تعزیه درهمدان جان می‌گیرد/«شبیه خوانی»پلی برای انتقال پیام عاشورا

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: محرم که می‌شود مردم همدان همچون مردم دیگر شهرهای ایران اسلامی با آئین‌های فرهنگی و تاریخی خود به عزاداری برای سرور و سالار شهیدان می‌پردازند.
مردم شهرهای مختلف استان همدان از چند روز قبل از فرا رسیدن ماه محرم شهر را سیاه پوش کرده و با برپایی موکب‌های عزای حسینی؛ خود را برای ادای احترام به شهدای دشت کربلا آماده می‌کنند و هر منطقه با آداب و رسوم خاصی به استقبال محرم رفته و با عزاداری در وصف شهدای دشت نینوا ارادت خود را به سالار شهیدان اعلام می‌کنند.
سیاه پوش کردن معابر و حسینیه‌ها، برپای موکب‌های صلواتی و نصب پرچم‌های مشکی و سبز در کوچه پس کوچه‌های شهر همدان درست چند روز قبل از فرارسیدن محرم، از جمله رسم و رسوم همچنان پا برجا در همدان است.
وارد ماه محرم که می‌شویم در هر کوچه و محله مراسم خاصی برای عزاداری برپا می‌شود که در این میان برخی مراسم از ویژگی‌های خاصی برخوردار است و شاهد حضور گسترده‌تر مردم در این مراسم هستیم.
از مراسم فراگیری که در هر شهر و استان برای برپایی آئین عزاداری شهدای کربلا برگزار می‌شود که بگذریم به برخی آئین‌ها می رسیم که مختص شهر و منطقه و محله‌ای خاص است.
تعزیه یا همان شبیه خوانی از جمله این آئین است که در برخی استان‌های کشور به شکل گسترده‌تری به آن پرداخته می‌شود به طوری که از مکان‌های مطرح در زمینهٔ اجرای تعزیه در ایران می‌توان به استان‌های اردبیل، سمنان، اصفهان، مرکزی، قم، تهران، مازندران، قزوین، البرز، کرمان، یزد، همدان، خوزستان، فارس، زنجان، بوشهر و خراسان رضوی را نام برد.
تعزیه به معنای متعارف نمایشی است که در آن واقعهٔ کربلا به دست افرادی که هر یک نقشی از شخصیت‌های اصلی را بر دوش دارند نشان داده می‌شود تعزیه به معنای متعارف نمایشی است که در آن واقعهٔ کربلا به دست افرادی که هر یک نقشی از شخصیت‌های اصلی را بر دوش دارند نشان داده می‌شود به طوری که این نمایش نوعی نمایش مذهبی و سنتی ایرانی شیعی و بیشتر دربارهٔ کشته‌شدن حسین بن علی و مصائب اهل بیت (ع) است.
تعزیه یا شبیه خوانی یکی از عناصر ارزشمند در فرهنگ ایرانی شیعی است و از دیر باز جایگاه خاصی را در بیان شهادت امام حسین (ع) و یارانش نزد ایرانیان داشته به طوری که حزن و اندوه سوگواران اباعبدالله حسین (ع) و یاران با وفایش همزمان با ماه محرم در آئین‌های تعزیه به اوج خود می‌رسد.
این آئین کهن در استان همدان به طور خاص و ویژه در شهر مریانج برگزار می‌شود اما چندسالی است که برپایی آن در شهر همدان نیز پیگیری می‌شود تا در بین نسل جدید و در استان همدان جایگاه خود را دوباره پیدا کند.
تعزیه یا شبیه خوانی امسال و از روزهای ابتدایی ماه محرم در میدان مرکزی شهر همدان که به پیاده راه تبدیل شده برگزار می‌شود و شما زیادی از مردم همدان ساعتی را به تماشای آن می‌پردازند.
آنچه مسلم است با توجه به نقش و تأثیر تعزیه در بیان پیام واقعی امام حسین (ع) و واقع عاشورا نیاز است تا این آئین کهن در بین نسل جدید زنده نگاه داشته شود چرا که هنر تعزیه از یک‌سو به بالندگی تئاتر در ایران کمک کرده و از سوی دیگر نشانی هنری از مذهب شیعه است.
تعزیه از شیوه‌های نمایشی است که به ایران نسبت داده می‌شود
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان همدان در گفتگو با خبرنگار مهر به موضوع تعزیه پرداخت و با بیان اینکه تعزیه یکی از مباحثی است که در جهان به آن افتخار می‌کنیم، گفت: تعزیه از شیوه‌های نمایشی است که به ایران نسبت داده می‌شود.
کیانوش بهروز پور با بیان اینکه خاستگاه تعزیه ایران بوده و قدمت بسیار زیاد و طولانی دارد، اضافه کرد: تعزیه شیوه خاص نمایشی است که شاید زمانی به فراموشی سپرده شده بود اما خوشبختانه در حال احیا است.
وی با بیان اینکه در برهه‌ای جوانان کمتر به این موضوع می‌پرداختند و آنهایی نیز که سال‌های سال در این بخش فعالیت داشته دیگر توان اجرا نداشتند، گفت: خوشبختانه دوباره جوانان استان همدان با رویکرد جدیدی به سوی این بخش در حال حرکت هستند و تعزیه شکل خاصی به خود گرفته و اجرا می‌شود.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان همدان با بیان اینکه امسال هم توسط یکی از گروه‌های نمایشی استان همدان در چند جای استان همدان در روز تاسوعا و عاشورا تعزیه خواهیم داشت که توسط جوانان اداره می‌شود، گفت: علاوه بر این گروه‌هایی در مریانج و شهرهای دیگر حضور دارند که طی سال‌های سال تعزیه را برگزار می‌کنند.
وی با بیان اینکه توصیه می‌کنم مردم علاوه بر عزاداری در مساجد و خیابان‌ها به سمت تماشای تعزیه‌ها و مراسم‌های نمایش دینی هم بروند، گفت: تعزیه شکل خاصی از نمایش است و با عزاداری‌های معمولی تفاوت دارد و یکسری مباحث که در عزاداری‌های معمولی کمتر بیان می‌شود را بازگو می‌کند.
پرداختن به رشادت‌ها و فرهنگ عاشورایی در تعزیه
بهروز پور با بیان اینکه بسیاری از افرادی که تعزیه را اجرا می‌کنند پیشکسوت هستند و گاهی نذر اجرای آن را دارند و به تعزیه می‌پردازند، گفت: به نظر می‌رسد باید مقداری از شیوه سنتی اجرای تعزیه دور شد و از خرافه‌ها کم کرد و به مسائل رشادت‌ها و فرهنگ عاشورایی بپردازیم.
وی با توصیه به جوانان با بیان اینکه راه خوبی را پیش رفته اید، ادامه داد: باید همچنان که طی ۱۰ ماه سال نمایش‌های مختلفی را روی صحنه می بریم این دو ماه سال را نیز به نمایش‌های دینی مذهبی اختصاص دهیم تا مردم هم به تماشای این نمایش‌ها عادت کنند.
بهروز پور که نمایش «گورکن» به کارگردانی وی در بخش صحنه‌ای به نهمین دوره تئاتر صاحب دلان راه یافته است در خصوص این نمایش نیز با بیان اینکه کانون تئاترهای دینی و مذهبی کشور این برنامه را مدیریت می‌کند، گفت: امسال نهمین دوره تئاتر صاحب دلان برگزار شد.
وی با بیان اینکه در هشتمین دوره این تئاتر با نمایش «قافله سالار» شرکت کردیم، گفت: امسال و از استان همدان ۴ کار انتخاب شده که یکی از این ۴ کار نمایش «گورکن» است.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان همدان با بیان اینکه مضمون آن با توجه به ایام اجرای آن عاشورایی است، گفت: در ایام محرم و صفر نمایش به اجرا می‌رود.
وی با بیان اینکه این دوره تئاتر صاحبدلان مانند جشنواره‌ها نیست که به شهر و مکانی که جشنواره را برگزار می‌کند رفته و در آنجا اجرا داشته باشیم، گفت: در هرکجای استان‌های کشور که از آنها متن و نمایشی ارسال می‌شود در همان شهر اجرا صورت می‌گیرد و ۱۰ اجرا تعیین شده برای گروه‌های پذیرفته شده مدنظر است که اجرا نمایش «گورکن» اوایل دهه صفر انجام می‌شود.
بهروز پور با بیان اینکه نمایش «گورکن» به ماجرای دفن یکی از اشقیای عاشورا می‌پردازد که هیچ گورکنی حاضر نیست وی را دفن کند، گفت: وی گوشواره‌های حضرت رقیه را از گوشش بیرون می‌کشد و به همین دلیل هیچکدام از گورستان‌هایی که در آن شهر وجود داشته حاضر به دفن وی نیستند که دو نفر در این نمایش بازی می‌کنند و عوامل صحنه نیز همکاری دارند.
قیام عاشورا درس‌هایی را برای بنای زندگی اسلامی و مبتنی بر ارزشهای الهی همراه دارد که نباید از کنار آنها به سادگی گذشت و باید همان طور که امام خمینی (ره) فرهنگ عاشورا را گنجینه عظیم سیاسی دینی و پشتوانه فرهنگ غنی و انسان‌ساز اسلام می‌دانستند به آن توجه شود.
با این تفاسیر و با توجه به نقش و ارزش آئین و سنت «تعزیه‌خوانی» در بین ایرانیان و بازگو کردن پیام واقعی عاشورا و امام حسین (ع) توسط این نمایش نیاز است تا برای زنده نگه داشتن این آئین کهن در استان و آشنایی نسل جدید و کودکان و نوجوانان با این سنت کهن ایرانی شیعی بیش از پیش تلاش شود.