آمریکا و عربستان بازیگردانان اصلی اغتشاشات عراق هستند

سرنوشت تهران و بغداد به هم پیوند خورده است| آمریکا و عربستان بازیگردانان اصلی اغتشاشات عراق هستند
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، «محمدصادق کوشکی» استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در نشست «ناآرامی در عراق، انسداد حکمرانی و مداخلات خارجی» در دانشگاه تهران در مورد اهمیت عراق و اثرگذاری آن بر تحولات درونی ایران گفت: در دنیا هیچ کشوری به اندازه عراق قدرت تاثیرگذاری بروی تحولات کشور ما را ندارد و اغراق نیست اگر بگوئیم ایران و عراق یک دوقلوی بهم چسبیده هستند.
عراق تنها کشوری در دنیا است که بیشترین تاثیر را بر زندگی و تحولات کشور ما دارد
وی با بیان اینکه طولانی‌ترین مرز مشترک را با عراق داریم و این مرز تنها یک دیوار نیست، بلکه پیوستگی انسانی را شاهد هستیم، اضافه کرد: به طور مثال ما در منطقه کرمانشاه و ایلام قبایلی را داریم که در دو سوی مرز حضور دارند و این قبایل در دوران جنگ تحمیلی همچنان روابط انسانی خود را حفظ کرده بودند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در کنار این پیوستگی‌های انسانی برخی امکانات مشترک از جمله میدان مشترک نفتی، منابع طبیعی، مشکلات طبیعی و رودخانه‌های مشترک بین دو کشور وجود دارد و بحران ریزگردها نمونه‌ای از این اشتراکات است.
کوشکی با اشاره به سرنوشت مشترک دو کشور ایران و عراق بیان داشت: زمانی این تصویر بود که اجازه ورود آب از رودخانه‌های خود را به عراق ندهیم و تلقی ما این بود که این کار درستی است، اما سیل امسال و بحران ریزگردها نشان داد که ما از همه از این موضوع آسیب بیشتری متحمل شدیم.
این کارشناس مسائل سیاسی با اعتقاد بر اینکه ناامنی و امنیت و توسعه میان ایران و عراق بهم وابسته است، خاطر نشان کرد: با توجه به موارد بالا حتی اگر دولت عراق بخواهد خود را ایران جدا کند، امکانپذیر نیست.
ما بدون عراق امکان توسعه نداریم و امنیت و ناامنی دو کشور به یکدیگر پیوند خورده است.
کوشکی ادامه داد: در طول جنگ تحمیلی بیش از 4 هزار از مردم عراق در کنار ایران علیه صدام مبارزه کردند و این به دلیل وابستگی انسانی میان دو کشور است.
عراق تنها گلوگاه تنفسی ما در دوران تحریم بوده و تنها در سال گذشته ما 12 میلیارد دلار کالا به عراق فروختیم، همچنین دولت عادل المهدی تنها دولتی بود که رسما اعلام کرد نمی‌تواند تحریم های ایران را اجرا کند.
دولت عراق ناکارآمد و شکننده است
این استاد دانشگاه با توجه به مورد گفته شده تحولات عراق به شدت روی زندگی و تحولات ما اثرگذار است، اظهار کرد:‌ دولت در عراق با توجه به قانون اساسی و ساختار سیاسی این کشور بسیار شکننده بوده و این دولت را ناکارآمد می‌کند.
کوشکی ساختار انتخاباتی در عراق را ناکارآمد عنوان کرد و گفت: در سال 2012 نوری مالکی با 700 هزار رای وارد پارلمان شد و این در حالی است که عبادی تنها 5 هزار رای داشت و در نهایت این عبادی بود که نخست وزیر عراق شد.
همچنین در مورد پارلمان به دلیل وجود تبعیض جنسیتی افرادی با 700 رای وارد شده و در حالی است که کسانی با 30 هزار رای نتوانستند بر صندلی پارلمان تکیه بزنند.
این استاد دانشگاه بازتاب این وضعیت انتخابات در تشکیل دولت را پیچیده دانست و تاکید کرد: این وضعیت باعث می‌شود که گاهی یکسال طول بکشد که دولت در عراق تشکیل شود و در نهایت این دولت شکننده و کارآمدی لازم را نخواهد داشت و تشکیل دولت عادل المهدی که در بازه زمانی چندماه تشکیل شد در این رابطه یک رکورد محسوب می‌شود.
کوشکی به ساختار قبیله‌ای و عشیره‌ای عراق اشاره کرد و عنوان داشت: ساختار عشیره‌ای عراق باعث شده چیزی به عنوان شهروندی عراق وجود نداشته باشد و منافع قبیله به منافع ملی اولویت داده می‌شود که این موضوع به بحران دولت شکننده دامن می‌زند.
وی با بیان اینکه دولت عادل المهدی نسبت به دو دولت قبلی بسیار کارآمدتر بوده، اظهار داشت: به دولت مالکی می‌توان نسبت دولت تروریسم را داد، در دوران مالکی هر روز ما شاهد یک فعالیت تروریستی و انفجار بودیم و این موضوع اجازه ساده‌ترین فعالیت را از دولت وقت گرفته بود.
این تحلیل گر مسائل سیاسی اضافه کرد: دولت حیدر عبادی دولت جنگ بود که این دولت نیز شاهد تجزیه ‌طالبی و بعد نیز بحران داعش بود، این در حالی است که دولت عادل المهدی از رو سرکار آمدن نه تروریسم را تجربه کرده و نه اینکه شاهد جنگ بوده و این دولت در یکسال اخیر شاهد ثبات و امنیت بوده است.
وی تصریح کرد: عادل المهدی در مقایسه به نخست وزیران گذشته شخصیت آرامتری بوده و تعامل بیشتری با سایر افراد داشته و همین امر باعث شکل گیری دولت در کوتاهترین زمان بوده است.
این استاد دانشگاه به تظاهرات اخیر اشاره کرد و گفت: مرتبط دانستن تظاهرات اخیر به بیکاری و وضعیت معیشتی طنز تلخی است، این در حالی است که در دو قبلی در عراق فساد و بیکاری به مراتب بیشتر بود و دولت المهدی نباید پاسخگوی فساد و ناکارآمدی دولت های قبلی را بدهد در حالی که توانسته آرامش نسبی و همچنین رشد اقتصادی را به ارمغان بیاورد.
اعتراضات عراق ساختگی است
وی با اشاره به شعار معترضان مبنی بر سرنگونی دولت عراق اظهار داشت: در جریان اعتراضات عراق شاهد هستیم که شعارهای مبنی بر سرنگونی دولت داده می‌شود، این در حالی است که وضعیت اقتصادی عراق در حال حاضر بهتر شده و همین موضوع باعث شده نشان دهد این اعتراضات داخلی نبوده و ساختگی است.
این استاد دانشگاه با بیان این‌که برخی از تحلیل‌ها مبنی بر این‌که اعتراضات اخیر در عراق ناشی از بحران معیشت است برای من قابل فهم نیست؛ چراکه وضعیت در عراق کنونی بهتر از دوران افرادی چون نوری مالکی و حیدر عبادی است ادامه داد: در دولت‌های قبلی مهمترین خواسته مردم آرامش و امنیت بود.
موضوعی که در این کشور وجود نداشت ولی اکنون شاهد آرامش در این منطقه هستیم و از انفجارات و عملیات‌های تروریستی قبل خبری نیست.
این کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه اولین و جدی‌ترین مخالف تحقق رشد، ثبات و توسعه در عراق عربستان است، ادامه داد: اگر عراق بتواند در حوزه اقتصادی و سیاسی به یک ثبات نسبی دست پیدا کند این بزرگترین چالش برای عربستان خواهد بود.
چراکه؛ سعودی‌ها نگران این هستند که مردم کشورشان الگویی چون عراق را مطالبه کند.
کوشکی خاطرنشان کرد: در حال حاضر سطحی از دمکراسی حداکثری در عراق حاکم است و اگر ثبات اقتصادی و توسعه نیز در این کشور حاکم شود آن موقع مردم عربستان نگاه می‌کنند که در کشور همسایه شمالی‌شان رشد و ثبات سیاسی و اقتصادی وجود دارد ولی در کشور آن‌ها حتی یک پارلمان نیز به صورت نمادین وجود ندارد.
وی تصریح کرد: دولت عراق به صورت قانونی حق داشتن هیچ گونه رسانه‌ای را ندارد و از داشتن شبکه تلویزیونی نیز محروم است، و احزاب در این کشور حداکثر آزادی را دارند و اگر این آزادی و دمکراسی به ثبات و امنیت و توسعه برسد، باید گفت بزرگترین دشمن تحقق دموکراسی در عراق کشورهایی چون عربستان و امارات هستند و در همین چهارچوب در حال حاضر بیشترین هزینه را برای ایجاد ناامنی در این کشور می‌کند.
کوشکی با بیان این‌که انجام اعتراضات مردمی در عراق فقط معطوف به وضعیت کنونی نیست، اظهار کرد: در دوران حاکمیت داعش در بخش‌هایی از عراق شاهد اعتراضات شدیدتری در عراق بودیم.
چنانکه معترضان که بیشتر طرفداران مقتدا صدر بودند وارد منطقه سبز در بغداد شده و قصد به آتش کشیدن پارلمان را داشتند که نیروهای امنیتی مجبور به تیراندازی به آنها شدند.
وی بیان داشت: در آن مقطع معترضان شعارهای بسیار تندی علیه قاسم سلیمانی و ایران دادند ولی این راهپیمایی و اعتراضات در رسانه‌های عربی و شبکه مجازی انعکاس چندانی نداشت.
شعارهایی که آنها در آن مقطع علیه ایران می‌دادند شدیدتر از شعارهای کنونی بود ولی همانطور که گفتم انعکاس چندانی نداشت ولی اعتراضات اخیر که به شدت اعتراضات قبل نیست به شدت از سوی رسانه‌های عربی بازتاب داده می‌شود و این رسانه‌ها حساسیت ویژه‌ای برای انعکاس این اعتراضات دارد.
این کارشناس مسائل سیاسی به آن‌چه ناکارآمدی سیستم حکومتی عراق خواند، اشاره کرد و افزود: جمعیت عراق حدود 35 میلیون نفر است که بیش از هفت میلیون نفر آن‌ها حقوق بگیر دولت هستند یعنی عراق نصف جمعیت ایران را دارد ولی دو برابر ایران کارمند دارد و این باعث ناکارآمدی دولت در این کشور شده و علت همه این مسائل به این خاطر است که ساختار و قانون اساسی این کشور ناکارآمد و علیل خلق شده است.
آمریکا بازیگردان اصلی تحولات عراق است
کوشکی در این نشست در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که به نظر وی بازیگردان اصلی اعتراضات در عراق چه کسانی هستند؟
اظهار کرد: آمریکایی‌ها با حضور در عراق تلاش کردند که از این حضور استفاده حداکثری بکنند و در واقع به قول خودشان درختی را آماده کردند ولی وقتی آن را تکان دادند میوه آن در دامن ایران افتاد.
وی تصریح کرد: در واقع عده‌ای در جریان حضور آمریکا در عراق و حوادث پس از آن دولت واشنگتن را بازنده ماجرا و ایران را برنده ماجرا می‌دانند و آن‌ها معتقدند ایران محصولی که ناشی از اقدامات آمریکایی‌ها بود را برداشت کرد.
وی با بیان اینکه آمریکا به دنبال دیکتاتوری مدرن در عراق است، ادامه داد: آمریکایی‌ها بعد از برگزار شدن سه دوره انتخابات کلان در عراق به این نتیجه رسیده‌اند که با ساختار فعلی در عراق نمی‌توانند دولت مورد نظر خود را در این کشور بر روی کار بیاورند و در واقع امکان به قدرت رسیدن یک دولت دموکراتیک غرب گرا وجود ندارد.
با توجه به این موضوع در حال حاضر گزینه مطلوب آمریکایی‌ها برای عراق وقوع کودتای نظامی یا کودتای برآمده از جنگ داخلی در این کشور است.
چنانکه فردی مانند ساعدی که رابطه خوبی با سعودی‌ها و آمریکایی‌ها دارد بر روی کار بیاید.
کوشکی با اعتقاد بر این‌که اعتراضات کنونی در عراق مصنوعی است و واقعی نیست، ادامه داد: بر اساس آن‌چه که گفته شد اگر این اعتراضات واقعی بود در مناطقی مانند موصل که وضعیت اقتصادی به خاطر حمله داعش بدتر از استان‌های جنوبی است می‌بایست شدت بیشتری داشت؛ چرا که به قول خودشان دولت نیز رسما آنها را رها کرده است.
وی ادامه داد: کسانی که در پشت این اعتراضات هستند می‌خواهند دولت شیعه در عراق توسط شیعیان سرکوب شود.
در واقع آن‌ها می‌خواهند یک جنگ داخلی در بین شیعیان ایجاد کنند که بر اساس این جنگ توان شیعه از بین برود و آن‌ها در نهایت تن به حاکمیت دیکتاتوری بدهند که به عنوان میانجی بخواهد در عراق حکومت کند.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: از سوی دیگر عربستان نیز در این اعتراضات دست دارد به این دلیل که به مردم عربستان نشان دهد که ماحصل دمکراسی چیزی جز بی ثباتی نیست و مردم این کشور باید به این نتیجه برسند که پادشاهی بهترین نظام سیاسی برای عربستان است.
در مورد تاثیرگذاری ایران بر تحولات عراق اغراق شده است
این استاد دانشگاه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با نقش ایران در عراق اظهار کرد: در مورد ایران در عراق آنچنان مبالغه شده است که بعضا خودمان نیز این مبالغه باورمان شده است و تصور می‌کنیم که ما قدرت مایشاء در عراق هستیم ولی واقعیت بیرونی این‌گونه نیست.
وی با بیان این‌که در حال حاضر بانک مرکزی عراق کاملا در دست آمریکایی‌هاست و آمریکایی‌ها از یک کاپیتولاسیون خاص در عراق برخوردار هستند، ادامه داد: چنانکه مقامات عراقی نمی‌دانند که در فلان پایگاه آمریکا در این کشور چه کسانی وارد می‌شوند و چه کسانی خارج می‌شوند.
در واقع اطلاعی ندارند که در پایگاه‌های آمریکا در عراق چه خبر است؟
کوشکی افزود: سفارت آمریکا در عراق بزرگترین سفارتخانه در جهان است و حتی می‌توان گفت یک دولت در عراق است.
وی با بیان این‌که «تقریبا یک سوم پول نفت عراق را آمریکایی‌ها بر می‌دارند» ادامه داد: بر اساس ثبت‌های واقعی بازیگر واقعی در این کشور آمریکاست و این‌که عده‌ای می‌گویند ایران میوه آمریکایی‌ها در عراق را برداشته است به این خاطر است که آمریکایی‌ها می‌خواستند بهره برداری حداکثری از عراق داشته باشند ولی این موضوع محقق نشد.
کوشکی همچنین به سرمایه گذاری ترکیه در عراق اشاره کرد و گفت: ترکیه در بصره یک فروشگاه بسیار بزرگ دارد و این درحالی است بصره نزدیک به ایران است و کیلومترها از ترکیه فاصله دارد.
وی گفت: باور غلط ما این است که ما در عراق همه کاره‌ایم و به این نگاه باید نقد جدی وارد کرد.
نگاه ما به عراق رئال نیست و ما نسبت خود را با عراق نمی‌شناسیم.
ما هنوز نمی‌دانیم عراق برای ما یعنی چی؟
و آنچه که بر ذهن مسئولان ما در مورد عراق حاکم است مبتنی بر واقعیت نیست مبتنی بر تحولات در کف خیابان‌های این کشور نیست.
این استاد دانشگاه تهران ادامه داد: وزیر خارجه ما بعد از 6 سال به بغداد سفر کرده و دربازگشت از ظرفیت های این کشور برای گسترش ارتباط سخن می‌گوید که این فاجعه است و دیپلمات‌های ما هنوز نسبت به اهمیت تحولات عراق اطلاع ندارند.
کوشکی با تاکید بر این‌که ما باید اقدام به سرمایه گذاری اقتصادی در عراق بکنیم، افزود: حضور واقعی ما در عراق باید حضور اقتصادی باشد و این حضور باعث می‌شود که طرفداران واقعی بیشتری داشته باشیم؛ در حالی‌که ما متاسفانه صرفا به ارتباط با برخی از احزاب و گروه‌های سیاسی در این کشور بسنده کرده‌ایم.
وی در خاتمه با بیان اینکه ضدیت با ایران در حال حاضر به عنوان افزایش میزان رای عنوان می‌شود، تصریح کرد: در حال حال حاضر احزاب در عراق از ما طلبکار هستند، اما اگر در عراق کار اقتصادی میکردیم و در این کشور مانند ترکیه از طریق شرکتهای خصوصی سرمایه گذاری داشتیم می توانستیم نفوذ بیشتری داشته باشیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تنها کارخانه ما که همان گاله بود، توسط داعش به آتش کشیده شد، یادآور شد: دولت عادل المهدی گارد کمتری نسبت به ما داشت و روادید اتباع ما را حذف کرد که تاثیر زیادی داشته است.
وی با بیان اینکه بهترین کار اقتصادی ما پروژه برق در عراق است بود،‌ گفت: ایجاد شرکت مگنا با وجود تمام کارشکنی‌های که از سوی آمریکا می‌شود، تاثیرگذارترین کاری بود که ما تاکنون در عراق انجام دادیم و بنابراین بهترین اقدامی که ما می‌توانیم در عراق انجام دهیم کارهای اقتصادی از طریق شرکت‌های خصوصی است.
/انتهای پیام/