عراق از درون به هم ریخت یا از بیرون؟
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی در خصوص ناآرامی‌های کشور عراق گفت: باید توجه داشت تداوم و انعکاس این شورش‌ها به بازی‌های بیرون از عراق ارتباط دارد. از دیگر سو در حالی که همه جریانات سعی دارند در این کشور ثبات سیاسی ایجاد و اعتراضات را آرام کنند اما گروه‌هایی دنبال سرنگونی دولت این کشور و برآورده شدن خواسته‌های خود هستند.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی در خصوص ناآرامی‌های کشور عراق گفت: باید توجه داشت تداوم و انعکاس این شورش‌ها به بازی‌های بیرون از عراق ارتباط دارد.
از دیگر سو در حالی که همه جریانات سعی دارند در این کشور ثبات سیاسی ایجاد و اعتراضات را آرام کنند اما گروه‌هایی دنبال سرنگونی دولت این کشور و برآورده شدن خواسته‌های خود هستند.
دکتر روح‌الله اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اغتشاشات اخیر در کشور عراق و علت آن اظهار کرد: اتفاقات اخیر عراق نتیجه ناکارآمدی دولت است.
عراق جمعیتی جوان و جویای کار دارد که مایل به اشتغال در مشاغل سنتی نیستند.
این کشور دچار بحران بیکاری است و کیفیت ارائه خدمات عمومی در آن نیز بسیار پایین است.
وی ادامه داد: به دلیل این شرایط طبیعی است که در شهرهای بزرگ عراق امکان به وجود آمدن شورش فراهم خواهد بود.
در واقع شورش و اعتراض در همه کشورها وجود دارد ولی شورش‌های عراق از سوی فرق و گروه‌های سیاسی و همچنین کشورهای دیگر تقویت و جهت‌دهی می‌شود.
وی اضافه کرد: در واقع برخی کشورها تلاش دارند قدرت شیعیان و گروه‌های فعلی فعال در عراق تضعیف شود و مانع نفوذ ایران در این کشور شوند.
در حال حاضر به جهت قدرت شیعیان و ارتباط مناسب ایران با کردها، وضع موجود به نفع این کشور است اما کشورهای محور عربستان اینگونه تصور می‌کنند که پس از جنگ عراق دچار ضرر و زیان شده‌اند و به همین جهت تلاش دارند از هر اتفاقی برای شکستن نفوذ ایران کمک بگیرند.
در حال حاضر پیروزی‌های ایران موجب شده فضاهای سیاسی و رسانه‌های عربستان بخواهند شکست خود را در عراق جبران کنند و در اربعین قدرت ایران را کاهش دهند.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی با اشاره به نبود حزب در عراق تصریح کرد: در نبود احزاب، قومیت‌ها و فرقه‌های مذهبی قدرت می‌گیرند.
در حال حاضر در عراق وضعیت اینگونه است.
هم‌اکنون کردها در این کشور نفوذ زیادی داشته اما با حکومت هم‌گرایی ندارند؛ فرق سنی و شیعه نیز فرقه‌های مختلفی هستند که هدف‌شان امتیازگیری است.
در واقع در عراق به دلیل نبود احزاب قوی، اغلب فعالیت‌های سیاسی در قالب چهره‌های مذهبی و قومی خود را نشان می‌دهد که فهم زیادی از دنیای سیاست نداشته و حتی منافع خود را به منافع کشور ترجیح می‌دهند.
اسلامی بیان کرد: با همه این‌ها عراق دو شانس بزرگ دارد که اگر این دو نبود، این کشور از هم می‌پاشید.
یکی اراده کشورهای منطقه بر حفظ یکپارچگی این کشور است.
در حقیقت تشکیل کشورهای جدید از دل عراق مورد قبول همسایگان آن، یعنی ایران و ترکیه، نیست.
شانس دیگر این کشور، نفت‌خیز بودن آن است.
در حال حاضر و با اعمال تحریم‌های نفتی ایران و همچنین تشنجات بین عربستان و یمن، عراق وضعیتی استثنایی در صدور نفت دارد و درآمد و کمک‌هایی که به آن می‌شود، فرصتی ایجاد کرده که می‌تواند راه‌گشای مسائل این کشور باشد.
وی در خصوص پیش‌بینی خود از آینده اعتراضات کنونی عراق گفت: این مساله بستگی دارد به اینکه سیاستمداران عراقی تا چه حد بتوانند این محیط ناآرام را مدیریت کنند.
البته این کار سختی است.
مسلما سناریوهای مختلفی برای این وضعیت پیش‌بینی می‌شود.
شرایط کنونی زودگذر بوده و بعید است که تداوم یابد اما در بلندمدت باز هم شاهد بروز این مسائل خواهیم بود.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی تاکید کرد: لازم است دولت عراق هم محیط داخلی بسیار پیچیده خود را کنترل کند و هم شاخص‌های حاکمیت، ملیت و سرزمین را سامان دهد.
به نظر من این وضعیت شکننده تداوم خواهد داشت.
باید در نظر داشت تحولات این کشور به عوامل منطقه‌ای و بین‌المللی بیش از مسائل داخلی بستگی دارد مگر زمانی جریانات توسعه‌گرا و ملی بتوانند در این کشور رشد کنند که در حال حاضر چنین جریاناتی زمینه‌ای برای رسیدن به قدرت در عراق ندارند.
به طور کلی تداوم وضع موجود امری محتمل است اما شاید سیاستمداران بتوانند با ایجاد موازنه، اوضاع را از بحرانی‌تر شدن نجات دهند.
اسلامی عنوان کرد: باید توجه داشت کشور عراق در تقسیم‌بندی حکومت‌ها و شاخص‌های حاکمیتی، ملت‌ها و مرزها، با ضعف مواجه بوده و یک دولت شکننده به‌شمار می‌آید.
دولت شکننده یا دولت شکست خورده دولتی است که کار ویژه‌های خود را از دست داده و نمی‌تواند آن را سروسامان دهد.
وی درباره علل ناتوانی دولت عراق در سروسامان دادن به مشکلات خویش گفت: چند عامل اساسی موجب چنین وضعیتی شده که نخستین مورد آن، این است که زمانی که در عراق دولتی شکل می‌گیرد، بسترهای قومی و فرقه‌ای در آن بسیار قدرتمند است.
در حال حاضر در عراق سنی‌ها، کردها و شیعیان نقش‌آفرین هستند که هیچکدام دیگری را به عنوان ملت عراق به رسمیت نمی‌شناسد.
در واقع در عراق مفهومی به نام «ملت» وجود ندارد.
امروز کار به جایی رسیده کردها خود را در قالب یک سیستم فدرال در عراق معرفی کرده‌اند.
اسلامی خاطرنشان کرد: از دیگر سو عراق دچار یک حمله و اشغال سراسری شد که این مساله موجب شد همه زیرساخت‌های آن از هم بپاشد؛ حزب بعث کنار برود و عنصر حاکمیت از این کشور سلب شود.
بعد از مدتی نیز شاهد حضور گروه‌های تندروی مذهبی مانند داعش در عراق بودیم که حاکمیت را با چالش‌های متعددی روبه‌رو کرد.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی تصریح کرد: همچنین منافع کشورهای منطقه در عراق موجب می‌شود هر کدام مایل باشد عراق به سمت سیاست‌های آن‌ها کشیده شود.
مجموعه این عوامل موجب شکنندگی دولت عراق شده است.
از نظر داخلی نیز دولت عراق نهادی است که گروه‌های مختلف مشارکت‌کننده در آن ماهیت فرقه‌ای دارد.
انتهای پیام