فعال حقوقی تاجیک: امروز حتی وکلای دفاعِ زندانیان سیاسی هم در تاجیکستان زندانی هستند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، وضعیت زندانیان سیاسی و اسلام‌گرا در تاجیکستان از سال 2015 به بعد وخامت شدیدی یافت.
با سپری شدن تحولات سپتامبر این سال، دولت امامعلی رحمان توانست با کودتا نامیدن آن وقایع بهانه بسیار مناسبی برای پاکسازی کشور از مخالفین برای ایجاد یک کشور تک حزبی و یا به بیان دقیق‌تر «خانوادگی» به دست آورد.
حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در کانون این برخوردها بود.
این شرایط با گذشت 4 سال موجب شد تا تاجیکستان به یکی از بزرگ‌ترین زندان‌های سیاسی جهان تبدیل شود که هیچ دیدگاه مخالفی در آن وجود نداشته باشد.
نکته جالب توجه آن است که در این فرایند، علاوه بر روزنامه‌نگاران و فعالین سیاسی، وکلای مدافع زیادی نیز به چشم می‌خورند که تحت عنوان زندانی سیاسی، احکام خود را سپری می‌کنند.
بزرگمهر یاراف و نورالدین محکم‌اف از جمله مطرح‌ترین وکلایی هستند که در این میان نامشان به چشم می‌خورد و اخیرا مورد تخفیف 6 و 4 ساله (از احکام 28 و 21 ساله) رئیس‌جمهور قرار گرفته‌اند.
به همین بهانه، مصاحبه‌ای را با آقای عبدالستار بابایف، رئیس «کمیته نجات زندانیان و گروگانان سیاسی» ترتیب داده‌ایم.
فعالیت این کمیته متمرکز در اروپا و با هدف احقاق حقوق زندانیان سیاسی است.
تسنیم:لطفا از وضعیت زندانیان سیاسی در تاجیکستان بگویید.
آیا آمار دقیقی از شمار زندانیان سیاسی در تاجیکستان وجود دارد؟
بابایف: همانطور که می دانید تاجیکستان تا به امروز تعداد زندانیان سیاسی را اعلام نکرده است.
بلکه دولت حتی ادعا می‌کند که در تاجیکستان هیچ زندانی سیاسی وجود ندارد.
اما خوب این یک دروغ محض است و سازمان‌های حقوق بشری همه می‌دانند که در تاجیکستان زندانیان سیاسی زیادی وجود دارد.
بر اساس آمار اولیه‌ای که ما در اختیار داریم که می‌تواند بسیار بزرگ‌تر هم شود، اکنون بیش از 1500 زندانی سیاسی از همه احزاب و گروه‌های مختلف اکنون به احکام طولانی‌مدت در زندان‌های تاجیکستان هستند و رنج می‌برند.
ما سال گذشته یک مجله‌ای را منتشر کردیم که توانستیم در آن تعداد 200 نفر از زندانیان سیاسی را معرفی و با اعلام اسامی آن‌ها منتشر کنیم.
امسال هم ما مجله دیگری را در کمیته شهروندی گروگانان و زندانیان سیاسی در دست داریم و نام شمار دیگری از زندانیان سیاسی را جمع آوری کرده‌ایم که 259 نفر است.
اکثر این افراد اعضای حزب نهضت اسلامی، اعضای گروه سیاسی 24، روزنامه‌نگاران و وکلا هستند.
تسنیم: اخیرا شاهد یک عفو عمومی به مناسبت روز قانون اساسی در تاجیکستان از سوی رئیس‌جمهور بودیم.
آیا در میان آن‌هایی که شامل عفو شدند زندانیان سیاسی هم حضور داشتند؟
بابایف: بله، در روز قانون اساسی بود که حکومت از شامل حدود 7 هزار زندانی به عفو خبر داد.
البته به اقرار دولت تاجیکستان تنها 500 نفر از این افراد از زندان آزاد شدند را شاید بتوان به نوعی زندانی سیاسی نامید.
جرم اینها هم عمدتا لایک گذاشتن زیر پست‌های مخالفین در شبکه‌های اجتماعی بود.
البته به عقیده ما اینها را نمی‌توانیم زندانیان سیاسی بنامیم.
تسنیم:بزرگمهر یاراف هم از جمله زندانیان سیاسی شناخته‌ شده است که نامش در این لیست عفو به چشم می‌خورد.
لطفا درباره وکیل بزرگمهر یاراف بگویید.
بابایف: پرونده وکیل بزرگمهر یاراف هم به سال 2015 باز می‌گردد.
بعد از وقایع سپتامبر 2015 که دولت با یک صحنه‌سازی اعلام کرد گویا ژنرال عبدالحلیم نظرزاده، معاون وزیر دفاع وقت خواسته که یک کودتا به راه بیندازد، تحولات بسیاری رخ داد.
البته تا به امروز دیگر مشخص شده که آن اقدامات صحنه‌سازی بوده و هیچ اثری از کودتا وجود نداشته است.
بهرحال، در نتیجه این تحولات شمار زیادی از چهره‌ها و فعالین سیاسی دستگیر و زندانی شدند که 13 نفر از اعضای ریاست حزب نهضت اسلامی تاجیکستان نیز میان آن‌ها بودند.
بزرگمهر یاراف وکیل مدافع و حامی این فعالین سیاسی بود که بی‌دلیل روانه زندان شده بودند.
جرم بزرگمهر یاراف هم همین بود که او از اپوزوسیون سیاسی و اعضای ارشد حزب نهضت خواست دفاع کند.
همانطور که می‌دانید در نهایت آقای یاراف 28 سال حکم گرفت.
می‌دانیم که برای افرادی که بالاتر از 40 سال سن دارند، این حکم در مقام یک حبس ابد است.
تسنیم:نورالدین محکم‌اف هم وکیل مدافع دیگری است که نامش در میان عفو عمومی امامعلی رحمان به چشم می‌خورد.
جرم او چه بود؟
بابایف: خوب بعد از دستگیری بزرگمهر یاراف به عنوان یک وکیل مدافع، شماری از وکلای دیگر نیز خواستند از او دفاع کنند.
یک سازمان حقوقی متشکل از وکلای برجسته در تاجیکستان وجود دارد که نام آن «سپر» است.
نورالدین محکم‌اف نیز یکی از اعضای سپر بود که خواست برای آزادی بزرگمهر یاراف اقدام کند.
او و شماری از دیگر وکلای مطرح، وکالت یاراف را بر عهده گرفتند.
بعد از چند وقتی اینها هم روانه زندان شدند.
خود نورالدین محکم‌اف هم 21 سال حکم زندان گرفت.
او نیز وکیل دفاعِ وکیل دفاعِ زندانیان سیاسی بود.
تسنیم:آیا در تاجیکستان سابقه‌ای از دستگیری و زندانی کردن وکلای دیگر هم وجود دارد؟
بابایف: بله، شمار وکلایی که در زندان هستند و به اتهامات واهی به حبس‌های طولانی مدت محکوم شده‌اند، زیادند.
چندی قبل از بزرگمهر یاراف، وکیل شناخته شده دیگر تاجیک، شهرت قدرت‌اف هم روانه زندان شده بود که بالاخره 24 آگوست 2018 از زندان آزاد شد.
همان وقت هم یکی از برادران بزرگمهر یاراف (جمشید یاراف) که در خارج از کشور قرار دارد، او هم وقتی خواست از معاون رئیس حزب نهضت اسلامی محمدعلی حیت دفاع کنند، او را نیز روانه زندان کردند.
اما بعد از درخواست سازمان‌های بین‌المللی و افزایش فشارها دولت مجبور به آزادی وی شد و او نیز از کشور فرار کرد.
همچنین وکیل دفاع دیگری خانم معظمه قادروا بود.
او نیز وکالت بزرگمهر را بر عهده گرفته بود و او نیز بعد از فشار و تهدیدهای شدید مجبور شد از کشور فرار کنند و در خارج از کشور به عنوان پناهنده سیاسی به سر می‌برد.
همچون خانم قادروا وکلای دیگری هم در اروپا امروز حضور دارند.
اسحاق طبراف نیز وکیل دفاع بزرگمهر یاراف بود که پسرانش را روانه زندان کردند و بعد از شکنجه‌های زیاد و فشارها او نیز به سکته قلبی مبتلا شد و در نهایت درگذشت.
در سال‌های قبل نیز وکلای دیگری روانه زندان شدند.
یکی از این افراد بانو فیض‌النسا واحدوا بود که به‌رغم آزادی به شدت تحت فشار و آزار و اذیت‌های شدیدی از سوی دولت بود.
ایشان نیز سال گذشته به طرز مشکوکی از دنیا رفتند.
برخی کارشناسان معتقدند ایشان نیز مسموم شدند.
تسنیم: به نظر شما این عفو عمومی که در آن تخفیف مجازات وکلای دفاع زندانیان سیاسی است، می‌تواند یک نشانه بهبود شرایط باشد؟
بابایف: ببینید، اینها همگی یک صحنه‌سازی ماهرانه است.
در حقیقت امامعلی رحمان می‌خواهد به سازمان‌های بین‌المللی و جامعه جهانی نشان بدهد که شخصی عادل است و در مقابل جنایتکاران نیز عفو و بخشش دارد.
البته ما هم می‌دانیم که سال 2020 در تاجیکستان انتخابات ریاست جمهوری است و بار چندم خودش بیاید یا پسرش را سر قدرت بگذارد.
این در حالی است که در 28 سالی که او قدرت را قبضه کرده است، هر کدام از مخالفان سیاسی که کوچکترین اعتراضی به او کرده است، تاکنون دستگیر و زندانی شده است.
این افرادی هم که عفو گرفته‌اند و آزاد شده‌اند عمدتا دزدها و متقلبین و اعضای حزب جبهه خلق دموکرات بودند و هستند که به جرم رشوه و فساد روانه زندان شده بودند.
خلاصه می‌توان گفت که هیچ زندانی سیاسی در تاجیکستان تاکنون مورد عفو قرار نگرفتند.
حتی دولت به طرفداران خودش هم رحم نمی‌کند، چه رسد به مخالفین سیاسی.
تسنیم: مگر از نزدیکان و اطرافیان رئیس‌جمهور هم اکنون کسانی هستند که در زندان به سر ببرند؟
بابایف: بله، افرادی بودند از جبهه خلق که او را حتی بر سر قدرت آوردند نیز امروز روانه زندان شده و یا به قتل رسیده‌اند.
هیچ کدام از این‌ها نیز تاکنون مورد عفو قرار نگرفتند.
چند نفری هم که آزاد شدند کل دوره محکومیت خود را سپری کرده بودند.
یکی از آن افراد، وزیر سابق کشور، یعقوب سلیم‌اف است که سال‌های پیش وقتی خواست دولت رحمان را محکوم کند روانه زندان شد.
او بعد از اتمام محکومیتش آزاد شد که حدودا 15 سال بود.
نفر دیگر هم غفار میرزایف است که او نیز ژنرال و فرمانده گارد ویژه رئیس‌جمهور بود و در دوره جنگ شهروندی علیه آزادی‌خواهان، اسلام‌گرایان و دموکرات‌ها می‌جنگید و رحمان را سر قدرت آورد.
اما او و برادرش نیز اکنون با حکم حبس ابد روانه زندان شده‌اند.
افراد زیاد دیگری هم هستند از جبهه خلق، یکی از معروف‌های آن‌ها پسر و داماد سنگک صفراف است که هنوز بیش از 20 سال حکم گرفتند و اکنون در زندان هستند.
نخست‌وزیر سابق کشور، عبدالملک عبدالله‌جان‌اف، که او نیز در آن زمان همراه با امامعلی رحمان کاندیدای ریاست جمهوری شده بود.
اما بعد از مدتی او را نیز تعقیب و فشار کردند و مدت 25 سال می‌شود که در کشور قرار ندارد و همه خانه و مایملک را رها کرد که مصادره شد.
بعضی از این عفوهایی هم که صورت می‌گیرد درحقیقت بخشی از نقشه‌های دیگری هستند.
تسنیم:چه نقشه‌هایی؟
لطفا توضیح بیشتری دهید.
بابایف: ببینید سال گذشته در تاجیکستان اعلام شد، که یکی از روحانیون برجسته کشور، ایشان قیام‌الدین غازی قرار است از زندان آزاد شود.
قبلا به او گفته بودند که اگر جرائم را بر عهده بگیری و حزب نهضت اسلامی و جمهوری اسلامی ایران را مورد نقد قرار دهی و مسبب ناامنی‌های پس از استقلال بدانی، از زندان آزاد می‌شوی.
بعدا هم خانواده‌اش این را اعلام کردند.
اما در سال جاری شاهد بودیم که در زندان شهر وحدت طی یک شورش ساختگی افراد زیادی کشته شدند و از جمله سیدقیام‌الدین غازی هم میان آن‌ها بود.
در حالی که وعده عفو و آزادی داده شده بود به آن‌ها، در زندان کشته شدند.
هر وقت که دولت تاجیکستان یک حکمی اعلام می‌کند ما در تشویش هستیم که نقشه دیگری در سر حکومت است.
معمولا یک نقشه همیشگی حذف فیزیکی افراد است.
چرا که می‌دانیم در تاریخ حکومت امامعلی رحمان احدی از زندانیان سیاسی نتوانسته‌اند آزاد شده و آزادانه در کشور زندگی کنند.
تسنیم: در مورد بزرگمهر یاراف هم چنین اتفاقی افتاده بود؟
بابایف: بله، در همین سال جاری شاهد بودیم که برادر بزرگمهر یاراف هم اعلام کرد در رسانه‌ها، که دولت از بزرگمهر درخواست کرده که گناه خود را اقرار کند و درخواست عفوی بنویسد.
اما بزرگمهر یاراف این را رد کرده و گفته که انسان بی‌گناه هیچ درخواست عفوی نمی‌کند.
این‌ها صحنه‌سازی‌هایی هست که از طرف حکومت اجرا می‌شود.
تسنیم: قبل‌تر در خبرها شنیده بودیم که سازمان ملل متحد هم خواستار آزادی بزرگمهر یاراف شده است.
آیا نتیجه‌ای داشته این درخواست‌ها؟
بابایف: بله، این موضوع در نتیجه پیگیری ما و برادرانمان بود.
نامه اول ما به سازمان ملل متحد درباره محمدعلی حیت، معاون رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، وکیل بزرگمهر یاراف و تاجر شناخته شده و وزیر سابق صنعت کشور، زیدالله سعیداف بود.
کمیته حقوق بشر سازمان ملل هم تحقیق کرد و به این نتیجه رسید که این افراد بدون جرم و بی‌گناه روانه زندان شدند.
و در نهایت از دولت تاجیکستان درخواست کرد که سریعا آزاد شوند و غرامت نیز به آن‌ها پرداخت شود.
اما دولت توجهی نکرد.
ما امیدواریم این درخواست‌ها در نهایت نتیجه‌بخش باشد و این حکومت نیز در نهایت در نزد این سازمان‌ها، مردم و مهم‌تر از همه خداوند پاسخ خواهند گفت.
به جز این سه نفر که نام آن‌ها را گفتیم، باز دیگر برادران ما 13 نفر دیگر از زندانیان سیاسی را که اکثرشان از اعضای شورای رهبری حزب نهضت اسلامی هستند، پرونده آن‌ها به کمیته حقوق بشر ارسال شده و در دست بررسی است.
به زودی نتیجه آن‌ها نیز اعلام خواهد شد.
انتهای پیام/