گرانی پشم کمر نمدمالان شهرکردی را خم کرد; «نمد» در آروزی جهانی شدن
این روزها نمدمالان شهرکردی که با ثبت ملی این شهر با برند نمد در آرزوی جهانی شدن هستند با مشکلات زیادی از جمله تحریم‌ها و گرانی پشم صادراتی دست و پنجه نرم می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، نمد زیراندازی سنتی با مواد اولیه پشم است که با ایجاد فشار، رطوبت، حرارت و درهم‌رفتن الیاف تولید می‌شود.
این محصول از پشم بهاره گوسفندان با الیاف بلند تولید و با استفاده از صابون و زرده تخم‌مرغ مرغوب‌تر می‌شود، نمدمالی از زمان‌های گذشته در استان‌های مختلف کشور مانند مازندران، خراسان، سمنان و چهارمحال و بختیاری رواج داشته است.
در شهرکرد نیز از سالیان دور نمدمالان با پشم گوسفندان زیرانداز و تن‌پوش برای روستاییان و مردمان عشایر فراهم می‌کردند.
صادرات نمد چهارمحال و بختیاری به آمریکا و سوئد
مهرداد رئیسی معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه تولید نمد در استان سابقه طولانی دارد گفت: با توجه به سردسیر بودن منطقه و شغل دامپروری مردم از سالیان دور نمد به عنوان زیرانداز و تن‌پوش تولید و استفاده می‌شد.
وی با بیان اینکه در چند سال گذشته تولید نمد به صورت سنتی و محصور به چند محصول بود، افزود: با تغییر نوع کاربرد نمد با توجه به نیاز بازار و سلایق مختلف، چهارمحال و بختیاری در بحث نوآوری و خلاقیت محصولات نمدی از کم‌نظیر استان‌ها در کشور است.
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه سالیانه 40 تن نمد در استان تولید می‌شود، بیان کرد: ظرفیت تولید این صنایع دستی در منطقه به 60 تن می‌رسد.
رئیسی با بیان وجود 500 هنرمند نمددوز، نمدساز و نمدمال در چهارمحال و بختیاری، ادامه داد: تولید نمد استان در 12 کارگاه بزرگ و 250 کارگاه کوچک و خانگی به صورت نوین و سنتی در حال انجام است.
وی با اشاره به اینکه بیشترین تولید نمد استان در بروجن و شهرکرد صورت می‌گیرد، گفت: در بروجن اغلب تولید نمد به صورت سنتی انجام می‌شود و در شهرکرد چند کارگاه بزرگ نمدسازی وجود دارد.
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه طی 9 ماهه ابتدایی سال‌جاری صادرات نمد استان طبق آمار گمرک کشور، بیش از 120 هزار دلار بوده است، افزود: آماری از صادرات غیررسمی به صورت همراه مسافر در دست نیست اما بیشترین صادرات نمد استان به آمریکا و سوئد بوده است.
رئیسی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر وجود تحریم‌های متعدد صادرات نمد استان را در شرایط سختی قرار داده است، خاطرنشان کرد: هدف ایده‌آل صادرات صنایع دستی و نمد در استان امکان فرستادن محصولات به صورت مستقیم به کشورهای مختلف جهان است و در بحث صادرات نباید به چند کشور محدود بود و با رقابت با تولیدکنندگان دیگر باید بازار کشورهای اروپایی و اسکاندیناوی را به دست آورد.
وی با بیان اینکه طی تلاشی 3 ساله با توجه به آیتم‌های تولید، اشتغال، صادرات و ارزآوری، شهرکرد به عنوان شهر ملی نمد به ثبت رسیده است، ادامه داد: تدریس رشته نمد در دانشگاه، افزایش تولیدات و مراکز عرضه این صنایع دستی، نصب المان‌های مرتبط، نامگذاری میادین، افزایش صادرات و آموزش‌های آکادمیک و عملی از جمله آیتم‌های مورد نظر برای جهانی شدن شهرکرد توسط بازرسان یونسکو است.
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری گفت: ثبت جهانی شهرکرد با برند نمد در زمینه‌های مختلف نیازمند یاری سایر ارگان‌ها و هنرمندان است و در زمینه صادرات نمد نیازمند رایزنی‌های وزارت خارجه برای ایجاد بازارهای جدید هستیم.
چهارمحال و بختیاری با دارا بودن مواد اولیه تولید نمد، وجود هنرمندانی که این صنایع دستی را از سالیان دور از پدران خود به ارث بردند و افزایش کاربردهای فراوان این اثر، ظرفیت و استعداد فراوانی برای ثبت جهانی شهرکرد با برند نمد دارد.
وضعیت کارگاه‌های نمد چهارمحال و بختیاری را از هنرمندی که سال‌ها در این عرصه فعالیت داشته است جویا شدیم.
12 نشان مرغوب در حُجره منمدمال شهرکردی
علی‌اصغر علیاری از 13 سالگی وارد حرفه تولید نمد شده و این صنایع دستی را با 16 سال شاگردی زیر نظر 10 استاد فرا گرفته است.
وی موفق به دریافت مهر اصالت یونسکو، 12 نشان مرغوبیت کشوری و عنوان کارآفرین برتر شده است و اکنون نیز در کارگاه خود با آموزش افراد علاقه‌مند به تولید نمد می‌پردازد.
این هنرمند شهرکردی با اشاره به اینکه فعالیت خود را با کلاه‌مالی در خانه مسکونی آغاز کرده است، گفت: ادامه کار را با پشم مرینوس و پیاده کردن سفارشات طرح‌های سه بعدی و سنتی برای صادر به خارج از کشور انجام دادم.
علیاری با بیان اینکه پس از 2 سال کار در منزل، با انتقال به کارگاهی در قطب صنعتی شهرکرد همراه با 15 کارگر مشغول به تولید نمد شده است، افزود: در ابتدا نمد را در ابعاد یک متر در یک متر تولید می‌کردیم که با گذشت زمان موفق به تولید نمدهای 12 متری و 24 متری شدیم.
وی با اشار به اینکه این روزها به کارگاهی که اداره‌کل میراث فرهنگی استان در نظر گرفته منتقل شده است، اضافه کرد: به دلیل نبود امکاناتی مانند آب و گاز در این کارگاه، پشم سنتی که برای پرداخت به آب فراوان نیاز دارد کنار گذاشته شده است و با پشم مرینوس نمد را تولید می‌کنیم.
این هنرمند نمدساز با بیان اینکه طی چندماه گذشته با نوسانات قیمت ارز پشم وارداتی از هر کیلوگرم 8 هزار تومان به هر کیلوگرم 40 هزار تومان رسیده است، ادامه داد: تا پیش از افزایش قیمت ارز، نمد سفید 110 هزار تومان و نمد رنگ شده 140 هزار تومان بود و در حال حاضر قیمت نمد سفید به 350 هزار تومان و نمد رنگ شده به 450 هزار تومان رسیده است، این افزایش قیمت با پایین آمدن قدرت خرید مشتری، کاهش تولید را در پی داشته است.
علیاری با اشاره به اینکه تحریم پشم و افزایش قیمت این محصول بیکاری افراد زیادی در مشاغل مختلفی مانند ریسندگی، نمدمالی و قالبافی را در پی دارد، گفت: در حال حاضر با مواد اولیه نامرغوب تولید روزانه 5 نمد به یک نمد کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه پشم لری گوسفندان چهارمحال و بختیاری به دلیل زبر بودن برای تولید زیرانداز و کیف مناسب است، افزود: پشم گوسفندان سایر نقاط کشور مانند شیراز و تبریز دارای الیاف و تار و پود نرم هستند.
این هنرمند شهرکردی با اشاره به اینکه کیفیت پشم تبریز قابل مقایسه با پشم گوسفند مرینوس است و قیمت بالایی نیز در بازار دارد، بیان کرد: قیمت هر کیلوگرم پشم در استان تا هزار تومان می‌رسد، در حالی که پشم حلاجی شده تبریز هر کیلوگرم 20 هزار تومان و پشم حلاجی نشده هر کیلوگرم 15 هزار تومان است؛ تولید یک نمد 10 کیلوگرمی با پشم تبریز به 200 هزار تومان مواد اولیه نیاز دارد.
علیاری با بیان اینکه نمد از نیازهای اولیه سبد خانوار در کشور نیست، ادامه داد: نبود بازاریابی مناسب در زمینه صادرات نمد یکی از مشکلات فعالان این عرصه است، به دلیل نبود بازاریابی مناسب در صورت سفارش نمد از خارج کشور قیمت ارائه شده به مشتری نهایی چندین برابر مزد نمدمالان داخلی است.
وی در پایان از بی‌مهری مسؤولان استانی نسبت به هنرمندان نمدمال و تصمیم خود برای فعالیت در مشهد با پیشنهاد حمالیت تولید و فروش محصولات سخن می‌گوید.
اگر چه ثبت ملی شهرکرد با برند نمد، افقی تازه به سوی جهانی شدن برای استان را به همراه دارد اما رنجنامه این هنرمند نمدمال باید توجه مسؤولان استانی و کشوری را به حل مشکلات فعالان این عرصه از تأمین مواد اولیه تا حمایت از فروش کالای تولید شده جلب کند.
افزایش قیمت پشم و نبود مواد اولیه در مدت زمان طولانی این هنر چندین ساله را با خطر رکود و عدم تولید روبه‌رو می‌کند.
گزارش از نسترن کریم‌زاده
انتهای پیام/ح
