انتخابات ازبکستان؛ از احزاب سنتی تا پارلمان «حرف شنو»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در تاشکند، 12 دسامبر 10 روز مانده به روز انتخابات مجلس عالی در ازبکستان انتخابات زودهنگام آغاز شد.
این نخستین انتخابات پارلمانی در دوران ریاست جمهوری «شوکت میرضیایف» و اولین انتخابات پس از تصویب قانون جدید انتخاباتی است.
علاوه بر این، در سال 2019 میلادی تقریبا یک میلیون و 800 هزار نفر از 2 میلیون و 500 نفر شهروند ازبکستان مقیم خارج از کشور می‌توانند در این انتخابات رای دهند.
«بختیار عالمجان اف» پژوهشگر سیاسی در مقاله‌ای به تشریح ویژگی‌های قانون جدید و مشکلات تاثیرگذار بر نتایج رای‌گیری و همچنین انتظارات از انتخابات کنونی پرداخته است.
در این مطلب آمده است: روز 22 دسامبر در ازبکستان انتخابات پارلمانی برگزار و 150 نماینده مجلس عالی انتخاب می‌شوند.
روز 20 سپتامبر سال 2019 میلادی در سراسر این جمهوری فعالیت انتخاباتی آغاز شد.
پیش‌بینی می‌شود بیش از 20 میلیون نفر از جمله بیش از 2 میلیون رأی اولی در انتخابات شرکت کنند.
در برگه‌های رأی 5 حزب سیاسی از جمله حزب دموکراتیک خلق ازبکستان، حزب لیبرال دموکراتیک ازبکستان، حزب دموکراتیک ملی ازبکستان «ملی تیکلانیش» (رستاخیز ملی)، حزب سوسیال دموکراتیک ازبکستان «عدالت» و حزب اکولوژی ازبکستان ثبت شدند.
این انتخابات با انتخابات قبلی چه تفاوتی دارد؟
عرصه سیاسی ازبکستان
پارلمان ازبکستان ریشه‌های تاریخی دارد.
در سال 1994 میلادی شورای عالی جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان به پارلمان جمهوری جوان تغییر شکل کرد.
تا سال 2004 میلادی پارلمان یک مجلسی بود و اغلب از کمونیست‌های سابق تشکیل می‌شد.
از سال 2005 میلادی پارلمان 2 مجلسی شد و احزاب کارآفرینان (سال 2003) و اکولوژی (سال 2018) به وجود آمدند.
در ازبکستان احزاب سیاسی تا چندی پیش فعالیت دکوری داشتند که این با حکومت قوی ریاست جمهوری در این کشور ارتباط داشت.
«شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستان در تاریخ 7 فوریه سال 2017 میلادی با صدور فرمانی استراتژی اقدامات درباره 5 بعد توسعه کشور برای سال‌های 2017 و 2021 میلادی را به تصویب رساند.
اولویت اول آن تکامل ساختار دولتی و اجتماعی مبنی بر تشدید نقش پارلمان و احزاب سیاسی در تعمیق اصلاحات دموکراتیک و مدرنیزه کشور می‌باشد.
از سال 2019 میلادی احزاب سیاسی کشور برای بهبود شرایط کشور بیشتر تلاش می‌کنند.
با وجود افزایش نقش احزاب در زندگی سیاسی، مردم در فعالیت‌های آنها کمتر شرکت می‌کنند.
به طور مثال، در صفوف نهضت کارآفرینان و بازرگانان- حزب لیبرال دموکراتیک ازبکستان بیش از 730 هزار عضو، حزب دموکراتیک خلق ازبکستان بیش از 490 هزار نفر عضو، حزب سوسیال دموکراتیک ازبکستان «عدالت» بیش از 380 هزار نفر، حزب دموکراتیک ملی ازبکستان «ملی تیکلانیش» (رستاخیز ملی) حدود 300 هزار نفر، حزب اکولوژی ازبکستان بیش از 245 هزار نفر حضور دارند.
ویژگی‌های انتخابات سال 2019 میلادی
باید تاکید کرد که این نخستین انتخابات در دوران ریاست جمهوری «میرضیایف» است.
دولت جدید زمینه انتخابات را با جدیت اصلاح کرده مخصوصا برای این انتخابات قانون انتخاباتی حاوی 103 ماده تنظیم شد.
تهیه کنندگان عنوان کردند که این قانون در کشور رقابت سالم را بین احزاب ایجاد می‌کند.
طبق ماده 70 قانون انتخاباتی، تعداد زنان باید 30 درصد از کل تعداد نامزدهای معرفی شده توسط احزاب سیاسی را تشکیل دهند.
ویژگی اصلی این انتخابات این است که بر اساس ماده 37 قانون انتخاباتی، فقط احزاب سیاسی می‌توانند برای انتخابات نامزد معرفی کنند.
طبق ماده 68 قانون انتخاباتی حزبی که 40 هزار امضا جمع آوری می‌کند از حق معرفی نامزد به پارلمان کشور برخوردار می‌شود.
در این قانون یک نکته جالب هم وجود دارد مبنی بر اینکه احزاب می‌توانند نامزدهای غیرحزبی را هم می‌توانند معرفی کنند.
احزاب سیاسی 750 نامزد را به عنوان نماینده معرفی کردند.
بر اساس تحلیل‌ها، یک سوم نامزدها (حدود 30 درصد) معلمان و 19 درصد اقتصاددانان هستند.
در فهرست احزاب همچنین 12 درصد پزشکان، 9 درصد مهندسان، 7 درصد حقوقدانان، بیش از 2 درصد کارآفرینان قرار دارند.
ایدئولوژی احزاب ازبکستان
احزاب سیاسی ازبکستان ایدئولوژی گوناگونی دارند.
به طور مثال، قدیمی ترین حزب ازبکستان- حزب دموکراتیک خلق ازبکستان (حزب کمونیستی سابق) به طور سنتی یک حزب «چپ گرا» محسوب می‌شود ولی حزب دموکراتیک خلق بیشتر دغدغه حل و فصل مسائل اجتماعی را دارد.
نهضت کارآفرینان و بازرگانان- حزب لیبرال دموکراتیک ازبکستان یک حزب «راست گرا» محسوب می‌شود.
حزب سوسیال دموکراتیک ازبکستان «عدالت» حزب «چپ گرا» و حزب دموکراتیک ملی ازبکستان «ملی تیکلانیش» یک حزب «راست گرا» است.
معتقدم که تمام احزاب ازبکستان از لحاظ ایدئولوژی محافظه کار هستند.
چون همه احزاب به دولت تکیه و برای «توسعه ملی» تلاش می‌کنند.
مشکلات اصلی انتخابات قریب الوقوع
در ماه آوریل خبرگزاری «کان.اوز» از طریق تلگرام نظرسنجی تحت عنوان «نظر شما» برگزار و از مخاطبان سوال کردند که آیا کاندیدای خود را انتخاب کردید؟
2 هزار و 968 نفر به این سوال پاسخ دادند.
متاسفانه، 95 درصد پاسخگویان اظهار داشتند که کاندیدای خود را هنوز انتخاب نکردند.
دلیل اصلی عدم شناخت کافی از نامزدها این است که ازبکستان با محوریت ریاست جمهوی اداره می‌شود و تا کنون در این کشور هیچ مفسر سیاسی و روزنامه نگار آزادی وجود ندارد.
دولت و مردم در مورد اصلاحات دموکراتیک و مدرنیزه هیچ تصوری ندارند.
علاوه بر این بر اساس ماده 98 قانون انتخاباتی، انتخابات توسط بودجه دولتی تامین مالی می‌شود و وابستگی به بودجه دولتی امکان کنترل انتخابات و شکل‌گیری پارلمان «حرف شنو» را فراهم می‌کند.
به نوبه خود احزاب نیز وابسته به اراده و تصمیمات حکومت می‌باشند.
به نظر می‌رسد، پارلمان پس از انتخابات سال 2019 میلادی در دست دولت همچنان «حرف شنو» باقی خواهد ماند.
همچنین گفتنی است، هیچ سیاستمدار یا نامزد برجسته‌ای برای پارلمان کشور نامزد نشده و رای‌دهنده نمی‌داند به چه کسی رای دهد.
در پی انتخابات ما پارلمانی را به دست می‌آوریم که باید مسائل حیاتی مانند پیوستن ازبکستان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان تجارت جهانی و آزادی بیش از پیش کشور را حل و فصل کند.
انتهای پیام/ح