"سد" زیرساخت لازم برای توسعه است/ نباید نسخه های غرب را اجرا کنیم + فیلم

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سیلاب‌های سال 98، سیلاب‌هایی کم‌نظیر در تاریخ ایران بودند که خسارات‌های بسیاری از خود به‌جای گذاشتند.
نخستین میزگرد به‌منظور بررسی ابعاد گوناگون این سیلاب‌ها با عنوان "میزگرد سیلاب" در خبرگزاری تسنیم برگزار شد که مطالب مطرح‌شده در این میزگرد، در بخش‌های مختلف در قالب متن و فیلم تقدیم مخاطبان شد.
اکنون دومین میزگرد با عنوان "نقش سدها در مدیریت سیلاب‌" که با حضور "علیرضا سعیدی" معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و "نیما حامد انسانیت" کارشناس مدیریت منابع آب در خبرگزاری تسنیم برگزار شده، در بخش‌های مختلف در قالب متن و فیلم تقدیم مخاطبان خواهد شد.
* * * * * * * * * * * * * *
بخش نخست میزگرد "نقش سدها در مدیریت سیلاب‌" با عنوان "سیلاب‌هایی که به‌خاطر سدها حتی حس نشدند/ واقعه فروردین 98 نشان داد سد کم داریم+فیلم" منتشر شد.
در این بخش، مطالبی چون "سد در بدترین حالت، تأخیر در جریان سیلاب ایجاد می‌کند"، "تعدیل 70درصدی سیلاب فروردین 98 توسط سد گتوند"، "باید منطقی و بر اساس اصول در خصوص سدها بحث کنیم"، "به‌خاطر وجود سدها سیلاب‌های بزرگ را حتی حس نکردیم"، "اراضی آبی خوزستان بسیار وابسته به سدها هستند"، "بدترین نوع بهره‌برداری از سد هم نقش تخریبی ندارد"، "نمی‌توان نقش مؤثر سدهای زنجیره‌ای روی کارون را نادیده گرفت"، "40درصد کشاورزی دنیا وابسته به سدها است"، "برق‌آبی‌ها ارزان‌ترین برق را در‌اختیار ما قرار می‌دهند" و "در حوضه‌های کارون، دز و کرخه داریم آب را تقدیم دریا می‌کنیم" عنوان شد.
* * * * * * * * * * * * * *
بخش دوم میزگرد "نقش سدها در مدیریت سیلاب‌" با عنوان "وجود سد می‌تواند آثار تغییرپذیری طبیعت را به صفر برساند/ مقصر دانستن سدها یک مغالطه است+فیلم" منتشر شد.
در این بخش مطالبی چون "مهار سیلاب می‌تواند جزو اهداف اصلی یا فرعی ساخت یک سد باشد"، "مهار سیلاب می‌تواند جزو اهداف اصلی یا فرعی ساخت یک سد باشد"، "ارزش وجود ظرفیت خالی 600میلیون مترمکعبی در مخزن سیمره برای کمک به شرایط بحرانی کرخه را با چه معیاری می‌توان سنجید؟"، "کسانی که می‌گویند در ساخت سد افراط کرده‌ایم ابتدا با تعاریف آشنا شوند"، "سد و مخزن بزرگ می‌تواند آثار تغییرپذیری طبیعت را کاهش دهد و حتی به صفر مطلق برساند"، "این بحث که سدها محیط زیست را رو به نابودی می‌برند اصلاً بحث درستی نیست"، "این یک مغالطه است که لزوم وجود سد را به‌عنوان یک ابزار، به‌خاطر تقابل برنامه‌ریزی اشتباه، نادیده بگیریم" و "در خوزستان به‌هیچ‌وجه رقابت بین کشاورزی و محیط زیست نداریم" عنوان شد.
* * * * * * * * * * * * * *
بخش سوم میزگرد "نقش سدها در مدیریت سیلاب‌" با عنوان " سدسازی‌ گسترده ترکیه روی دجله و فرات/ مدیریت سازه‌ای و غیرسازه‌ای مکمل هم هستند نه در مقابل هم + فیلم" منتشر شد.
در این بخش مطالبی چون "باید بدانیم خودمان را با کجا مقایسه می‌کنیم که می‌گوییم در سدسازی افراط یا تفریط کرده ایم"، "امریکا تا سال 2000 بیش از 70 هزار سد ساخت"، "دولت سوئد ابتدا سدهای مورد نیازش را ساخت و سپس به اعتراضات توجه نشان داد"، "دولت سوئد ابتدا سدهای مورد نیازش را ساخت و سپس به اعتراضات توجه نشان داد"، "مقایسه وضعیت سدسازی ایران با کشورهای توسعه یافته که ساخت سدهایشان به اتمام رسیده درست نیست"، "مدیریت سازه‌ای و غیرسازه‌ای مکمل هم هستند نه در مقابل هم" و "اگر تمام سدهایمان را ساخته بودیم الان می‌توانستیم تنها سراغ راهکار مکمل برویم " عنوان شد.
* * * * * * * * * * * * * *
بخش چهارم میزگرد "نقش سدها در مدیریت سیلاب‌" در ادامه در قالب متن و فیلم آمده است.
* زیر آب رفتن 20 درصد از خاک پاکستان به دلیل کم‌توجهی به سدسازی
نیما حامد انسانیت، کارشناس مدیریت منابع آب در تشریح تجربیات دیگر کشورها در بحث سیلاب و مدیریت منابع آب به کشور پاکستان به عنوان نمونه‌ای کم توجه به ضرورت سدسازی اشاره کرده و گفت: در کشور پاکستان در سال 2010 سیل بسیار فاجعه‌باری اتفاق افتاد که در این سیلاب، 20 درصد خاک پاکستان به زیر آب رفت.
وی افزود: یعنی کشور ضعیف وابسته به کشاورزی شاهد این بود که 20 درصد خاکش به زیر آب رفت، این کشور تنها 7 درصد حجم ذخیره دارد، به عبارتی می توان گفت این کشور تقریبا حجم ذخیره‌ای ندارد و رودخانه های آن کاملا وحشی و مهار نشده است.
این کارشناس مدیریت منابع آب تصریح کرد: رودخانه سند، رودخانه‌ای با آورد بسیار زیاد و با دشت وسیع سیلابی مشابه خوزستان ما است.
* وقوع سیلاب شدید، تنها 4 سال بعد از مخالفت‌های اجتماعی علیه سدسازی
وی ادامه داد: در شرایطی که 20 درصد خاک پاکستان به زیر آب رفته و سیلاب شدید این کشور را متأثر از خود کرده بود؛ وقتی جست‌وجویی در اخبار این کشور انجام می‌دادیم می‌دیدیم که در سالهای 2005 - 2006 در این کشور در شهرهای مختلف مخالفت‌های اجتماعی علیه ساخت سد راه انداختند، 4 سال بعد از این مخالفت‌ها که نمونه آنرا به تعدد در ایران نیز شاهد بوده و هستیم، سیلابی در پاکستان اتفاق افتاد که آنقدر شدید بود که هنوز پس از گذشته حدود یک‌دهه از آن، این کشور نتوانسته آثار آنرا از بین ببرد و همین الان هم اقتصاد این کشور ضربه‌های ناشی از سیلاب 2010 را هنوز حس می کند.
* تأمین نزدیک به 100 درصد برق کشور نروژ با استفاده از سدها
انسانیت با اشاره به کشور نروژ به عنوان نمونه‌ای از توجه به صنعت سدسازی اذعان داشت: در کشور نروژ نزدیک به 100 درصد برق شبکه از انرژی برق‌آبی تأمین می‌شود و در این زمینه افتخار می‌کنند که برق‌شان تجدیدپذیر است.
وی افزود: در کشور امریکا در سال 1970 آخرین سدهای بزرگ این کشور ساخته شد و این قیاس مع‌الفارق است که کشور توسعه یافته‌‌ای که سدهای خود را در سالیان قبل تکمیل کرده را با کشور درحال توسعه‌ای که هنوز دارد زیرساخت‌های خود را تکمیل می کند، مقایسه کنیم.
* امریکا 50 سال پیش سدهای خود را تکمیل کرده، الان برای کشورهای دیگر نسخه‌های دیگری می‌پیچد
این کارشناس مدیریت منابع آب با بیان اینکه "سد یک زیرساخت است"، گفت: سد مثل راه یک زیرساخت است، وقتی داریم آزادراه تهران-شمال را می‌سازیم، ما داریم یک زیرساخت احداث می کنیم، درواقع ما نیاز داریم بین دو نقطه تهران و شمال کشور یک مسیر تردد را به عنوان زیرساخت ایجاد کنیم؛ سد نیز یک زیرساخت است، حال این زیرساخت را کشوری مثل امریکا در سال 1970 به طور کامل در کشورش ساخته و تمام کرده است و الان دارد برای کشورهای دیگر، نسخه‌های دیگری می‌پیچند که ما باید در این موارد بحث کنیم و هشیار باشیم.
انسانیت با بیان اینکه "عقل سلیم بین همه، اعم از سدسازان، کارشناسان مدیریت منابع آب و کارشناسان و فعالان محیط زیست مشترک است و باید از این عقل سلیم برای اتخاذ راهبردهای مناسب کشور بهره بگیریم"، اظهار داشت: وقتی می‌گوییم "امریکا دارد سدهای خود را تخریب می کند، پس ما هم باید این‌کار را کنیم!"، این از عقل سلیم به‌دور است؛ چرا که در امریکا سدهای کوتاه زیر 10 متر که وقتی می خواهند آنها را بردارند، با یک بیل مکانیکی تخریب می شوند را به علت از دست رفتن کارآیی‌شان در اثر عمر بالا تخریب کرده‌اند؛ این سدهای کوچک تخریب شده در امریکا، سدهایی هستند که عمر بسیار زیادی داشته‌اند و حتی عمری بیش از 100 سال از زمان احداث آنها گذشته، در پشت آنها رسوب پر شده و برخی که کارکرد برق‌آبی بسیار ناچیزی داشته‌اند نیز کارکرد خود را از دست داده‌اند و به علت پرشدن مخزن آنها از رسوب، هزینه‌های تعمیر و نگهداری آنها دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
* در امریکا "سدسازی" وعده انتخابات ریاست جمهوری بود
وی افزود: اما در امریکا سد بزرگی را نمی بینیم که تخریب شود، آیا در حوضه کلورادو سدی را می‌بینیم که تخریب شده باشد؟
آیا در کالیفرنیا سدی می‌بینیم که آنرا تخریب کنند؟
نه‌تنها سدی را تخریب نمی‌کنند و نه‌تنها این بحث اصلا وجود ندارد، بلکه در نقاطی مثل کالیفرنیا، در انتخابات ریاست جمهوری اخیر امریکا، جزء شعارهای انتخاباتی طرفین بود که کالیفرنیا سد ندارد، زیرساخت لازم را ندارد و باید برای آنجا سدسازی کرد و حتی به کشاورزان کالیفرنیا این قول را دادند که در آنجا سد بسازند.
این کارشناس مدیریت منابع آب تصریح کرد: این نبودِ زیرساخت لازم، در واقعه سد اوروویل خود را نشان داد که مثل واقعه سد دز ایران، سرریز کرد و سرریز سد اوروویل خراب شد و این بحث در امریکا الان وجود دارد که زیرساخت‌های سدسازی ضعیف است و باید اصلاح شود.
انسانیت با بیان اینکه "در امریکا عدم تکمیل برنامه ریزی‌های دهه 70 قرن بیستم در بحث سدسازی مورد بحث است"، گفت: در امریکا در حوضه می‌سی‌سی‌پی سیل داریم و امریکایی‌ها عنوان می‌کنند که به عنوان یک کشور توسعه یافته، زیرساخت لازم را برای مهار سیلاب در این حوضه نداریم.
در ادامه، علیرضا سعیدی، معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با طرح این سوال که "70 هزار سد در امریکا ساخته شده، از این تعداد چند سد را تخریب کرده اند؟"، گفت: امریکا سدهای مورد نیازش را تا دهه 70 - 80 میلادی ساخته و تا این زمان همه پتانسیل ها را شناسایی کرده و ساخته اند.
* اغلب سدهایی با ارتفاع زیر 7 متر در امریکا تخریب شده‌اند
وی افزود: بعد از آن در امریکا شروع به تخریب سدها تا سال 2016 کردند و از این سال تاکنون تخریب سدی نداشته اند؛ بر اساس نمودارهای USGS ، بسیاری از سدهایی که در امریکا تخریب شده، ارتفاع سد تا 7 متر است.
معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تصریح کرد: سدهای بسیار با ارتفاع زیر 7 متر که در امریکا تخریب شده را حتی نمی توان اسم شان را سد گذاشت؛ بلندترین سدی که در امریکا تخریب کرده‌اند، به ترتیبِ بلندترین ارتفاع ها، 64 متر، 49 متر و 38 متر است.
نیما حامد انسانیت، کارشناس مدیریت منابع آب نیز در این خصوص گفت: این سدهای تخریب شده، سدهایی با هدف تولید برق با ظرفیت ناچیز و عمر بالای صد سال بودند.
* منطقی نیست که از تخریب سدهای 100 ساله و با ارتفاع زیر 7 متر امریکا نتیجه بگیریم که سدهای 150 متری و 200 متری کارون را تخریب کنیم
علیرضا سعیدی، معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در ادامه اذعان داشت: اگر با چنین اطلاعاتی این نتیجه را بگیریم که امریکا دارد سدهایش را به دلایل زیست محیطی تخریب می کند و ما هم برویم سراغ همین کار و از سدهای ساخته شده روی کارون شروع کنیم، سدهایی اغلب با ارتفاع 150 متر و 200 متر، و بخواهیم این سدهای بزرگ کشور را با چنین تحلیلی تخریب کنیم، این منطقی نیست.
وی ادامه داد: باید به این توجه کنیم که در امریکا نیز وقتی پای منافع وسط باشد، زیر تمامی مسائل می زنند تا منافعشان به خطر نیفتد و نمونه آن معاهده پاریس است؛ وقتی امریکایی‌ها دیدند که رشد اقتصادی‌شان دچار چالش شده و نمی توانند گاز گلخانه ای تولید نکنند، خیلی راحت معاهده را پاره کرده و گفتند تمام کارخانه های زغال سنگ سوز شروع به کار کنند.
* اینکه بگوییم دیگر هیچ جا سد نمی سازد و ما هم نسازیم، این درست نیست
سعیدی با بیان اینکه "ما نباید یک سری نسخه های پیچیده شده از سوی غرب برای ایران را اجرا کنیم"، گفت: برای مملکت خودمان، خودمان باید نسخه مناسب توسعه تعریف کنیم؛ من باز هم تأکید می کنم که هم سد خوب داریم و هم سد بد داریم، کارشناسان و مهندسان داخلی باید تحقیق کنند و سدِ خوب را بسازند، اما اینکه یک خط کش بگذاریم و بگوییم، دیگر هیچ جا سد نمی سازد و ما هم نسازیم، این درست نیست.
انتهای پیام/