نَفَس‌هایی که "آه" می‌شود

از آنجا که سالمندی آخرین مرحله زندگیست درک شرایط سالمندی و انتظارات آنها، برای مدیران و مسئولان جوان‌تر، کمی دشوار است اما یادمان باشد: "تکریمِ امروزِ سالمندان، احترام به آینده خودمان است"؛ آینده ای نزدیک ...
پیرزن، عصازنان از داروخانه خارج شد، با یک دست، عصا و با دستِ دیگرش، پاکتِ دارو را گرفته بود، عصا به دست و نفس‌زنان می‌رفت که ناگهان موتوری که با سرعت در پیاده‌رو گذر می‌کرد، پیرزن را به دیوار چسباند، احساس کرد توانی برای راه رفتن ندارد، با نگاهش، سکویی برای تازه کردن ِ نفس جستجو کرد، جایی ندید همانجا روی زمین، کنار دیوار نشست و به یاد روزهایی که صبح در کسوت یک معلم، همین مسیر را بی‌هیچ درنگی می پیمود، آهی کشید.
در آن سوی خیابان، پیرمردی که برای قدم زدن آمده بود، نمی‌توانست از پله‌های پارک پایین برود، بیم آن داشت که نتواند تعادلش را حفظ کند و به زمین بیفتد و این پایان رنجِ خیابان برای سالمندان نیست.
اینکه سالمندی برای طی کردن مسافت ۲۰۰ متری باید دوبار بایستد و نفس تازه کند، یا اینکه نمی‌تواند از پله‌های پارک، بالا یا پایین برود، تقصیرِ ما نیست؛ در صورتی که از خدمات سلامت محور قبل از سالمندی چشم پوشی کنیم!؛ چرا که بالا رفتنِ سن، معمولا ًبا نوعی زوال در قدرت جسمی-حرکتی همراه است، اما اگر کنارِ پله‌های پارک، کنارِ سطوحِ شیب‌دارِ خانه‌ها و ادارات، نرده‌ای نیست که پیرمرد، دستش را به نرده بگیرد و با یاری آن از پله، بالا و پایین برود، یا اگر فضایی برای نشستن و نیمکتی برای استراحت نمی‌یابد، حتماً ما، قصور کرده ایم واین یعنی ما، درکی از روزگارِ پیری نداریم.
یکی از معیارهای تکریم سالمند در فرهنگ یک جامعه، وجود "فضاهای شهری دوستدارِ سالمند" است؛ سازمان بهداشت جهانی، شهرهای دوستدار سالمند را شهرهایی می‌داند که با تأمین کیفیت برای محیط‌های فیزیکی به تأمین سلامت، مشارکت و افزایش کیفیت زندگی سالمندان می‌اندیشند.
آنهایی که چین روی پیشانی و پینه بر دست دارند، روزگاری بار مسئولیت‌های جامعه را بر دوش داشته‌اند و امروز شایسته تکریم هستند؛ تکریمی که اگر در فرهنگ رفتاری و محیط فیزیکی شهرمان عینیت یابد، بی شک، بهره‌گیری آسان سالمندان از فضاهای شهری بر استقلال، نشاط، پویایی، کاهش احساسِ سرباربودن و در نتیجه کاهش افسردگی آن‌ها تاثیر شگرفی خواهد داشت.
از سوی دیگر، وجودسالمندان پویا به افزایش نشاط اجتماعی کشور، کاهش هراس از سالمندی و افزایش امید به زندگی در سایر افراد جامعه کمک می‌کند.
در سال‌های اخیر از سوی مدیریت شهری، اقداماتی در قالب طرح‌ مناسب‌سازی شهر انجام ‌گرفته، اما طبق شواهد عینی همچنان بسترفیزیکی مناسب و درخوری برای حضور سالمندان، به‌عنوان گروه‌های آسیب‌پذیر و نیازمند حمایت وجود ندارد؛ با بررسی چند معیارسازمان بهداشت جهانی در کتاب ترجمه شده "طراحی همه‌شمول خیابان‌هایی برای زندگی" کم توجهی به این موضوع در فضاهای شهری کشور ثابت می‌شود؛ "بر اساس معیارهای جهانی برای ایجاد فضای دوستدار سالمند، در خیابان ها باید نیمکت‌هایی برای استراحت در فواصل ۱۰۰ تا ۱۲۵ متری باشد.
در اصول شهرسازی بر مبنای سالمند دوستی، کف‌سازی پیاده‌روها مورد توجه قرار گرفته و استفاده از سطوح ناهموار و سنگفرش‌های تکه تکه، برای سالمندان و ناتوانان، دشوار ارزیابی شده است.
حداکثر شیب رمپ مطلوب برای سالمندان و ناتوانان جسمی ۸درصد وبا عرض حداقل ۱۲۰ سانتیمتر در رمپ‌های مستقیم و حداقل ۱۵۰سانتیمتر در رمپ‌های مارپیچ است، ضمن آنکه رمپ‌ها، نباید دارای سطوح لغزنده و صیقلی باشند.
پله‌ها باید کوتاه و مستقیم بوده وحداکثر ۱۲ پله داشته باشد؛ ارتفاع پله‌ها حداکثر ۱۵ و کف آن نیز حداقل۳۰سانتیمتر باشد.
ارتفاع و کف پله نیز باید رنگ‌های متفاوتی داشته باشد تا به افراد مبتلا به ضعف بینایی کمک کند.
در طراحی خیابان‌های مطلوب سالمندان به وجود سرویس بهداشتی مناسب دقت شده، چرا که سرویس‌های بهداشتی نقش مهمی برحضور افراد سالمند و گذران اوقات فراغت آنان در فضاهای شهری دارد، فاصله ۵۰۰ متری برای تسهیلاتی مانند سرویس‌های بهداشتی پیشنهاد شده است.
در مناطق مسکونی و تجاری با تراکم جمعیت بالا، فاصله ایستگاه‌های سیستم اتوبوسرانی بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر پیش‌بینی شده است.
"
آنچه گفته شد تنها بخشی از معیارهای سازمان بهداشت جهانی برای توجه ویژه به نیازهای سالمندان در فضاهای شهری است؛ اما آنچه توجه به این مهم را دوچندان می‌سازد شاخص‌های آماری در سرشماری‌های اخیر است که نشان می‌دهد در سال ۱۴۱۰ کشور ایران با انفجار سالمندی مواجه است و ۲۵ تا ۳۰ درصد جمعیت کشور در سنین بالای ۵۰ سال قرار می‌گیرند!
و این درحالیست که جامعه ما به وضوح نمی‌داند امور سالمندی، مستقلا توسط کدام وزارتخانه یا سازمان پیگیری می‌شود، شاید لازم باشد برای ایجادانسجام در خدمات مرتبط با سالمندان، به جای واگذاری مباحث سالمندی به طور پراکنده و بخشی به بهزیستی، کمیته امداد و شورای سالمندی کشور، در قالب وزارتخانه یا سازمانی مستقل، امور مربوط به خدمات پزشکی، حمایت‌های سلامت محور، فرهنگ تکریم سالمند، ورزش سالمندان، مشارکت اجتماعی سالمندان و فضاهای شهری دوستدار سالمند پیگیری شود.
از آنجا که سالمندی آخرین مرحله زندگیست درک شرایط سالمندی و انتظارات آنها، برای مدیران و مسئولان جوان‌تر، کمی دشوار است اما یادمان باشد: "تکریمِ امروزِ سالمندان، احترام به آینده خودمان است"؛ آینده ای نزدیک ...
سیده مریم طباطبایی ندوشن، خبرنگار ایسنا، منطقه قم
انتهای پیام