«لحاف دوزی» هنری رو به فراموشی در کردستان
لحاف‌دوزی به‌عنوان یک هنر قدیمی ایرانی، با توسعه صنعت نساجی کم‌کم رو به فراموشی رفته و مدت‌هاست که دیگر از صدای "بَنگ بَنگ" کمان لحاف‌دوزی در کردستان خبری نیست.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، در سال‌های اخیر کیفیت پتوهای ایرانی روند رو به رشدی را طی کرده و اغلب رسانه‌‌های جمعی نیز با تبلیغ فراوان پتوهای مختلف سعی می‌کنند، رشد چشمگیر صنعت نساجی را به شهروندان گوشزد و آنها را ترغیب و تشویق به خرید پتو کنند.
البته برخی از امتیازات این محصول مانند گرمای مناسب، سبک بودن، طرح‌های متنوع و زیبا و قابل شست‌وشو بودن سبب شده تا اغلب شهروندان ترجیح دهند از پتو برای مصرف خانگی خود استفاده کنند.
امروزه رشد صنعت نساجی موجب فراموش شدن برخی از مشاغل قدیمی مانند لحاف‌دوزی شده به گونه‌ای که کمتر می‌توان مغازه‌های لحاف‌دوزی را که زمانی یکی از مشاغل پررونق در استان کردستان بود، یافت؛ آنها‌یی که در گذشته با کمان حلاجی در کوچه‌ها و خیابان‌ها می‌گشتند تا لحاف یا تشکی را حلاجی کنند.
تنها در گوشه و کناره‌های برخی از محله‌های قدیمی سطح شهر یا در دل بازار سنندجی‌ها می‌توان چند مغازه لحاف‌دوزی را یافت که چراغ آن کم سو شده و دیگر مانند گذشته بازار پررونقی ندارد.
«اقبال ملایی» متولد سال 1336 در سنندج یکی از قدیمی‌ترین لحاف‌دوزهای شهرستان سنندج بوده که عمر خود را در این کار سپری کرده است؛ خبرنگار تسنیم پای درددل‌های این استادکار نشسته که مشروح آن از نظر خوانندگان محترم می‌گذرد:
تسنیم: از چه سالی فعالیت خود رو آغاز کردید و به چه دلیل به آن روی آوردید؟
ملایی: لحاف‌دوزی حرفه خانوادگی ما بود و از کودکی و زمانی که به یاد دارم با این شغل بزرگ شدم.
پدرم یکی از لحاف‌دوزان به‌نام در دوران خود بود که به صورت سیار به مناطق مختلف سطح شهر و گاهاً به روستاهای شهرستان‌ها می‌رفت و کار حلاجی و لحاف‌دوزی مردم را انجام می‌داد.
علاوه بر پدرم دایی‌ام نیز لحاف‌دوز بود؛ در قدیم درس خواندن تا مقطع کوتاهی ادامه داشت، تا حدی که توانایی خواندن و نوشتن را داشته باشیم و بعد از آن معمولاً هر فرد شغل پدری خود را به ارث می‌برد و آن را ادامه می‌داد و یا برای آموختن حرفه‌ای مناسب نزد استادکاری می‌رفت و بعد از مدتی شاگردی و یاد گرفتن فوت و فن کار برای خود بصورت مستقل مغازه‌ای دایر می‌کرد؛ من نیز از سن 7 سالگی نزد استادکاران مختلف این حرفه را یاد گرفتم و نهایتاً در سال 63 بعد از چند سال شاگردی به‌صورت مستقل کار لحاف‌دوزی را ادامه دادم.
تسنیم: امروزه استقبال مردم از لحاف دوزی چگونه است؟
ملایی: وضعیت لحاف دوزهای شهر تعریفی ندارد و اغلب لحاف‌دوزان از کار و کسب خود راضی نیستند و با وجود سختی کار و گرد و خاک ناشی از کار، درآمد بسیار ناچیزی دارند.
10 سال گذشته من همانند سایر استادکاران 4 شاگرد داشتم و این شغل مخارج زندگی 4 خانواده را تامین می‌کرد اما متأسفانه در سال‌های اخیر با توسعه ماشین‌های نساجی و تولید پتو، لحاف و تشک‌ها و بالشت‌های صنعتی، رفته رفته از رونق لحاف‌دوزی دستی کاسته شده و این هنر رو به فراموشی است و امروز بسیاری از مغازه‌های لحاف‌دوزی تعطیل شده یا اساتید این هنر خانه‌نشین شده‌اند و دیگر کسی برای شاگردی مراجعه نمی‌کند چراکه درآمدم به سختی کفاف مخارج زندگی خانواده خودم را می‌دهد.
تسنیم: مشتریان شما بیشتر چه کسانی هستند؟
ملایی: دوخت تشک و بالش تقریباً رونق خود را دارد اما دوخت لحاف به تعداد کم آن هم جهت سرویس عروس و داماد تهیه می‌شود.
این روزها کمتر کسی سراغ لحاف‌های سنتی است و افرادی که مراجعه می‌کنند بیشتر از خانواده‌های قدیمی هستند که برای جهاز تازه عروس خود لحاف سفارش می‌دهند و بقیه افراد بیشتر بالشت سفارش می‌دهند و معمولاً مواد اولیه و پشم‌های قدیمی و کهنه بالشت‌ها خود را آورده تا برایشان بالشت یا پشتی‌های با سبک‌های جدید بدوزیم.
تسنیم: مشکلات پیش‌روی استادکاران این حرفه چیست و چه درخواستی از مسئولان دارید؟
ملایی: عدم توجه و حمایت مسئولان یکی از معضلات اصلی و فراموشی این حرفه است؛ با ورود نساجی صنعتی مردم دیگر همانند گذشته برای دوخت لحاف و بالشت مراجعه نمی‌کنند و دیگر کسی به عنوان شاگرد و یادگیری این حرفه پیش قدم نمی‌شود و اگر این روند ادامه یابد قطعاً لحاف‌دوزی فراموش و نسل‌های آینده از آن محروم می‌شوند.
از دیگر مشکلات پیش‌روی استادکاران این حرفه عدم حمایت بیمه‌ای است.
با وجود گرد و غبار و آلودگی ناشی از پنبه و پشم در این حرفه حمایت چندانی از ما نمی‌شود.
از مسئولان استان کردستان انتظار می‌رود علاوه‌بر کمک به رونق‌دهی مجدد شغل لحاف‌دوزی و زنده نگه داشتن آن، استادکاران این حرفه را حمایت کنند تا این هنر که گویای فرهنگ اصیل ایرانی است، به فراموشی سپرده نشود.
انتهای پیام/ز/ش