پیامدهای اجتماعی ناگوار طرح انتقال آب با لوله به دشت سیستان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری، جلسه بررسی ابعاد مغفول اجتماعی طرح انتقال آب با لوله به دشت سیستان (طرح ۴۶ هزار هکتاری) با حضور کارشناسان مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، بهره‌برداران، مدیران استانی و متخصصان مرتبط سه‌شنبه ۹۸.۸.۲۸ از ساعت ۹ الی ۱۵ در استانداری سیستان و بلوچستان در چارچوب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان برگزار شد.
در آغاز نشست مهدی فصیحی هرندی، مدیر میز حکمرانی و سیاستگذاری آب مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری گفت: در خردادماه سال جاری بعد از دریافت اعتراضاتی از منطقه؛ کارشناسان مرکز بررسی‌های استراتژیک بازدیدها و گفتگوهایی در سطح استان درباره طرح انتقال آب با لوله داشتند که پیرو آن گزارشی برای معاون اول رئیس‌جمهور درباره ابعاد مغفول و واقعیت‌های میدانی طرح ارسال شد و معاون اول رئیس‌جمهور نیز به وزیر جهاد کشاورزی دستور داد ابعاد مغفول اجتماعی این طرح دیده شود.
قرار بود در این خصوص جلسه‌ای بین کارشناسان مرکز بررسی‌ها و مدیران مرتبط در جهاد کشاورزی برگزار شود که تصمیم گرفتیم این جلسه را به جای تهران در استان سیستان و بلوچستان برگزار کنیم تا بهره‌برداران طرح بهتر بتوانند سخنان خود را مطرح کنند و مدیران استان و جهاد کشاورزی هم عیناً با این ابعاد مغفول آشنا شوند.
از این‌رو امروز از کشاورزان دعوت کردیم تا بیشتر آن‌ها سخن بگویند و ما مسئولین شنونده باشیم.
در ادامه جلسه زورقی، رئیس جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان از طرح انتقال آب با لوله به دشت سیستان به عنوان بزرگ‌ترین طرح انتقال آب کشاورزی کشور نام برد که صد درصد طراحی تا اجرای آن بر عهده جهاد کشاورزی بوده است، با این روش اندک آب موجود به بهترین روش مدیریت می‌شود.
زورقی همچنین این طرح را دارای پیوست اجتماعی دانست و افزود ابعاد اجتماعی این طرح به خوبی مطالعه و مدنظر قرار گرفته است.
در ادامه نشست اکرمی، مدیر مشاور راهبردی طرح گفت در این طرح کارهای فنی‌ای را انجام دادیم که به لحاظ اجتماعی قابل اجرا بوده است.
تیم اجتماعی ابتدا کار خودش را انجام داد و بعد به دنبال آن تیم فنی کار را پیش برد.
در هیچ جای کشور ابتدا ابعاد اجتماعی دیده نمی‌شود اما در این طرح اولین بار است که ابعاد اجتماعی دیده شده است.
با مطالعه دقیق سامانه عرفی که وجود داشت توانستیم سیستمی را طراحی کنیم که منطبق با سنت‌های منطقه باشد و بر همین اساس راهبری طرح را انجام دادیم.
نظام بهره‌برداری نیز بر همین اساس شکل گرفته است و نظام تعاونی تولید برای بهره‌برداری از طرح تشکیل شده.
آبیار، سرآبیار، گروه‌های هم‌آب، بهره‌بردار و ...
همگی مشخص شده و در حال تحویل سیستم به آن‌ها هستیم.
رویکرد مشارکت از پایین به بالا داشتیم.
در زمینه‌های مختلف با بهره‌برداران کار کردیم، ۲۰۶۶ گروه هم‌آب تشکیل دادیم.
سرگروه‌ها را این‌ها انتخاب کردند.
دهیارها و شوراها هم این‌ها را تأیید کردند.
سخنان اکرمی با اعتراضات ممتد و شدید کشاورزان حاضر در نشست مواجه شد که سخنان وی را نادرست می‌خواندند، اعتراضات مکرر کشاورزان به مشاور راهبردی طرح باعث شد موهبتی، استاندار سیستان و بلوچستان ابتدا از کشاورزان بخواهد سخنان خود را مطرح کنند و بعد مشاور راهبردی پاسخ دهد.
عباس نورزایی، از کارشناسان بازنشسته جهاد کشاورزی استان گفت در اینکه طرح مزیت دارد کسی شک ندارد ولی ایرادات طرح بسیار جدی است.
چه سازمان، بنگاهی یا جمعی آن را بعد از افتتاح حفظ خواهد کرد؟
می‌گویند طرحی با این عظمت به تعاونی‌هایی داده می‌شود که همه آن‌ها فشل هستند.
با شناختی که از تعاونی‌های کشاورزی دارم با قطعیت می گویم هیچ تعاونی تولیدی و شرکت‌های سهامی زراعی در استان نمی‌تواند آن را بهره‌برداری کند.
فقط یک شرکت دولتی مثل آب و فاضلاب می‌تواند بهره‌برداری آن را بر عهده بگیرد.
سهم آب در مزرعه را بر اساس حق‌آبه دفاتر کارافه و دفاتر مدیری دادند و حق‌آبه‌داران عرفی را حذف کردند.
چیزی به نام گروه‌های هم‌آب و تجمیع در ذات مردم سیستان جایی ندارد.
همه این‌هایی که می‌گویند فقط روی کاغذ است و در روی زمین نشدنی است.
مردم را فحش بدهید ولی نگویید ۹۸ درصد طرح تکمیل شده
ابراهیم سربیشه‌ای، از روستای دولت‌آباد گفت این طرح به این صورت بی‌فایده است.
زمین‌های خارج از باکس بلاتکلیف هستند.
چه کسی می‌تواند از کشاورز سیستانی که تا حالا سابقه نداشته برای آب پول بدهد بعد از این پول آب بگیرد؟
کشاورزی سیستانی از کجا باید پول آب بیاورد؟
مدیران نمی‌توانند با رأی‌گیری بین خودشان سرنوشت ما را تعیین کنید، آب حق ما است.
من خودم مشکل حق‌آبه ندارم ولی چطور می‌شود من که ۲۰ هکتار زمین دارم حق‌آبه دارم ولی همسایه من زن بیوه‌ای که فقط ۴ هزار متر زمین دارد و تنها منبع معیشتش این زمین است حق‌آبه ندارد؟
من چگونه با او چشم در چشم شوم؟
برای حق‌آبه به عرف ما برگردید.
برای حق‌آبه از من کشاورز نپرسیدید.
یا همدیگر را می‌کُشیم یا آب را درست بین خودمان تقسیم می‌کنیم.
فقط در روستای خود ما ۷ زن بیوه باقیمانده که حق‌آبه به آن‌ها نداده‌اند.
هیچ برنامه‌ریزی برای تغییر الگوهای کشت نداشتند، با آب کم و زمین کم مگر می‌شود درآمد مناسب داشت؟!
نوع بذر، کاشت، داشت و برداشت و نوع آبیاری همه را باید به صورت یکپارچه ببینید.
کشاورزی که فقط آوردن آب سر زمین نیست.
آبیاری قطره‌ای در سیستان هرگز ممکن نیست.
زمین سیستان پر از نمک است و این نمک را فقط می‌شود با آبیاری غرقابی شست و کشت کرد.
آن‌هایی که با این طرح آبیاری قطره‌ای را آورده‌اند اصلاً چیزی از کشاورزی در سیستان نمی‌دانند.
غلامحسین قوی‌پنجه، سرآبیار روستای اِسکِل و از تسهیلگران اجتماعی طرح گفت مشاور راهبردی به ما تسهیلگران با تهدید گفت اگر روستاییان حاضر به تجمیع نشدند روستا را از طرح حذف کنید.
بدون مشورت با کشاورزان دفتر کارافه رضاشاه را مبنای تقسیم حق‌آبه قرار دادند.
ما حق‌آبه خود را بر اساس عرف محل می‌خواهیم.
ما خودمان می‌دانیم چگونه آب را تقسیم کنیم و قبل از شما خودمان بدون مشکل بر اساس عرف محل آب را تقسیم می‌کردیم.
مردم را فحش بدهید ولی نگویید ۹۸ درصد طرح تکمیل شده!
بگویید ۹۸ درصد پول را تمام کردیم نه اینکه ۹۸ درصد طرح را تمام کردیم.
ما که می‌بینیم عملیات طرح تمام نشده و ۹۸ درصد دروغ است.
پمپ‌های زابل آیا نصب شده آقای جهاد کشاورزی؟
ما می‌گوییم آب می‌خواهیم، شما که مدعی هستید ۹۸ درصد طرح تمام شده چرا الان که وقت کشت است آب نمی‌دهید؟
۱۰ هزار بهره‌بردار خارج از باکس تجمیع داریم، تکلیف این‌ها چه می‌شود؟
زمین در سیستان مثل ناموس است
مشاور راهبردی گفت زمین‌ها باید تجمیع و جابجا شود ولی نمی‌داند در سیستان زمین مثل ناموس است.
اکرمی گفت ۲۰۶۶ گروه هم‌آب تشکیل دادیم، خب همین الان از همین کشاورزان حاضر در اینجا بپرسید کسی می‌داند عضو کدوم گروه هم‌آب است؟
چقدر آب می‌گیرد؟
۱۰ هزار بهره‌بردار خارج از باکس تجمیع هستند.
اکرمی مشاور راهبردی گفت یا تجمیع را می‌پذیرند یا حذف کنید بعد می‌گویند تجمیع تحمیلی نبوده؟!
حسین منصوری نیز افزود این طرح اختلافات قومی و قبیله‌ای را دامن خواهد زد.
طولانی شدن روند اجرای طرح به مدت سه سال باعث شده همان کشاورزی حداقلی قبلی هم امکان‌پذیر نباشد.
اجرای ۹۷ درصد طرح در حال حاضر با واقعیت میدانی همخوانی ندارد.
بسیاری از نهرهای سنتی با این طرح تخریب شد و زمین‌های کشاورزی بسیاری هم بعد از گودبرداری برای نصب لوله‌ها تسطیح نشده است.
حسین سرگزی از کارشناسان اداره منابع طبیعی سیستان و بلوچستان نیز افزود لزوم نگاه به آینده در این طرح خیلی مهم است.
باید مشکلاتی که گریبانگیر سیستان در آینده خواهد شد را ببینیم.
مشاور راهبردی فقط موضوع حق‌آبه را دیده ولی هیچ راهبردی برای سناریوی کم‌آبی در نظر نگرفته است، برای اراضی خارج از باکس هیچ چیزی ندیده نشده است.
به سیلاب‌ها اندیشیده نشده، به تغییر اقلیم اندیشیده نشده.
اگر آب مازاد سیلابی داشتیم آیا مشاور راهبردی دیده که ۴۶ هزار هکتار چگونه افزایش پیدا کند؟
سیستم آبیاری مدرن زمین را از خاک حاصلخیز سیلاب محروم می‌کند.
از حدود ۱۰۰۰ روستای سیستان حدود ۷۰۰ روستا مشمول طرح شده‌اند.
تکلیف آن‌هایی که مهاجرت کرده‌اند و رفته‌اند چه می‌شود؟
آن‌هایی که غایب بودند و در منطقه نیستند تکلیف‌شان چیست؟
یا امضا کن یا حذف می شوی/صبر کنید!
قاسم میربها از روستای قاسم‌آباد گفت شیب زمین را در جانمایی حوضچه‌ها در نظر نگرفته‌اند.
شیب سیستان از شمال به جنوب است ولی این‌ها حوضچه‌ها را به نحوی گذاشته‌اند که می‌گویند باید آب را از جنوب به شمال ببرید!
لیست آوردند گفتند یا باید امضا کنی یا حذف می‌شوی، این‌گونه امضا جمع کردند.
محمدعلی نیکبخت رئیس اسبق جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان و مشاور اجتماعی مجری طرح در ادامه گفت از مباحث مطرح شده خیلی ناراحت شدم.
اگر از من قبول می‌کنند دوستان، به هرچی قسم می‌خورم که همه لوله‌ها کار گذاشته شده است.
همه مباحثی که گفتید در طرح دیده شده، فقط یکم صبر کنید.
قرار نیست این طرح با ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب همه زمین‌های سیستان را زیرکشت ببرد.
صبر کنید، صبر کنید.
چیزهایی که گفتید دغدغه شماست ولی در طرح دیده شده است، البته طرح بدون ایراد نیست.
بذارید کار همین‌گونه که پیش می‌رود به تدریج تست شود، ایرادات رفع خواهد شد.
فقط حوصله کنید، اگر یکم به مجریان فرصت دهید حل می‌شود.
بگذارید این کار به خوبی تمام شود.
مجری و مشاور راهبردی باید پاسخگو باشند.
پیمانکاران ضمانت اجرایی دادند و هر ایرادی داشته باشد موظف به رفعش هستند.
کوهکن کارشناس مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی سیستان گفت باشد از مجری قبول می‌کنیم که طرح تمام است؛ ما ۱۶ ناحیه در این طرح داریم، ۱۶ مزرعه را تصادفی انتخاب کنید و بروید سر مزرعه.
ببینید واقعاً روی زمین هم کامل است یا نه؟
در پی انتقادات متعدد و شدید کشاورزان؛ احمد موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان گفت: یک ماه از انتصاب من به عنوان استاندار گذشته بود که وزیر جهاد کشاورزی آمد استان، از وی سه سؤال مهم پرسیدم:
۱.
بعد از افتتاح طرح، نظام بهره‌برداری آن چگونه است؟
۲.
شیوه آبیاری چگونه خواهد بود؟
غرقابی، یا شیوه‌های نوین؟
با بادهای سیستان که الان ۱۶۰ روزه شده آیا روش آبیاری بارانی خواهد بود؟
۳.
الگوی کشت همان قدیم می‌ماند؟
۱۵۴ هزار هکتار سیستان قابل کشت است و فقط ۴۶ هزار هکتار دیده شده خب تکلیف بقیه چه می‌شود؟
می‌دانم که اجرای این طرح بحران‌های اجتماعی جدی دارد.
هیچ‌کس جز خود مردم سیستان این مشکلات را نمی‌تواند حل کند.
با آستان قدس صبت کردم که بیایند نظام بهره‌برداری این طرح را بر عهده گیرند، حتی خرید تضمینی محصولات سیستان را هم با آستان قدس صحبت کردم و کماکان با آن‌ها در حال رایزنی هستیم.
الان در هر هکتار ۱.۵ تن گندم برداشت می‌کنیم که انتظار داریم بعد از افتتاح طرح حداقل به ۶ تن برسد.
تقسیم حقآبه متفاوت است/پرداخت هزینه بعد از توانمندی
پس از بیان انتقادات کشاورزان، اکرمی مشاور راهبردی طرح در پاسخ به این انتقادات گفت: درباره مبنای تقسیم حق‌آبه سلیقه‌ها می‌تواند متفاوت باشد.
برای حق‌آبه دفاتر کارافه و مدیری هردو را در نظر گرفتیم و ضمن اینکه حق‌آبه عرفی را هم لحاظ کردیم، دفاتر مدیری و کارافه به صورت مستقیم لحاظ شد و عرفی هم به صورت غیرمستقیم.
آنجا که نظام‌نامه را با توافق خود کشاورزان لحاظ کردیم در واقع عرفی را لحاظ کردیم.
قانون ما را محدود به مدیری و کارافه می‌کند، ناچار به لحاظ کردن آن‌ها بودیم.
با توجه به قانون توزیع عادلانه آب و شرایط اضطراری آب گفتیم بیش از ۵۰ درصد حق‌آبه را نمی‌توانیم بدهیم.
آنجا که کشاورزان به شکل عرفی عمل کردند ما هم پذیرفتیم.
حتی برای روستاهایی که قبلاً کشاورز نبودند، صیاد بودند، دامدار بودند و در حاشیه دریاچه بودند به دلیل خشکی دریاچه صرفاً در فرصت‌هایی که سیل می‌آمد آبیاری می‌کردند و اراضی تالاب را تصاحب کرده بودند؛ ما ناچار بودیم آن‌ها را هم در نظر بگیریم.
اگر مقامات استانی همکاری کنند ما می‌توانیم به صورت حداقلی برای روستاهایی که حق‌آبه نداشتند آب را تأمین کنیم، البته فعلاً آب نداریم.
با ۴۰۰ میلیون مترمکعب برای حدود نصف حق‌آبه‌بران رسمی آب داریم.
البته ما نمی‌توانیم چشم خود را بر آن‌ها ببندیم.
مثلاً روستاهای حاشیه دریاچه که صیاد بودند و کشاورز بودند، حق‌آبه ندارند.
به لحاظ فنی مشکلی برای تأمین آب روستاهای حاشیه دریاچه نداریم، فقط مشکل قانونی داریم، البته تأمین آب با وزارت نیرو است ولی ما مشکل فنی برای انتقال آب به آن‌ها نداریم.
آنچه ما را محدود می‌کند مسائل قانونی است، یعنی مشکل فنی نداریم.
بحث حق‌آبه بحث قانونی است ولی بحث تجمیع فنی است.
کسانی که حق‌آبه دارند آب را تحویل می‌گیرند در همان‌جایی که قبلاً می‌گرفتند ولی به آن‌ها می‌گوییم در حوضچه به شما تحویل می‌دهیم، حق‌آبه هیچ‌کسی را مجاز نیستیم قطع کنیم، کسی که نزدیک حوضچه است و داخل باکس است به راحتی آب به زمینش می‌رسد ولی کسی که زمینش داخل باکس نیست مسافت انتقال آبش زیاد می‌شود و تلفاتش زیاد می‌شود پس به نفعش است داخل محدوده تجمیع شود.
ما برای همین سعی کردیم با تسهیلگری اکثریت را داخل باکس بیاوریم.
کسی هست همسرش داخل باکس زمین دارد ولی خودش قطعه خارج از باکس دارد.
طرح ابتدا قرار بود تا سر ۲۰ هکتاری برود ولی به خاطر کارهای تسهیلگری توانستیم تا سر ۵ هکتاری ببریم.
شاید حدود ۲ درصد بهره‌برداران از ۴۶ هزار هکتار ما باشد که داخل باکس نشده باشند.
با این روش توانسته‌ایم تا ۹۸ درصد سر قطعه آب را ببریم.
اگر مجوز بدهند برای افرادی که اسمش در حق‌آبه‌بران به هر دلیلی نیست ما می‌توانیم آب بدهیم.
ما فقط مجوز قانونی می‌خواهیم.
کسی که مجوز می‌دهد راه افزایش میزان آب را هم می‌دهد.
اکرمی در ادامه گفت درباره نظام بهره‌برداری ما تفاوتی با صحبت‌های خودمان و آقایان احساس نکردیم.
کشاورز سیستانی تا توانمند نشده نه توان دارد و نه انصاف است که هزینه بدهد.
دنبال صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی و آستان قدس رفتیم تا شرایط ۵-۶ ساله لازم برای توانمندی کشاورزان را فراهم کنیم.
در مطالعات گزینه‌های متعددی داریم که نظام بهره‌برداری توسط خود مردم، دولت یا بخش خصوصی اداره شود و همه این‌ها جزو گزینه‌ها است.
یک سال اول هم بهره‌برداری بر عهده پیمانکار است، هر جا نقص باشد باید با هزینه خودش رفع کند.
سال‌های بعدی هم گزینه است که کشت قراردادی با کشاورز ببندیم.
در سازمان بهره‌برداری ما تا ۵ سال دنبال آن هستیم هیچ هزینه‌ای به کشاورز تحمیل نشود.
بعد آن هم در تلاشیم به نحوی باز هم از کشاورز حمایت کنیم.
این‌گونه نیست بعد بهره‌برداری طرح را رها کنیم.
تسهیلگران تا یک سال همراه ما هستند.
میراب‌های سنتی منطقه همه این طرح را تأیید و امضا کرده‌اند.
این جمله مشاور راهبردی باعث شد کشاورزان و میراب‌های حاضر در نشست با اعتراض بگویند میراب‌ها به ناچار امضا کردند چون گفتند هرکس که امضا نکند حذف می‌شود.
نگفتیم حذف می شوید
اکرمی افزود در هیچ زمانی به هیچ‌کس نگفتیم اگر نیایند داخل تجمیع حذف می‌شوند، حق‌آبه آن‌ها محفوظ است، تجمیع جزو الزامات طرح است، به لحاظ بهره‌برداری خیلی اهمیت دارد و حوضچه‌های ۵ هکتاری دست خود کشاورزان است.
کسی که گروه تجمیع است می‌تواند اراضی دیگران را ببیند که نوبت را رعایت کند.
۱۵۰ تسهیلگر فعال داریم که با بهره‌برداران جلسه‌های متعدد داشته‌اند.
در ادامه نشست غلام‌حیدر زورقی مدیرکل جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان گفت ۶۰ تا ۶۵ هزار بهره‌بردار در سیستان داریم.
الگوی کشت داریم ولی اجباری نیست.
در تلاش هستیم سرمایه‌گذارانی وارد استان کنیم که دانش و کمک بدهند و محصول را هم بخرند.
در شبکه انتقال ایجاد جاده دسترسی جزو الزامات بود ولی متأسفانه همکاری کشاورزان صورت نگرفت و آقایان اجازه ندادند کنار لوله جاده ایجاد شود و فرصت از دست رفت.
الان از نگرانی‌های ما برای تعمیر و نگهداری نبود جاده دسترسی به لوله‌ها است که زیر زمین کشاورزی مردم قرار دارد، اگر لوله مشکلی داشته باشد برای تعمیر آن ناچار به تخریب کشت صاحب زمین هستیم.
سال ۸۸ که پایلوت در هامون انجام شد کاملاً مطالعه دارد.
قرار بود آبیاری کم‌فشار باشد ولی تحت‌فشار شد.
الان آب را تا سر زمین یک هکتاری هم می‌رسانیم.
فرصت‌ها را از خودمان نگیریم.
بعداً جهاد کشاورزی منابع دیگر در اینجا نمی‌گذارد.
الان آن روز را می‌بینم که می‌نویسند چرا داخل ۴۶ هزار هکتاری را با تأخیر انجام می‌دهی؟
رسماً اعلام می‌کنم فقط آب تضمینی برای ۴۶ هزار هکتاری که تحت پوشش است می‌دهیم ولی هیچ تضمینی برای بقیه اراضی نیست که آب بدهیم.
الان چون چاه نیمه‌ها آب دارند همه عطش تخصیص آب دارند ولی سال‌های بعدی دوباره کم‌آبی داریم.
جمع بندی نهایی...
در پایان این نشست مهدی فصیحی هرندی مدیر میز حکمرانی و سیاست‌گذاری آب مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با جمع‌بندی نکات اصلی مطرح شده در نشست محورهای انتقادات و ابهامات موجود درباره طرح انتقال آب با لوله دشت سیستان را به شرح زیر نام برد:
۱- نظام بهره‌برداری طرح پس از افتتاح آن هنوز مشخص نیست.
۲- هزینه‌های نگهداری شبکه انتقال پس از بهره‌برداری با چه روش و سازوکاری باید تأمین شود؟
آیا می‌توان از کشاورزان سیستانی که تاکنون آب‌بها پرداخت نکرده‌اند بعد از این پول گرفت؟
۳- در این طرح تخصیص حق‌آبه‌ها بر اساس دفاتر کارافه و مدیری صورت گرفته، انواع دیگر حق‌آبه‌ها از جمله حق‌آبه‌های عرفی چه سرنوشتی پیدا می‌کنند؟
۴- الگوی کشت مشخصی وجود ندارد، آیا باید الگوی کشت را به کشاورز دیکته کرد یا اجازه داد خود کشاورز انتخاب کند؟
۵- در طرح فقط انتقال آب تا نزدیکی مزرعه دیده شده است و برنامه‌ای برای افزایش بهره‌وری در مراحل کاشت، داشت و برداشت وجود ندارد.
۶- هرچند اسما گروه‌های هم‌آب تشکیل شده و تجمیع زمین صورت گرفته است ولی کشاورزان می‌گویند در عمل این گروه‌ها با یکدیگر همراه نیستند و اختلافات زیادی بر سر آب و زمین رخ خواهد داد.
فصیحی در ادامه افزود فضای این جلسه و نکات مطرح شده بیانگر آن بود که بی‌اعتمادی شدیدی بین مجری و کشاورزان وجود دارد و تبادل اطلاعات کافی بین طرفین صورت نگرفته است و در چنین شرایطی افتتاح این طرح پیامدهای اجتماعی نگران‌کننده‌ای خواهد داشت.