استراتژی چندگانه سعودی‌ها برای تسلیم عراق
عربستان طی بیش از یک دهه گذشته استراتژی‌های متعددی را برای تسلیم کردن دولت شیعی عراق در دستور کار قرار داده از پروژه تجزیه ائتلاف ملی شیعیان عراق تا پروژه مرجع سازی برای پیشبرد برنامه‌های خود در عراق.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، عربستان سعودی در قالب اهداف اقتصادی و فرهنگی طی سالهای گذشته به ویژه در دوره ریاست‌جمهوری حیدر العبادی که تا حدی زیر نظر آمریکایی‌ها قرار داشت، مناسبات خود را با دولت عراق احیا کرد.
آن گونه که بسیاری از جریان‌های سیاسی عراق اذعان دارند، این مناسبات برای پیشبرد منافع دو جانبه نیست، بلکه ریاض از پس این مشوق‌های اقتصادی تلاش داشت جایگاه ایران در عراق را محدود کند.
آل سعود که پیش از این با ابزارهای سخت‌افزاری و حمایت از تروریسم به دنبال سرکوب دولت عراق بود، به ویژه در سال گذشته که انتخابات پارلمانی در عراق برگزار شد، دلارهای نفتی خود را روانه عراق کرد تا بتواند حداکثر بهره برداری را از این انتخابات نماید، اما نتایج انتخابات بار دیگر شکست سیاست‌های عربستان را نشان داد.
تاریخچه مداخله سعودی‌ها در عراق
عراق طی سالهای اخیر شاهد تحولات اساسی بوده که شامل خروج اشغالگران آمریکایی و بروز و سقوط پدیده تروریسم داعش در این کشور است.
در این مرحله کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه ریاض خود را در جایگاه نماینده و نسخه برابر اصل مداخله‌های آمریکا در عراق قرار دادند.
در طرف مقابل واشنگتن نیز که در سالهای پایانی دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا خود را اندکی از عرصه داخلی عراق جدا کرده بود، بار دیگر در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ با قدرت وارد عرصه شده است.
این موضوع مسئولیت حاکمیت آل سعود به عنوان ابزار اجرای پروژه‌های آمریکایی در منطقه را دو چندان می‌کند.
از سوی دیگر عربستان که نفوذ و موجودیتش در منطقه را با شکست در پرونده‌های مختلف از جمله جنگ یمن متزلزل می‌بیند، برای ادامه تحرکاتش در منطقه نیازمند جلب حمایت عراق است.
خیرخواهی ظاهری سعودی‌ها برای مردم عراق در حالی طی سالهای اخیر بروز پیدا کرده که بنا بر اسناد منتشر شده از وزارت خارجه آمریکا عربستان سعودی بعد از آزادی عراق از دست صدام، حملات القاعده در عراق را تامین مالی کرده است تا دولت این کشور را تضعیف کند.
کریستوفر هیل، سفیر سابق آمریکا در عراق در پیام‌های محرمانه‌ای که در سال 2009 میلادی به وزارت امور خارجه آمریکا ارسال کرده، آورده است: عربستان بزرگترین چالش را برای عراق به وجود می‌آورد و اجازه نمی‌دهد که دولت این کشور به راحتی امنیت و ثبات را برقرار کند.
سفیر سابق آمریکا در عراق در این پیام‌ها که مربوط به 24 سپتامبر سال 2009 است، دلیل این مساله را به پول عربستان سعودی و رفتارهای ضد شیعه این کشور نسبت داده و در خصوص عراق تحت رهبری شیعه که نفوذ منطقه‌ای ایران را افزایش می‌دهد، ابراز نگرانی می‌کند.
عربستان از سال 2015 با تغییر استراتژی 25 ساله خود مبتنی بر قطع روابط با عراق تلاش کرد تا با پول و دلارهای نفتی خود مقامات عراقی را به سمت خود متمایل کرده و آنها را از ایران جدا کند.
ثامر السبهان مهره ریاض برای انجام این مأموریت بود و به عنوان سفیر این کشور در بغداد انتخاب شد.
مأموریتی که البته وی نه تنها توفیقی در آن نداشت، بلکه به علت اظهارات مداخله‌جویانه در امور داخلی عراق و تلاش برای فتنه‌انگیزی و و ضربه زدن به وحدت ملی عراقی‌ها، به عنوان عنصر نامطلوب در این کشور شناخته شد.
السبهان همواره اظهارات خصمانه‌ای را علیه طرف‌های شیعی از جمله الحشد الشعبی مطرح می‌کرد که مقامات عراق این اظهارات را مداخله در امور داخلی خود دانستند.
بحران زمانی به اوج خود رسید که السبهان مدعی تلاش شبه نظامیان شیعه برای "ترور خود با کمک ایران" شد، اما بغداد این اتهامات را رد کرد.
در نهایت وزارت خارجه عراق بعد از احضارهای مکرر، رسما السبهان را عنصری نامطلوب معرفی کرد و از ریاض خواست تا او را تغییر دهد.
ریاض با این وجود از سیاست‌های خود عقب ننشست و تلاش کرد با دلارهای نفتی نقش خود را در عراق تثبیت کند.
آل سعود در همین راستا طی دو سال گذشته چندین کنسولگری در شهرهای مختلف عراق افتتاح کرده که از جمله آنها کنسولگری‌های نجف و بصره و بغداد است.
هیئت وزارتی عربستان سعودی که بهار گذشته به عراق سفر کرد، مجموعه‌ای از بسته‌های پیشنهادی سرمایه گذاری و تجاری را ارائه داد که به قول برخی مسئولان عراقی به نفع این کشور نیست.
این هیئت شامل ماجد القصبی وزیر تجارت و سرمایه‌گذاری، بدر بن عبدالله وزیر فرهنگ، عبدالرحمن الفضلی وزیر محیط زیست، آب و کشاورزی، خالدالفالح وزیر انرژی و صنعت، حمد آل الشیخ وزیر آموزش، ترکی الشبانة وزیر اطلاع رسانی و ثامر السبهان وزیر مشاور در امور خلیج فارس بود.
ترکیب هیئت سعودی نشان دهنده اهداف اقتصادی و فرهنگی آل سعود در عراق است و نشان از آن دارد که ریاض از طریق مشوق‌های اقتصادی تلاش دارد فرهنگ جامعه عراق را تغییر داده و آنها را از محور مقاومت جدا کند.
بعد از سفر هیئت سعودی به بغداد، عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق به ریاض سفر کرده و با سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان و محمد بن سلمان ولیعهد این کشور دیدار کرد.
سرمایه‌گذاری در بصره و اجرای طرح‌های پتروشیمی در این شهر، احیای زمین‌های بدون کشت مناطق مرزی با آب‌های زیرزمینی و ایجاد زمین‌های زراعی و راه‌اندازی لوله‌های نفت عراق به دریای سرخ، ساخت شهر ورزشی در عراق از جمله فعالیت‌های عربستان در عراق در حوزه اقتصادی و عمرانی است که ریاض در همین راستا انجام داده است.
البته این کشور به جز بکارگیری اهرم مالی و اقدامات عمرانی، از پتانسیل بالقوه روابط دوستانه با کردها و سنی‌های عراق نیز بهره گرفت تا بتواند از این رهگذر مناسباتش را با دیگر گروه‌های حاضر در عرصه سیاست عراق گسترش دهد و از طریق مؤلفه‌های فرهنگی نیز بستر نفوذ هر چه بیشتر خود را در این کشور حداقل در درازمدت پیگیری کند.
مواضع متناقض سیاست‌مداران عراقی در مورد عربستان
تحرکات عربستان سعودی در داخل عراق تحت حمایت آمریکایی‌ها دنبال می‌شود و هدف اصلی آن جدا کردن عراق از محور ایران است.
پیشنهادات اقتصادی ارائه شده توسط سعودی‌ها نیز نشان دهنده این واقعیت است، اما تحولات سالهای اخیر نشان نمی‌دهد که ریاض بتواند موفقیتی در این زمینه کسب کند.
به همین علت مسئولان عراقی در جریان این سفرها تاکید کردند که توافقات امضا شده یا گسترش مناسبات تجاری میان دو طرف نباید ضد طرف‌های دیگر باشد.
در همان زمان یک عضو کمیته مناسبات عراق و عربستان به پایگاه خبری العربی الجدید اعلام کرد که دولت و طرف‌های سیاسی متعدد عراق نگران این موضوع هستند که برنامه کاری سیاسی برای به دردسر انداختن عراقی‌ها در مناسبات با ایران وجود داشته باشد و باعث تنش بیشتر در عرصه داخلی عراق شود.
در همین راستا بسیاری از جریان های سیاسی در عراق خواستار شفاف سازی در خصوص توافقات و یادداشت تفاهم‌های امضا شده با عربستان هستند و اعتقاد دارند که کمک‌های عربستان به عراق خیرخواهانه نیست.
آنها تاکید دارند که متن این یادداشت ها و توافقات باید برای اعضای پارلمان ارسال شود تا در صورتی که ابهاماتی در این مطالب وجود داشت، حل و فصل شود.
منصور البعیجی از اعضای ائتلاف دولت قانون نیز تاکید دارد که این اقدامات در راستای اهدافی دنبال می‌شود که همه عراقی‌ها آن را می‌دانند و ریاض در راستای منافع عراق وارد این کشور نشده است.
وی تاکید کرده است که عربستان از طریق حمایت از گروه‌های تروریستی و افراط گرا، عراق را ویران کرده است.
برنامه‌های مخفیانه خرابکاری سعودی‌ها در عراق
در همین راستا روزنامه لبنانی الاخبار سال گذشته با انتشار اسنادی فاش کرد که ثامر السبهان سفیر عربستان سعودی در عراق از زمان به عهده گرفتن این مسئولیت تا اخراج از عراق و حضور در سفارت بیروت فعالیت‌های گسترده‌ای را در این راستا دنبال کرده است.
سند مذکور تاکید می‌کند که عربستان سعودی همچنین به دنبال ایجاد مراجع دینی موهوم شیعی دارای هواداری ریاض است و علاوه بر اینها به دنبال ایجاد درگیری‌های نظامی میان جریان صدر و سایر گروه‌های فعال در عراق و بازی با امنیت داخلی و مرزهای عراق است.
اسنادی که روزنامه الاخبار آن را منتشر کرده است، مجموعه‌ای از پیشنهادات را مطرح کرده که از طریق سفارت عربستان در بغداد برای وزارت خارجه این کشور با عنوان « پروژه‌های از بین بردن نفوذ ایران در عراق» ارسال شده و شامل بندهای زیر است:
اول: پروژه تجزیه ائتلاف ملی شیعیان عراق.
سعودی‌ها معتقدند که باید اقدامات زیر در راستای جلوگیری از استمرار وحدت شیعیان دنبال شود:
- تقویت اختلافات در میان شیعیان از طریق تمامی راهکارهای ممکن.
- مشخص شدن عناصر فرهنگی و متفکران و اصحاب رسانه مخالف با رویکردهای ایران.
- مشخص شدن عناصر فرهنگی و متفکران و اصحاب رسانه موافق با رویکردهای ایران.
- تقویت همکاری با سید حسین صدر و دنبال کردن برنامه‌ای برای مشهور کردن وی در محافل شیعیان عراق.
- تلاش برای مهار قبایل شیعه.
- تلاش برای مهار نمایندگان وابسته به ائتلاف ملی.
- تغذیه تحرکات مقتدی صدر با انواع روش‌های تبلیغاتی و اقتصادی و سیاسی.
- جذب متفکران شیعه و ارائه برنامه کاری به آنها.
- تلاش برای پیشبرد این ادعا که عربستان مدافع عراق بوده و به دنبال حفظ وحدت این کشور است.
- ارائه پروژه‌های تبلیغاتی و سیاسی به عناصری که به دنبال جلب نظر ریاض هستند.
- ادامه ارتباط دادن میان شبه نظامیان با رهبران ائتلاف شیعی.
- تلاش برای جذب عناصر اطلاعاتی و نظامی مورد اعتماد عربستان که نوری مالکی آنها را در زمان حاکمیت خود اخراج کرده است.
عربستان تلاش دارد از این عناصر در زمان مورد نظر استفاده کند.
دوم: پروژه پیگرد رهبران شبه نظامیان شیعه: اهداف این سند سعودی محاصره و محاکمه افرادی است که از دیدگاه عربستان در اقدامات تروریستی ضد عراق و کشورهای دیگر نقش دارند.
این سند سعودی ابو مهدی المهندس و ابراهیم جعفری و حیدر العبادی و دیگر رهبران سیاسی و فرماندهان گروه‌های نظامی مردمی در داخل و خارج از عراق را در این لیست قرار داده است.
سوم: پروژه مهار فرماندهان امنیتی و نظامی عراق.
از منظر ریاض این پروژه شامل افراد زیر است:
1-خضیر الدهلکی: از موسسان سرویس‌های امنیتی عراق و متخصص پرونده احزاب کردستان و معاون مدیرکل مبارزه با تروریسم و متخصص در زمینه پیگیری سازمان‌های تروریستی.
2-حبیب الطفیری: یکی از موسسان سرویس‌های امنیتی عراق و معاون مدیرکل بخش عربی و بین‌المللی این سرویس‌ها و متخصص در زمینه فعالیت‌های ضد جاسوسی در عرصه کشورهای عربی.
3-کامل القیسی: یکی از موسسان سرویس‌های امنیتی عراق در سال 2014 و مدیرکل پرونده ایران و نماینده سرویس‌های امنیتی عراق در مصر.
4-رشید الرفاعی: یکی از عناصر موسس سرویس‌های اطلاعاتی عراق در سال 2004 که متخصص در زمینه تروریسم بین‌المللی و تحلیلگر اطلاعاتی و مدیر بخش گزارش‌های اطلاعاتی است.
5- مهند المجمعی که متخصص در زمینه فعالیت‌های ضد جاسوسی است.
چهارم: پروژه سید حسین صدر و مراجع دینی موهوم دیگر: عربستان به دنبال سازش سیاسی با تعدادی از عناصر و شخصیت های دینی شیعیان است.
«سید حسین اسماعیل صدر» مرجع خودخوانده‌ای است که بر خلاف نامش ارتباطی به خانواده صدر یا جریان صدر ندارد.
او از سالها پیش شبکه‌ای دینی با عنوان السلام برای خود ایجاد کرده و خود را مرجع تقلید معرفی می‌کند.
این در حالی است که حوزه علمیه نجف یا هیچ یک از حوزه‌های علمیه شیعیان او را حتی به عنوان یک فقیه دینی به رسمیت نمی‌شناسند.
او تحرکات مشکوکی در لندن دارد و ارتباطات گسترده‌ای با آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها دارد و اخیرا نیز ارتباطات فراوانی با سعودی‌ها پیدا کرده است.
اسناد موجود نشان می‌دهد که حسین اسماعیل الصدر مانند یکی از کارمندان سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی عربستان سعودی کار می‌کند، چرا که عبارت «مأمور کردن» در این اسناد در رابطه با وی به کار گرفته شده است.
بر اساس این گزارش شبکه تلویزیونی السلام وابسته به سید حسین صدر از سوی شبکه‌های ثروتمند عربستان نظیر العربیه یا شبکه الاخبار مورد حمایت قرار می‌گیرد و کادر آن توسط این شبکه‌ها آموزش داده می‌شوند تا به تریبون عربستان در عراق تبدیل شود.
پنجم: پروژه بیرون کشیدن گروه‌های مسیحی و ایزدی از جریان الحشد الشعبی توسط دوستان عربستان.
این پروژه گروه‌های مختلف را هدف قرار داده است.
ششم: پروژه کمک‌های انسانی هدف‌دار در عراق: عربستان مرکز دولتی ملک سلمان را به انجام کمک‌های انسانی فوری که با هماهنگی سفارت عربستان در عراق و پس از فراهم کردن مقدمات لجستیک و رسانه‌ای و تبلیغاتی آن انجام می‌شود، دعوت کرده تا بتواند جایگاه عربستان و سفارت این کشور در جامعه عراق را افزایش دهد.
اهتمام عربستان به آوارگان عراقی به ویژه آوارگان اهل تسنن و تاسیس دو درمانگاه میدانی سعودی از جمله این اقدامات است.
منابع:
سایت العربی الجدید:
https://cutt.us/wrgLY
روزنامه الاخبار لبنان:
https://cutt.us/UmAr7
روزنامه الشرق الأوسط:
https://cutt.us/y1zW
انتهای پیام/
