ثروتی که دردساز می‌شود/ احداث نیروگاه زباله‌سوز شاید وقتی دیگر!
این روزها در بسیاری از کشورهای جهان نه تنها زباله تهدیدی برای انسان‌ها محسوب نمی‌شود بلکه با مدیریت موثر به آن طلای کثیف نیز اطلاق می‌شود و علاوه بر بازیافت و استفاده منطقی از آن، در بخش‌های مختلف، حتی از این زباله‌ها برق نیز تولید می‌شود.
این روزها در بسیاری از کشورهای جهان نه تنها زباله تهدیدی برای انسان‌ها محسوب نمی‌شود بلکه با مدیریت موثر به آن طلای کثیف نیز اطلاق می‌شود و علاوه بر بازیافت و استفاده منطقی از آن، در بخش‌های مختلف، حتی از این زباله‌ها برق نیز تولید می‌شود.
به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، همه ما بارها و بارها به طرق مختلف از خطرات زیست محیطی که کره زمین را تهدید می‌کند، مطلع شده‌ایم و این را هم خوب می‌دانیم که انسان، مقصر اصلی بروز این خطرات است.
خطراتی که آب، خاک، هوا، زمین و دیگر موجودات این کره خاکی را تهدید می کنند.
یکی از خطراتی که محیط زیست را تهدید می‌کند، زباله‌های تولید شده توسط ما انسان‌ها و نحوه امحاء آنهاست.
وقتی از زباله حرف می‌زنیم اولین صحنه‌ای که در ذهن مخاطب تداعی می شود جوان زباله‌گردی است که تا کمر در سطل‌ها‌ی بزرگ زباله خم شده و مشغول جدا کردن زباله است.
شاید در کشور ما این تنها وجهی از زباله باشد که بتوان به آن طلای کثیف نسبت داد، طلایی که خرج زندگی خیلی از خانواده‌ها‌ی زیر خط فقر از جانب آن تامین می‌شود.
شاید باورش سخت باشد اما در همان زمانی که جوانان کشور ما مشغول زباله‌گردی هستند، در کشورهایی مانند سوئد و نروژ زباله را از کشورهای دیگر آنهم با قیمت‌های گزاف خریداری کرده و پس از سوزاندن از آن برق تولید می‌کنند.
اقدامی که در کشور ما نیز سال‌ها پیش بارها و بارها مطرح شده اما هنوز که هنوز است پیشرفت شایانی در این حوزه دیده نمی‌شود.
این روزها در بسیاری از کشورهای جهان نه تنها زباله تهدیدی برای انسان‌ها محسوب نمی‌شود بلکه با مدیریت موثر به آن طلای کثیف نیز اطلاق می‌شود و علاوه بر بازیافت و استفاده منطقی از آن، در بخش‌های مختلف، حتی از این زباله ها برق نیز تولید می‌شود.
مدیریت پسماند به فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که با جمع‌آوری اصولی و به کار بردن فناوری‌های نوین در بازیافت زباله‌ها از این ثروت به عنوان فرصتی برای درآمدزایی استفاده می‌شود، اما در مقابل کشورهایی نیز با مدیریت ناصحیح و بدون استفاده از روش‌های مهندسی و بهداشتی سلامت مردم را به واسطه این زباله‌ها در معرض خطر قرار می‌دهند.
روش‌هایی نظیر سوزاندن، تصفیه، تولید گاز و الکتریسیته امروز در مدیریت پسماند در جهان مرسوم است که با تکیه بر به کارگیری آنها می‌توان زباله را به عنوان یک فرصت تلقی کرد.
روش سنتی دفن زباله در کلانشهرهای کشور به ویژه تبریز یکی از مشکلاتی است که امروز محیط زیست و سلامت جامعه را مورد تهدید قرار می‌دهد.
مسئله‌ای که در کلانشهر تبریز نیز بارها و بارها اخبار آن توسط برخی مدیران شهری چون شهرداری، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز اطلاع‌رسانی شده و آخرین مورد آن هم، چند روز پیش و در برنامه هوای پاک اعلام شد.
احداث نیروگاه زباله‌سوز شاید وقتی دیگر!
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز در این اطلاع رسانی از صدور فراخوان بین المللی احداث نیروگاه زباله‌سوز خبر داد و گفت: دست کم تا 6 ماه آینده این پروژه کلنگ‌زنی خواهد شد.
این درحالی است که همین مدیرعامل دو سال پیش از بهره‌برداری کارخانه زباله سوز و تولید انرژی پاک تا سه سال آینده یعنی سال 98 خبر داده بود.
وی در مصاحبه دو سال پیش خود گفته بود برای ساخت این کارخانه 25 شرکت ایرانی، اروپایی و آمریکایی اعلام آمادگی کردند که از این تعداد 9 شرکت اسناد و مدارک لازم را به سازمان ارایه دادند و در نهایت اسناد دو شرکت ترکیه ای - آلمانی و فرانسوی تایید و برای تصمیم‌گیری نهایی به شورا تقدیم شد.
اصغری اضافه کرده بود: عملیات اجرایی این طرح منوط به تسریع در تصمیم‌گیری شورای شهر است و در صورت تایید ظرف دو سه ماه آینده شروع و حداکثر تا سه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز گفته بود این طرح در راستای طرح جامع مدیریت پسماند تبریز اجرا می‌شود و با اجرایی شدن آن، روند دفن زباله در تبریز متوقف و منسوخ خواهد شد.
اما شواهد نشان می‌دهد ظاهرا اسناد دو شرکت مذکور در شورای شهر تایید نشده که مدیرعامل سازمان پس از تاخیر دو ساله تازه دوباره به فکر صدور فراخوان بین‌المللی جهت احداث نیروگاه افتاده است!
چندی پیش ایرج شهین باهرشهردار تبریز درباره اهمیت احداث کارخانه زباله سوز گفته بود: روزانه بخش اعظمی از زباله تبریز بالغ بر 800 تن دفن و درصد پایینی از آن به کمپوست تبدیل می‌شود که با احداث کارخانه زباله‌سوز جلوی دفن این طلای کثیف گرفته می‌شود.
وی افزود: احداث کارخانه زباله سوز در راستای حفاظت منابع زیست محیطی و تولید انرژی نوین و پاک از زباله به جای دفن آن در طول چند سال گذشته جزو برنامه‌های مهم و اساسی مدیریت شهری تبریز قرار گرفته که مدیریت کلان استان نیز با استقبال از این مسئله حمایت خوبی از احداث آن نموده‌اند.
به گفته شهردار تبریز احداث کارخانه زباله‌سوز و تولید انرژی از پسماند زمینه ایجاد درآمد پایدار و گام بزرگی در حفظ محیط زیست و تبدیل تهدید زباله به فرصتی برای کلانشهر تبریز خواهد بود.
اصغری مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تبریز در خصوص اقدامات انجام شده برای مدیریت بهینه پسماند با بیان این که روزانه حدود یک‌هزار و 200 تن زباله در تبریز تولید و جمع‌آوری می‌شود، گفت: مدیریت بهینه این میزان پسماند برای پاک و سالم نگه داشتن آب، خاک و هوای کلانشهر تبریز و امکان زندگی بهتر و مطلوب‌تر در آن جزو ضروریات بوده و تاکنون اقدامات بزرگی هم در این خصوص انجام شده است.
وی افزود: برای مدیریت این میزان زباله که شامل انواع پسماندها می‌شود، شهرداری تبریز پروژه‌های زیست محیطی متعددی از جمله بزرگترین مرکز دفع فنی مهندسی بهداشتی پسماندهای شهری، مدرن‌ترین تصفیه‌خانه شیرابه پسماندهای شهری کشور و احداث کارخانه زباله‌سوز را در اولویت احداث و اجرا قرار داده است.
صرف هزینه ۵۰ میلیارد تومانی برای دفن زباله در تبریز
مدیرکل سازمان پسماند شهرداری تبریز همچنین با اشاره به اینکه سالانه حدود ۵۰ میلیارد تومان هزینه صرف دفن زباله در تبریز می‌شود، گفت: در کنار مسائل مالی، جلوگیری از مشکلات بهداشتی و زیست محیطی و جلوگیری از آلودگی ناشی از دفن (آب، خاک، هوا) از جمله موارد اهمیت تولید انرژی پاک از پسماندهای شهری است.
وی افزود: کاهش میزان انتشار دی اکسید کربن و متان به عنوان دو عامل مهم تاثیرگذار در تخریب لایه ازون و همچنین تاثیر منفی گازهای‌های گلخانه ای بر اقلیم شهری و انتشار گاز متان از مزایای احداث نیروگاه زباله‌سوز است.
براساس مطالعه ای که با عنوان امکان سنجی ایجاد نیروگاه زباله‌سوز در تبریز در سال 1395 انجام شده است، میزان پسماند تولیدی این کلانشهر امکان ایجاد نیروگاهی با توان 7/7 مگاوات را می‌دهد.
در این مطالعه آمده است: 70 درصد از پسماند تولیدی روزانه کلانشهر 1.8 میلیون نفری تبریز را مواد فسادپذیر، هفت درصد را کاغذ و مقوا، پنج درصد را چوب و همین مقدار را منسوجات تشکیل می‌دهد که پتانسیل مناسبی برای تولید انرژی از زباله‌های شهری محسوب می‌شود.
مجموع این داده‌ها و یافته‌ها حاکی از گریزناپذیر بودن ایجاد نیروگاه زباله‌سوز در کلانشهری مانند تبریز است که روزانه یک‌هزار و 200 تن زباله تولیدی آن از سال‌ها قبل در 12 کیلومتری شمال غرب در منطقه‌ای ما بین روستای آناخاتون و شیرینجه دفن می‌شود و بدون شک اثرات آلودگی ناشی از شیرابه آن در نسل‌های بعد عیان خواهد شد.
۸۰ درصد زباله تولیدی در کشور دفن می‌شود
اصغری با بیان اینکه طبق گزارش ارائه شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست ۸۰ درصد زباله تولیدی در کشور دفن می‌شود، گفت: در مقصد دفن زباله دچار مشکلات عدیده‌ای هستیم، این وضعیت تبدیل به یک فاجعه شده و این نگرش برای کلانشهرها بسیار سنتی است.
وی با اشاره به اینکه امروزه دومین بحران جوامع بعد از کم آبی ، افزایش حجم زباله است، اظهار کرد: با وجود محدودیت مدیریتی در موضوع پسماند توانسته‌ایم نگرش نادرست را بشکنیم و تبریز را به قطب پیشرو در موضوع نیروگاه زباله‌سوز تبدیل کنیم.
اصغری در ادامه به تجربه نوآوری و فناوری مورد استفاده جمهوری آذربایجان در بحث زباله سوزی، اشاره کرد و گفت: باکو با مدیریت ۱۶۰۰ تن زباله و تبدیل آن به هزاران مگاوات برق به عنوان شهری پیشرو در بحث سوزاندن زباله شناخته شده است.
فریدون آرمان‌فر، کارشناس ارشد محیط زیست و آب در این رابطه معتقد است: مهم‌ترین مقوله ما در بحث زیست محیطی به زباله‌های شهری برمی‌گردد که سازمان شهرداری از بعد جمع‌آوری، انتقال، ذخیره و دفن مسوولیت دارد.
وی می‌گوید: هرچند در استان ما نسبت به گذشته اقدامات زیادی درخصوص پسماندهای شهری صورت گرفته، اما هنوز این مشکل به طور کامل حل نشده و می‌توان ادعا داشت در عرصه گسترده شهر، مشکل زباله به جای دیگری منتقل شده است.
به این صورت که ما بدون توجه به مدیریت کاهش تولید زباله و نیز استفاده مجدد از زباله یک راست به سمت تفکیک از مبداء و جمع‌آوری روی آوردیم که متاسفانه این امر به هیچ وجه جواب نخواهد داد.
کارشناس ارشد محیط زیست در توضیح این بحث می افزاید: به نظر من در مورد زباله‌های شهری باید به چهار مدیریت؛ کاهش تولید زباله از طریق فرهنگ سازی، استفاده مجدد از زباله در منزل، تفکیک از مبداء و بازیافت و در نهایت جمع‌آوری و دور ریختن زباله توجه داشته باشیم، چراکه اگر یکی از این 4 مقوله را مهم تلقی نکنیم در بحث زباله‌های شهری موفق نخواهیم بود.
وی با اشاره به این که استان ما در هر چهار مدیریت مشکل دارد، اضافه می‌کند: حتی اگر در بحث جمع‌آوری موفق عمل کنیم، اما چون فاقد مرکز پردازش هستیم زباله‌ها به صورت سنتی جدا می شوند.
آرمان‌فر ادامه می‌دهد: در مرکز پردازش زباله‌ها بعد از تفکیک کاغذ، شیشه، قوطی آلومینیوم، پلاستیک، فلزات و...
به روش اتوماتیک جدا شده و هرکدام طی پروسه خاصی به ماده ثانویه تبدیل می‌شوند.
به عقیده مدیران شهری همراهی و حمایت شهروندان در کاهش تولید زباله و مدیریت پسماند نقش مهمی داشته و میتوانند در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و مالی، شهر را در رسیدن به وضعیتی ایده‌آل هدایت کنند که در این مسیر با انجام کارهای ساده این مهم می‌تواند عملی شود.
راه‌حل‌های ساده برای یک خانواده وجود دارد تا ضایعات و زباله‌های خانگی را به تنها یک کیسه زباله در هفته کاهش دهند و از طریق یک سری تغییرات ساده در سبک زندگی می‌توان به آن دست یافت.
اما چگونه ضایعات خانگی خود را می‌توان به کیسه‌ای در یک هفته کاهش داد؟
کاهش ضایعات در خانواده را با جداسازی پسماندهای قابل بازیافت از پسماندهای غیرقابل بازیافت می‌توان آغاز کرد و تفکیک زباله از مبداء می‌تواند چرخه بازیافت زباله را کوتاه‌تر و سریع‌تر کند که پلاستیک، شیشه، مقوا، بطری‌های نوشابه و ...
از جمله زباله‌های خشک و قابل بازیافت هستند.
استفاده از کیف‌های مخصوص خرید می‌تواند میزان پلاستیک‌هایی که روزانه وارد چرخه پسماند و زباله می‌شوند را کاهش دهد.
رفتاری که مادران و مادربزرگان ما در ریختن اضافه غذا برای پرندگان داشتند راهی برای هدایت مناسب پسماند غذایی محسوب می‌شود، از سوی دیگر اضافه‌های نان را می‌توان خشک و نگهداری کرد تا به مصرف دامداری‌ها برسد که در این مورد ضروری است توجه شود نان هنگام خشک شدن روی هم انباشته و دچار کپک زدگی نشود.
تمام این اقدامات راهکارهای ساده اما عملی هستند که هر شهروند با انجام آنها در محیط خانه خود می‌تواند در مدیریت پسماند و کاهش تولید زباله گامی موثر بردارد و آنچه پر واضح است، گرچه تبریز به لحاظ تمیزی و پاکیزگی شهر وضعیت خوبی دارد اما در زمینه تولید و مدیریت پسماند شهری و تفکیک زباله از مبداء تا نقطه ایده‌آل فاصله‌اش بسیار بوده که ضروری است با آموزش‌های شهروندی با همکاری مدارس و شهروندان این راه را کوتاه‌تر و سریع‌تر کنیم.
سعیده دلال علیپور
انتهای پیام/ر
