نمازجمعه؛ منبری برای تظلم‌خواهی
نمازجمعه در شرایطی در تراز انقلاب قرار می‌گیرد که نسبت به ارزش‌های فراموش شده مانند پاسخگو بودن مسئولان، عدالت اجتماعی و از همه مهم‌تر فریضه فراموش شده امر به معروف و نهی از منکر حساس باشد.
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- محمدعلی سافلی:روز گذشته نمازجمعه تهران شاهد اتفاقی بود که هرازگاهی در هنگام برپایی این فریضه رخ می‌دهد؛ یکی از نمازگزاران در اثنای خطبه‌ها فریاد از مشکلات معیشتی و بازنشستگی‌اش کرد که توسط مسئولان برگزاری مراسم اخراج شد.
سوالی که برای مستمعان خطبه‌ها یا افرادی که این خبر را می‌شنوند پیش می‌آید این است که آیا فارغ از برهم خوردن نظم نماز، چنین برخورد سلبی با یک شهروند درست؟
آن هم در پایگاهی که خطیب آن حداقل چند جمله‌ای را به نهی از منکر و امر به معروف دیگران اختصاص می‌دهد و اینکه آیا نمازجمعه تنها محل شنیدن خطبه‌‌های امام جمعه است یا اینکه می‌تواند به محل تظلم‌خواهی تبدیل شود؟
آنچه درباره چرایی تغییر نگاه‌ها از نمازجمعه به‌عنوان محل گره‌گشایی از مشکلات مردم به یک محل خنثی و صرفا گوش فرادادن به خطبه‌ها تبدیل شده به ذهن می‌رسد، تغییر سبک برگزاری نمازجمعه در دهه 60 است که موجب می‌شود تظلم‌خواهی مردم غیرعادی بنظر بیاید و فورا با اشخاصی که سعی در انتقاد از مسئولان دارند، بی‌توجهی شود.
تنها نگاهی به تصاویر نمازجمعه‌های آیت‌الله طالقانی و آیت‌الله خامنه‌ای در سال‌های آغازین انقلاب کافی است تا به یاد بیاوریم هیچ مرزی بین مسئولان و مردم نبود و بعد از اتمام نمازجمعه می‌توانستند به‌راحتی با امام جمعه و سایر مسئولان ارتباط بگیرند.
وحیده علایی دختر آیت‌الله طالقانی در گفتگویی، همین نکته را یادآور شده بود: «بعد از اتمام نماز مردم به‌سمت پدرم می‌‌آمدند که مشکلاتشان را بگویند و پاسدارها هم با هزار مشکل آقا را از بین جمعیت خارج می‌کردند.»
با گذشت یک دهه از عمر انقلاب رفته رفته شکل و شمایل محل برگزاری نمازجمعه تغییر کرد.
نرده‌های جداکننده بین مردم و مسئولین اضافه و محل ورود و خروج مسئولان از مردم جدا شد.
بلاشک در چنین مکانی تنها چیزی که تعریف می‌شود حضور نمازگزاران و گوش فرا دادن به خطبه‌ها است نه محلی برای امر به معروف یا رسیدگی به مشکلات مردم در حالی‌که سخنان امامین انقلاب درباره نمازجمعه فراتر از آن چیزی است که این روزها درحال برگزاری است.
امام راحل(ره) در دیداری با شرکت‌کنندگان دومین کنگره ائمه جمعه در 23 اردیبهشت ماه سال 63 می‌فرمایند: «نماز جمعه یک اجتماع سیاسی است.
نماز جمعه یک عبادت سر تا پا سیاسی است و مع‌الأسف در جاهایی انسان می‌بیند که در نماز جمعه ابداً مربوط به چیزهایی که ملت‌ها به آن احتیاج دارند، چیزهایی که مسلمین، اجتماع مسلمین بر آن احتیاج دارند، خبری نیست.»
نمازجمعه باید محلی باشد برای رفع نیازهای اجتماع مسلمانان.
یک بعد این نیاز، لزوم آگاهی از مسائل سیاسی است.
همانطور که رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای ستادهای نمازجمعه می‌فرمایند: «نماز جمعهخدمتبهآگاهیسراسریملتایراناست؛چوننمازجمعهیکعملصرفاعبادینیست؛عملیاستکهدرذاتوترکیبخود،آگاهیبخشاست» ویکبعددیگرایناحتیاج،برطرفکردنمشکلاتمردموافرادیاستکهتنهامقامتظلم‌خواهیراامامجمعهشهرمی‌بینند.
رهبرانقلابدریکیازدیدارهایشانباائمهجمعهسراسرکشورفرمودند: «نمازجمعهنسبتبهاصولوارزشهایانقلاباسلامینیزوظیفهداردونمازجمعهبایدبهارزشهایاسلامیپایبندیِمبتنیبرمبانیفکریوعقلیداشتهباشد.» 1392/06/18
نمازجمعهبایدبهارزشهایانقلابحساسباشد.
یکیازارزش‌هایاساسیانقلاباسلامیبرقراریعدالتورسیدگیبهمشکلاتمردمبود.
نمازجمعهدرشرایطیدرترازانقلابقرارمی‌گیردکهنسبتبهارزش‌هایفراموششدهمانندپاسخگوبودنمسئولان،عدالتاجتماعیوازهمهمهم‌ترفریضهفراموششدهامربهمعروفونهیازمنکرحساسباشد.
همخطیبجمعهاینمسائلرادردستورکارخودقراردهدوهمنمازگزارانبهمنکرهاییکهمی‌بینندحساسیتنشاندهند.
شاید تغییردرشکلوشمایلبرگزاریاینفریضهرفتهرفتهمحتواوعلتاحیایایننهادمقدسراتغییرداد.
امامخمینی(ره)هدفازاحیاینمازجمعهدرجمهوریاسلامیرااحیایشکلاصیل آندرصدراسلامیمی‌دانستندوفرمودند: «منامیدوارمکهایننمازجمعهدرایران،آنمحتوایاصیلخودشرا،کهدرصدراسلامداشتهاست،احیاکند...
درصدراسلام،امامجمعهومسجد،ایندوابزاردردستمسلمان‌هابودهاستوهروقتمی‌خواستندجنگبروندازمسجدتجهیزمی‌کردند،هروقتمی‌خواستندیککارمهمیبکننددرمسجدطرحمی‌کردندواعلاممی‌کردندکهنمازجمعهاست،نمازجماعتاست،بیایید،برایکاریمی‌رفتندآنجا،نمازشانراهممی‌خواندندومسائلسیاسیشانراهممی‌گفتندواجرامی‌کردند،ارتشمی‌فرستادندوهمۀاینکارهاراآنجامی‌کردند...»
اماامروزه معمولابانمونه های اینچنین در فریادعدالتخواهییاامربهمعروفدرنمازجمعهبرخوردسلبیصورتمی‌گیرد.
حضورکارگرانبیکارشدهدرنمازجمعهیافریادیکبازنشستهنشانمی‌دهدهنوزمردمبهاینسنگراعتقاددارندومی‌خواهندازاینتریبونبهمشکلاتشانرسیدگیشودوبایدقدردانایناعتمادبود.
برای نمونه درماه‌هایگذشته نیزشاهدحضوربرخیکارگرانتعدیلشدهدرنمازهای جمعهشهرهابودیم.
برخوردبرخیائمهجمعهپدرانهبودودرمیانکارگرانحاضرشدندودرمقابل،برخیائمهجمعهخواهانحفظآنچهاحتراماینجایگاهمی‌خوانندشدند.
متاسفانهکهولتسنوازطرفیبی‌اطلاعیبرخیائمهجمعهازمشکلاتاقتصادیومعیشتیمردمموجبمی‌شودفریادهایعدالت‌خواهانهرادرنمازجمعهبرنتابند.
رهبریبرایهمینهمراه‌حلیتعیینکردهوفرمودند: «امامانمحترمجماعت،اگرخودبراثرکهولتوغیرهنمی‌توانندوظیفه‌یرابطهواُنسوراهنماییرابراینمازگزاران،بویژهجوانانفراهمکنند،درکنارخودفضلایجوانوپرنشاطرابهکارگیرندوآنانرادرکارباخودشریکسازند.»
دریکسالگذشتهگشایش‌هاییدرنمازجمعهبرخیشهرهاانجامشدهاست.
تغییربرخیامامجمعهکهنسالوآمدنجوانانیکهدربینمردمحضورفعالدارند،برداشتننرده‌هایحائلمردمومسئولاندرنمازجمعهتبریز،حضورامامجمعهجدیدخوزستاندرمحلاتفقیرنشیناینشهرتاحدیازچهرهخنثیوغیرمردمیاینپایگاهعبادی- سیاسیکاستهاستامانبایدافقانتظارازنمازهایجمعهوائمهمحترمرابهآنمحدودساخت،بلکهوظیفهذاتیایننهادمقدساحیاءارزش‌هایانقلابیاستکهیکیازاینارزش‌هانهیازمنکروامربهمعروفاست.
بهقولعلامهحکیمیصاحبکتاب «منهایفقر»،اگرمسائلومشکلاتمردموحاکمیت،درنمازجمعهمطرحنگرددوخطبه‌هابخشنامه‌ایباشد،حکمتتشریعنمازجمعهنیزباطلمی‌شودوچهبسابهبطلاناصلنمازمنجرگردد!
دربینشخصیت‌هایاندیشمندکشور،حسنرحیم‌پورازغدیاستادحوزهودانشگاهکهسلسلهسخنرانی‌هاییدربارهنمازجمعهداشته،درباره مشابه آنچهدیروزاتفاقافتادمی‌گوید: «هیچامامجمعه‌ایحقنداردبهکارگریکهدراقتصادبرجامیبیکارشدهوخانواده‌اشبخاطرنظارتغلطحکومتدرمسئلهخصوصی‌سازیگرستهماندهبگویداینبهنمازجمعهربطینارد.
ربطداردآقا.
عینربطاست.
بایدبهمدیرانیکهدروغگفتند،وعدهدروغدادند،ترس‌هایدروغدردلملتپروراندندونهصداقتداشتندونهشفافیتوشجاعتومسئولیتبایددراینمحفلمقدسموردخطابونهیازمنکرقراربگیرند.
نهضتامربهمعروفونهیازمنکرراسرکوبنکنید.
نهدرفیضیهقم،نهدردانشگاه،نهدرجامعهونهدرنمازجمعه.»
امیداستهمانگونه کهامامراحلفرمودند،ائمهجمعهنقشپدریدارندوبایدرفتارشانبامردمپدرانهباشند، امامانجمعهدربرابریکنمازگزارکهبرایتظلمخواهیوبیانمشکلاتشآمدهبی‌تفاوتنباشندونقشیبالاترازیکمتکلموحدهبرایخودمتصورباشند.
عکس خبر از: حسن آقامحمدی
انتهای پیام/