چرا دولت احیای دریاچه ارومیه را از افتخارات خود می‌داند؟ + فیلم
مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی، اینکه «منطق دولت از اینکه احیای دریاچه را از افتخارات خود می‌داند، چیست؟» را توضیح می‌دهد.
خلیل ساعی با حضور در دفتر خبرگزاری تسنیم آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگاران تسنیم در تبریز، با اشاره به اینکه اکنون فصل تبخیر و کاهش سطح آب دریاچه ارومیه به پایان رسیده و در حال تثبیت سطح آب است، اظهار داشت: یکی از تهدیدات دریاچه، تبخیر آب آن بود که به طور متوسط سالیانه بیش از یک میلیارد متر مکعب تبخیر داشتیم ولی برای احیا، حداقل کردن تبخیر باید در اولویت قرار گیرد.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته ارتفاع آب دریاچه 1270.36 از سطح آب‌های آزاد بود، افزود: امسال اولاً با بارش‌ها و عنایات الهی و ثانیاً با تمهیدات ستاد احیای دریاچه ارومیه، سطح آب دریاچه 1271.41 از سطح آب‌های آزاد است که در مقایسه با همین زمان در سال گذشته، 1.05 متر بالاتر است.
مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی وسعت امروز دریاچه را 2903 کیلومتر مربع عنوان کرد و گفت: سال گذشته در همین مواقع، وسعهت دریاچه 1831 کیلومتر مربع بود که تقریباً امسال دو برابر سال گذشته است.
وی با اشاره به اینکه حجم آب دریاچه اکنون 3 میلیارد و 750 میلیون متر مکعب است، خاطر نشان کرد: سال گذشته در همین ایام، دریاچه 1 میلیارد و 210 میلیون متر مکعب آب داشت که حجم آب 2 میلیارد و 540 میلیون متر مکعب افزایش یافته است.
فقط بارش‌ها باعث افزایش سطح آب دریاچه نشده است
خلیل ساعی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه منطق دولت از اینکه احیای دریاچه را از افتخارات خود می‌داند، چیست؟
گفت: برخی معتقدند فقط بارش‌ها باعث افزایش سطح آب دریاچه شده است.
امسال 488 میلیمتر متوسط بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بود و باعث افزایش بیش از یک متری ارتفاع سطح آب دریاچه شده است اما در ترسال سال آبی 86-85 بیش از 414 میلیمتر بارش داشتیم اما تراز دریاچه 15 سانتی متر کاهش داشت.
وی ادامه داد: در سال آبی 89-88 بیش از 409 میلیمتر بارش ثبت شده ولی تراز دریاچه 12 سانتیمتر کاهش داشت، همچنین اما بارش 488 میلیمتری سال آبی 98-97 بیش از 105 سانتیمتر افزایش ارتفاع سطح آب را شاهد بودیم.
اختلاف چندانی در میزان بارش نداریم ولی افزایش و کاهش تراز آبی دریاچه نشان از اقدامات اثربخش در این حوضه آبی برای احیای دریاچه ارومیه است.
لایروبی 142 کیلومتر بستر رودخانه‌ها برای رسیدن بارش‌ها به پیکره دریاچه ارومیه
مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه این ستاد، سالهاست نسبت به لایروبی رودخانه‌های منتهی به دریاچه اقدام کرده و تاکنون 142 کیلومتر لایروبی در آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی صورت گرفته است، تاکید کرد: یکی از دلایلی که باعث شد تا بارش‌های بیش از 400 میلیمتری در افزایش تراز آبی دریاچه مؤثر نباشد، عدم لایروبی رودخانه‌هاست چراکه آب باران به دلیل نبود لایروبی به پیکره دریاچه نمی‌رسید و حتی شاهد کاهش سطح آب بودیم.
وی با بیان اینکه حق آبه دریاچه ارومیه امسال از سدها دریافت شد که 2 میلیارد و 240 میلیون متر مکعب بود که اغلب از حوضه آبی آذربایجان غربی بوده است، گفت: از سد علویان و سد قلعه چای در آذربایجان شرقی هم بیش از 93 میلیون متر مکعب آب به پیکرده دریاچه رها سازی شد.
روند سریع نزولی دریاچه ادامه می‌یافت، دریاچه تا سال 95 کاملا خشک می‌شد
خلیل ساعی با تاکید بر اینکه اگر فعالیت‌های ستاد احیای دریاچه نبود، با این روند دریاچه تا سال 95 خشک شده بود، اضافه کرد: تا سال 95 تلاش کردیم تا تثبیت شود ولی روند صعودی آغاز شد و در 98 در کنار اقدامات ستاد احیا، عنایات الهی و بارش مناسب هم کمک کرد که به تراز مناسب برسیم.
وی با اشاره به اینکه دولت نتوانست تمام اعتبارات ستاد احیا را تأمین و تخصیص دهد، ابراز داشت: تاکنون 42 درصد تخصیص یافته است که اگر 100 درصد تخصیص می‌یافت، لایروبی و در نتیجه انتقال آب به پیکره دریاچه افزایش می‌یافت، ضمن اینکه آموزش و تغییر الگوی کشت که نیازمند اعتبار نبود، با جدیت پیگیری می‌شود.
ورود این حجم از آب شیرین، اکوسیستم آب شور دریاچه را تغییر می‌دهد؟
مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی، در پاسخ به این سؤال که ورود این حجم از آب شیرین ممکن است اکوسیستم آب شور دریاچه را تحت تأثیر قرار داده و اکوسیستم دریاچه را تغییر می‌دهد، گفت: مطالعات علمی مرکز فضایی ایران نشان می‌دهد به دلیل ورود آب شیرین به دریاچه و انحلال نمک در آب، کف دریاچه عمق می‌یابد چراکه دریاچه به حد کافی نمک دارد و اکو سیستم آن تغییر نمی‌یابد.
وی ادامه داد: 10 الی 13 میلیون تن نمک در بستر دریاچه ارومیه داریم که هرچقدر نمک محلول در آب کمتر شود و به 250 میلی گرم در لیتر برسد، قابلیت پرورش آرتمیا در دریاچه افزایش می‌یابد.
90 درصد تولید آرتمیا در کرمان است که باید سهم دریاچه ارومیه افزایش یابد
خلیل ساعی پرورش آرتمیا در دریاچه را موضوع مهمی برای منطقه دانست و گفت: اکنون 90 درصد آرتمیای کشور در کرمان تولید می‌شود در حالی که دریاچه ارومیه می‌تواند محل مناسبی برای تولید و پرورش آن باشد که بندر رحمانلو و استخرهای حاشیه دریاچه، در صورت کاهش نمک محلول در آب تا 20 میلی گرم در لیتر، بهترین مکان برای این منظور است.
وی با تاکید بر اینکه برای تغییر الگوی کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، باید معیشت و اشتغال جایگزین کشاورزی تعریف شود، خاظر نشان کرد: ستاد مرکزی احیای دریاچه ارومیه 4 محصول «انگور، گل محمدی، بوم گردی و گیاهان دارویی» را به عنوان اشتغال و کشت جایگزین تعیرف کرده و زنجیره ارزش تعریف می‌کند که صفر تا صد تولید و بازار در این حوزه را راه اندازی کند.
مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی، با اشاره به اینکه بعضی از گیاهان دارویی نیاز به آب ندارد و دیم هستند، افزود: تمرکز و اولویت ستاد احیا، اکنون بر تولید، فرآوری و بازاریابی گیاهان دارویی است چراکه معتقدیم بهترین جایگزین برای کشت جایگزین و ظرفیت عظیم اقتصاد مقاومتی است.
به دلیل عدم تخصیص اعتبارات ستاد احیا، دریاچه تا سال 1406 کاملا احیا می شود
وی گیاهان دارویی را صنعت نو ظهور ایران دانست و گفت: منطقه حوضه آبریز دریاچه ارومیه قطب مستعد تولید 7 گیاه دارویی «زعفران، شیرین بیان، گل محمدی، زیره، آویشن، موسیر، سالیکورنیا و تخم شربت» است که تاکنون 63 مزرعه نمونه در این منطقه تعیین شده تا به صورت پایلوت کشت این گیاهان دارویی تجربه و آسیب شناسی شود.
خلیل ساعی وضعیت کنونی دریاچه را «خوب» عنوان کرد و ابراز داشت: خوب بودن حال کنونی دریاچه ما را گول نمی‌زند.
ما تا سال 1402 قول احیا داده بودیم که به دلیل عدم تخصیص اعتبارات ستاد احیای دریاچه، تا سال 1406 باید تراز آبی دریاچه ارومیه را به 1274.1 برسانیم.
نتایج بررسی علمی انتقال آب خزر و وان به دریاچه ارومیه چه شد؟
وی افزود: برای رسیدن به این تراز 2.8 متر باید سطح آب دریاچه بالاتر برود که برای این موضوع 10 میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد.
در مجموع برای اینکه احیای کامل صورت گیرد و کشور از طوفان نمکی و ریزگردهای نمکی مصونیت یابد، باید 14.5 میلیارد متر مکعب آب در دریاچه وجود داشته باشد.
مدیر دفتر منطقه‌ای ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی در مورد مطالب مطرح شده در مورد انتقال آب خزر یا وان به دریاچه ارومیه نیز پاسخ داد و گفت: مطالعه سنخیت آب وان به دریاچه در دانشگاه ارومیه در حال انجام است که این انتقال هم نیازمند پروتوکل بین دولتی است و امر بعیدی بوده و ضرورتی هم احساس نمی‌شود، ولی بر اساس مطالعه سنخیت آب خزر به دریاچه ارومیه نشان داد که اگر دریاچه عمر 500 ساله می‌داشت، با انتقال آب خزر به 50 سال کاهش می‌یابد.
انتهای پیام/ ت
