حضور چین در آسیای مرکزی؛ شایعه یا واقعیت

با وجود شایعات مختلف درمورد حضور روز افزون چین در آسیای مرکزی توسط برخی از سازمانهای غیر دولتی غربی اما واقعیت وجود و نفوذ «پکن» در این منطقه موضوعی است که نمی توان آن را مخفی کرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، در سال‌های اخیر در کشورهای آسیای مرکزی مطالبی درباره چین هراسی توسط سازمان‌های غیردولتی و رسانه‌های غربی منتشر شده که بیشتر این اخبار شایعه است.
اما در کنار شایعات فراوان، تهدیدات واقعی در ارتباط با حضور چین در این منطقه وجود دارد.
در مطلب ذیل اشاره ای به حضور چین از نظر آمار و ارقام آمده است.
قرقیزستان
بدهی جمهوری قرقیزستان به چین قابل توجه است و در سال 2008 این شاخص در سطح 10 میلیون قرار داشت و امروز به 1.7 میلیارد دلار رسیده است.
1.7 میلیارد دلار، 30 درصد از تولیدات ناخالص قرقیزستان می‌باشد.
«پکن» وام‌هایی برای اجرای پروژه‌ها در زمینه انرژی به قرقیزستان داده که 386 میلیون دلار برای نوسازی نیروگاه حرارتی «بیشکک»، 400 میلیون دلار برای ساخت خطوط انتقال برق «داتکا- کمین» و 250 میلیون دلار برای ساخت پالایشگاه در شهر «کارا بالتا» از آن جمله می‌باشند.
وام‌های معمولی و بلاعوض دیگر برای ساخت جاده‌ها، برنامه‌های فرهنگی، ساخت دانشگاه‌ها و حتی توسعه زیرساخت‌های ارتش قرقیزستان هزینه می‌گردد.
علاوه بر این شرکت‌های مختلف چینی در بخش استخراج معادن در قرقیزستان فعالیت‌هایی انجام می‌دهند.
در سال 2017 در شهر بیشکک مدرسه چینی و دانشگاه قرقیزی-چینی «جاده ابریشم جدید» آغاز به کار کرد.
بر اساس اطلاعات رسمی در سال 2018 به قرقیزستان 35 هزار مهاجر کاری چین وارد شدند اما طبق اطلاعات غیررسمی این شاخص چند برابر بیشتر است.
در ابتدای سال جاری تجمع‌ها بزرگ ضدچینی برگزار شد و در نتیجه آن ده‌ها شهروند قرقیزستان به جرم تحریک نفرت قومی بازداشت شدند.
قزاقستان
چین و روسیه بزرگترین شرکای تجاری قزاقستان هستند و مبادلات تجاری بین پکن و «نورسلطان» در سال 2018 به سطح 12 میلیارد دلار رسید.
قزاقستان به چین نفت، گاز، فلزات و گندم صادر می‌کند.
طبق اطلاعات نهادهای دولتی قزاق در 28 سال گذشته چین در قزاقستان حدود 20 میلیارد سرمایه گذاری کرده است.
در ماه آوریل سال جاری در چارچوب همایش «یک کمربند یک مسیر» قزاقستان و چین قرارداد 55 پروژه مشترک به ارزش 27 میلیارد دلار در زمینه انرژی، صنعت و زیرساخت‌ها امضا کردند.
بر اساس اطلاعات غیررسمی چین در قزاقستان 80 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرد و این کشور یک چهارم در استخراج نفت قزاقستان سهم دارد.
بدهی قزاقستان به چین 12 میلیارد دلار است.
در ماه سپتامبر سال 2019 در شهرهای بزرگ قزاقستان تجمع‌های ضدچینی برگزار شد و تعداد زیادی از شهروندان قزاق برای حضور در آن بازداشت شدند.
ازبکستان
در ازبکستان بیش از 10 شرکت با سرمایه چینی فعال می‌باشند و در سال 2017 اتحادیه صنعتی چین و ازبکستان تأسیس شد.
مبادلات تجاری بین 2 کشور در سطح 6.4 میلیارد دلار است.
چین در ازبکستان بیش از 8 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده و 2 کشور بیش از 50 پروژه مشترک را اجرا می‌کنند.
پکن علاقمند به اجرای پروژه‌های مختلف در بخش حمل‌ونقل است که در این زمینه ساخت راه‌آهن چین- قرقیزستان- ازبکستان به ارزش 2 میلیارد دلار بسیار مهم است.
علاوه بر این چین و ازبکستان توافقنامه ایجاد انجمن سرمایه گذاری مشترک با بودجه یک میلیارد دلار را تأسیس کردند.
تاجیکستان
«دوشنبه» به چین بدهی 1.2 میلیارد دلاری دارد و این نصف کل بدهی خارجی تاجیکستان است.
چین در تاجیکستان علاقه‌مند به توسعه زیرساخت‌های انرژی و استخراج معادن است.
منابع غیر رسمی می‌گویند که دولت تاجیکستان به یک شرکت چینی مجوز نوسازی نیروگاه حرارتی «دوشنبه- 2» را داده است.
چین همچنین به کارخانه‌های صنعتی باقی مانده از شوروی سابق کمک می‌کند.
در ماه اکتبر سال 2019 پارلمان تاجیکستان حکم ارائه مجوز برای استخراج نقره به شرکت‌های چینی را صادر کرد.
ترس مردم تاجیکستان از حکومت باعث شده که شهروندان تاجیک مانند شهروندان قرقیزستان و قزاقستان بر علیه چین تظاهرات برپا نکنند.
ترکمنستان
مبادلات تجاری بین چین و ترکمنستان در سال 2018 در سطح 8.4 میلیارد دلار بود و روابط تجاری در مقایسه با آمار سال 2017 رشد 22 درصدی را داشته است.
90 درصد از مبادلات تجاری دوجانبه صادرات گاز تولید ترکمنستان به چین از طریق لوله انتقال گاز «چین- ترکمنستان» است.
ترکمنستان بودجه و هزینه‌های خود را اعلام نمی‌کند و بررسی آن امکان‌پذیر نیست.
گفته می‌شود که ترکمنستان وام‌های ویژه‌ای از چین برای استخراج گاز در میدان گازی «گلکانیش» دریافت کرده اما اطلاعات رسمی مرتبط منتشر نشده است.
در مجموع وابستگی کشورهای آسیای مرکزی به چین قابل توجه است.
کشورهایی مانند قرقیزستان و تاجیکستان توانایی پرداخت بدهی‌های خود به چین را ندارند.
دولت‌های این کشورها مجبور به صدور مجوز برای شرکت‌های چینی در جهت فعالیت در معادن‌ هستند.
علاوه بر این دیگر کشورهای منطقه به دلیل داشتن بدهی با فشار دولت چین در مسائل مختلف مواجه می‌شوند.
انتهای پیام/.