کدام مشکلات نفس مشاغل خانگی را به شماره انداخته است؟
خبرگزاری ایسنا طی بررسی چند ماه گذشته به مشکلات موجود بر سر راه مشاغل خانگی پرداخت که طی آن با کمک مرکز افکارسنجی جهاددانشگاهی مشکلات مطرح شده به صورت علمی مورد بررسی قرار گرفت، آنچه می‌خوانید میزگرد جمع‌بندی این پرونده است.
خبرگزاری ایسنا طی بررسی چند ماه گذشته به مشکلات موجود بر سر راه مشاغل خانگی پرداخت که طی آن با کمک مرکز افکارسنجی جهاددانشگاهی مشکلات مطرح شده به صورت علمی مورد بررسی قرار گرفت، آنچه می‌خوانید میزگرد جمع‌بندی این پرونده است.
به گزارش ایسنا، میزگرد جمع‌بندی پرونده «بررسی مشکلات مشاغل خانگی» با حضور علی حقیقت پژوهشگر اقتصادی، بهنوش بابایی مسئول مشاغل خانگی استان قزوین و فریده ذوالقدر یکی از فعالان حوزه چرم در دفتر خبرگزاری ایسنا برگزار شد.
در ابتدای این نشست ماحصل پرونده «مشاغل خانگی» در ایسنا موردبررسی قرار گرفت؛ طی بررسی‌های چندماهه مشکلات اقتصاد کلان، نظارت، عدم وجود حمایت علمی و اطلاعاتی، مشکلات اداری و فروش به‌عنوان موانع و مشکلات مشاغل خانگی احصا شد.
فروش محصولات خانگی بزرگ‌ترین معضل تولیدکنندگان
مسئول مشاغل خانگی استان قزوین با اشاره به اینکه فروش، تبلیغات و به‌روز نبودن محصولات خانگی ازجمله مشکلات این مشاغل است، در این جلسه می‌گوید: طی بررسی‌های صورت گرفته در شهرستان آوج، طرح قالی‌های بافته‌شده به‌روز نیست به همین دلیل مشتری نیز نخواهد داشت.
بابایی تصریح می‌کند: برای راه‌اندازی بازار فروش محصولات خانگی از شهرداری‌ها کمک خواستیم تا مکانی را برای مشاغل خانگی اختصاص دهند، به همین منظور جلسات متعددی برگزار شد ولی تا به امروز نتوانستیم در استان یک بازار مشخص داشته باشیم.
وی عنوان می‌کند: فروش محصولات خانگی بزرگ‌ترین معضل برای تولیدکنندگان است تا به امروز بازارچه‌هایی که برای فروش محصولات خانگی داشتیم از طریق دفتر امور بانوان استانداری به‌صورت موقت راه‌اندازی شده بود؛ برخی از ادارات مربوطه ازجمله میراث فرهنگی نیز برای راه‌اندازی بازارچه‌های کوچک برای فروش محصولات خانگی اقدام کردند.
ذوالقدر در این خصوص بیان می‌کند: عدم‌حمایت از مشاغل خانگی کار را دشوار کرده است، وقتی خانمی لیف می‌بافد و خودش را به بازارهای هفتگی می‌رساند برای یک بساط کوچک باید هزینه پرداخت کند، مگر چقدر سود کسب می‌کند و درآمد دارد که بخواهد هزینه هم پرداخت کند به همین جهت است که مشاغل خانگی هیچ‌گاه رشد نمی‌کنند و همیشه در یک سطح باقی می‌مانند.
وی اظهار می‌کند: ما خانه‌به‌دوش هستیم و مکانی متمرکز برای استقرار نداریم، حتی برای اجاره مغازه به سعدالسلطنه مراجعه کرده و با نهادهای بسیاری نیز نامه‌نگاری کردیم ولی دست‌آخر نتیجه نگرفتیم چون به تقاضای ما اهمیتی نمی‌دهند.
توجه به آموزش از طریق فضای مجازی و بیانی ساده
حقیقت نیز در این جلسه می‌گوید: باید از طریق فضای مجازی آموزش بازاریابی و فروش و دیگر آموزش‌ها وجود داشته باشد و فرآیند را برای کارآفرینان و علاقه‌مندان تشریح و اهمیت موضوع نیز ذکر شود چراکه ساده‌سازی اثربخشی آموزش را افزایش می‌دهد.
بابایی تصریح می‌کند: کارآفرینان الزامی برای شرکت در دوره‌های کارآفرینی و فروش ندارند، اغلب افرادی که در دوره‌های آموزشی شرکت می‌کنند بلافاصله بعد از اتمام دوره به دنبال دریافت تسهیلات هستند و در حقیقت تلاش دارند تا هرچه سریع‌تر به نتیجه برسند.
بابایی اعلام می‌کند: در استان قزوین دو شهر دانسفهان و آوج شناسایی شده است تا در شهرستان دانسفهان خوشه کفش و در آوج نیز خوشه گلیم و فرش تشکیل و بازاریابی و فروش نیز به آن‌ها آموزش داده شود.
ذوالقدر نیز در این خصوص می‌گوید: برای فروش باید همه جوانب را در نظر گرفت، آموزش در مشاغل خانگی دارای جایگاه ویژه‌ای است که باید این مشاغل را ازنظر اقتصاد کلان، فروش و آموزش موردبررسی قرار داد.
وی می‌گوید: داشتن مهارت مهم‌تر از بازار است و اگر حتی ساختار نباشد و مهارت وجود داشته باشد نیز می‌توان بازار را در دست گرفت.
حقیقت که مخالف این سخن است در پاسخ به ذوالقدر می‌گوید: در حال حاضر اقتصاد «تقاضامحور» است و اگر تقاضا وجود داشته باشد عرضه خود را با آن تطبیق می‌دهد اما اگر تقاضایی وجود نداشته باشد محصولی نیز تولید نخواهد شد.
قوانین دست‌وپاگیر وجود دارد
بابایی در ادامه بیان می‌کند: همیشه قوانین دست‌وپاگیر وجود دارد و ای‌کاش وزارت کار امور و ضوابط را به استان‌ها تفویض می‌کرد تا هر استان برحسب اقتضای خود برنامه‌ریزی کند؛ قزوین یک استان صنعتی و کشاورزی است و همیشه قوانین موجب می‌شود تا اداره کار به‌عنوان متولی مشاغل خانگی نتواند صفر تا ۱۰۰ کار را انجام دهد.
وی ادامه می‌دهد: مواردی وجود داشته که کارآفرینان بعد از دوندگی بسیار از دستگاه متولی مجوز برای تسهیلات ۱۰ میلیون تومانی دریافت کرده‌اند ولی با ورود به سال جدید و تخصیص اعتبار جدید باید تمام ضوابط آن نیز رعایت شود و فرد برای دریافت وام دوباره این مسیر را طی کند؛ به همین جهت فرد متقاضی از دریافت تسهیلات منصرف می‌شود که با این انصراف تنها فرد متقاضی آسیب نمی‌بیند بلکه همه در سطح کلان متضرر می‌شوند.
ذوالقدر نیز در این خصوص می‌گوید: من برای راه‌اندازی فعالیت خودم پنج سال برای وام ۲۰ میلیون تومانی رفتم که الآن این رقم جوابگوی راه‌اندازی یک کسب‌وکار خانگی نیست؛ چرا باید یک فرد برای دریافت تسهیلات دوندگی کند و درنهایت از دریافت آن منصرف و مجبور شود یک قطعه طلا و یا اثاثیه منزل بفروشد تا کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کند.
ضعف‌های موجود ناشی از رفتارهای جزیره‌ای است
حقیقت می‌گوید: ضعف‌های موجود ناشی از رفتارهای جزیره‌ای و ناهماهنگی‌ها است؛ گاهی یک مجوز فلسفه وجودی تأسیس یک سازمان است.
وی ادامه می‌دهد: در ۵۰ سال گذشته سه نهاد عدلیه، نظمیه و مالیه وجود داشتند که وزارتخانه‌های اقتصاد، صنعت، کشاورزی و کار زیرمجموعه آن محسوب می‌شدند ولی بعدها به این نتیجه رسیدند که تخصصی شوند، الآن نیز به فکر این هستند برخی از وزارتخانه‌ها یا نهادها تجمیع شوند.
کارشناسان دستگاه‌های اجرایی به رسالت خود واقف نیستند
حقیقت در ادامه اضافه می‌کند: الکترونیکی شدن امور باعث می‌شود تا نظم سیستماتیک در نظام اداری به وجود آید و بخشنامه‌ها منظم شوند؛ ۹۵ درصد کارشناسان دستگاه‌های اجرایی به رسالت خود واقف نیستند و از ایجاد مطالبه مردم از دستگاه‌های اجرایی فرار می‌کنند که این امر کاهش بهره‌وری دولت را در پی دارد.
وی ادامه می‌دهد: مشاغل خانگی در اقتصاد و ایجاد ارزش‌افزوده سهمی ندارند و بیشتر ابعاد اجتماعی آن مدنظر کارشناسان است و بُعد اشتغال‌زایی آن اهمیت دارد؛ کشور چین به دلیل جمعیت بالا به سمت مشاغل تک‌نفره و خانگی حرکت کرده که این مشاغل به‌عنوان زنجیره در مشاغل بزرگ نیز وارد می‌شوند.
این پژوهشگر اقتصاد عنوان می‌کند: سرمایه‌گذاری جسارت و شجاعت می‌خواهد و در آن باید ریسک‌ها را پذیرفت؛ اقتصاد آمریکا از ۴۰۰ سال پیش بر اساس بازار و اقتصاد ایران نیز از زمان امیرکبیر بر پایه دولت پایه‌ریزی شد و در حال حاضر نیز همین فرهنگ وجود دارد.
وی اضافه می‌کند: رفتار دولت باید امنیت‌زا باشد تا فرد سرمایه‌گذاری کند، مشاغل خانگی آسیب‌پذیر هستند و دولت باید ازنظر بازار و فضای مجازی از سرمایه‌گذاران حمایت کند؛ ازنظر فعالیت اقتصادی فرد باید دارای مهارت باشد، شرایط اقتصادی و نظام توزیع نیز باید وجود داشته باشد و باید متذکر شد که تأمین سرمایه آخرین قدم محسوب شده ولی در ایران اولین قدم است.
حقیقت می‌گوید: در مشاغل خانگی حاکمیت نقش اساسی دارد، حتی برای فعالیت‌های اقتصادی دادگاه‌های تخصصی وجود ندارد و تولیدکنندگان نگران مسائل حقوقی و قوانین دست‌وپا گیر هستند؛ دولت می‌تواند با فراهم کردن بستر امن به رونق اقتصاد کمک کند، درعین‌حال بخش خصوصی نیز به‌قدری قوی نیست که شبکه‌سازی داشته باشد.
عدم هماهنگی بین پول و تولید علل شکست مشاغل خانگی
ذوالقدر با اشاره به حجم نقدینگی در دست افراد می‌گوید: بسیاری از فعالان کار را با سرمایه شخصی خودشان شروع می‌کنند، الآن قیمت‌ها ثابت نیست و فروش پایین است، اطرافیان نیز ریسک نکرده و پس‌انداز شخصی خود را در اختیار افرادی که قصد فعالیت در حوزه مشاغل خانگی دارند قرار نمی‌دهند.
وی می‌گوید: نخواستند از مشاغل خانگی حمایت کنند چون در این پنج سال دوندگی زیادی کردم ولی نتیجه نگرفتم و با سرمایه شخصی خودم آستین همت را بالا زدم.
بابایی به عدم هماهنگی بین پول و تولید اشاره و عنوان می‌کند: فردی با یک مبلغ مشخص شغلی را آغاز می‌کند ولی گاهی به‌یک‌باره قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند به‌گونه‌ای که گاهی مجموع سرمایه فرد و تسهیلات دریافتی آن را جبران نمی‌کند و درنهایت آنان را با شکست مواجه می‌سازد.
وی در خصوص نقدینگی بیان می‌کند: نقدینگی در جامعه وجود دارد و به‌صورت مقطعی کاهش و یا افزایش پیدا می‌کند ولی به سمتی حرکت می‌کنیم که ارزش و حجم نقدینگی کم و کمتر می‌شود، برای مثال حجم و ارزش پس‌اندازی که دو سال پیش انجام‌شده باشد اکنون کاهش پیدا کرده است.
این مسئول اضافه می‌کند: عدم اطمینان موجب می‌شود افراد پس‌انداز خود را برای کارآفرینی در اختیار اطرافیان قرار ندهند و علاوه بر دو برابر شدن پول خود به فکر بازگشت سرمایه خود هستند.
دست روی دست زیاد شده است
ذوالقدر در این خصوص خاطرنشان می‌کند: دست روی دست زیاد شده است یک محصول را با چرم طبیعی تولید می‌کنیم ولی تولیدکننده‌ای دیگر همان محصول را بی‌کیفیت و با چرم مصنوعی تولید می‌کند که نصف قیمت محصول تولیدی ما است، مسلماً خریداران به دلیل کاهش قدرت خرید از محصولی که با چرم مصنوعی تولیدشده استقبال می‌کنند.
حقیقت می‌گوید: این مشکل در بسیاری از صنایع و حتی بیمه وجود دارد، در دیگر کشورها افراد از ۱۸ نوع بیمه استفاده می‌کنند ولی در کشورمان بر اساس کاهش قدرت خرید و درآمد پایین استقبالی صورت نمی‌گیرد و بنابراین صنایع نیز رشد نخواهند داشت.
اقتصاد کلان بزرگ‌ترین مشکل مشاغل خانگی
حقیقت در جمع‌بندی سخنانش مشکل اصلی مشاغل خانگی را در اقتصاد کلان می‌بینید و ادامه می‌دهد: مشکل اداری و تأمین مالی در جایگاه دوم، نظارت روی دستگاه‌های اجرایی و بانک‌ها در جایگاه سوم و شبکه‌سازی و عدم آموزش از طریق فضای مجازی در جایگاه چهارم این مشکلات قرار دارد.
بابایی در پایان سخنانش می‌گوید: اقتصاد کلان بزرگ‌ترین مشکل مشاغل خانگی است، تمامی مشکلات به‌صورت زنجیره به هم وصل هستند و اگر مشکلات حل نشوند حتی کم‌اهمیت‌ترین مشکل نیز به مسئله‌ای بزرگ مبدل خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: از سال ۸۰ پرداخت تسهیلات ماده ۵۶ را داشتیم که با شکست مواجه شد و از سال ۸۴ نیز طرح و تسهیلات بنگاه‌های زودبازده در دستور کار قرار گرفت که اعتبار بالایی نیز به آن‌ها اختصاص پیدا می‌کرد و بیش از ۲۰ هزار نفر در آن ثبت‌نام کردند که آن طرح نیز با شکست مواجه شد به همین جهت می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که حمایت مالی تأثیر چندانی در موفقیت ندارد.
انتهای پیام
