یکی از دغدغه‌های اصلی آیت‌الله قدوسی مبارزه با فساد بود

به گزارش خبرنگار مهر، رامین مالک، پژوهشگر هسته مطالعات جرم شناختی و عدالت کیفری مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) به مناسبت شهادت آیت الله قدوسی یادداشتی را نوشته است:
به خاطر تولد در ماه رجب، نامش را علی گذاشتند تا در آینده نیز بتواند همچون مقتدای خود، دادرس مظلومان و دشمن ظالمان باشد.
شهیدی که پدر شهید هم هست، شهید آیت الله علی قدوسی دادستان وقت انقلاب که سرانجام پس از رسیدگی به پرونده جنازه‌سازی برای مسعود کشمیری در جریان انفجار دفتر نخست‌وزیری توسط منافقین و برخورد با محمد فخارزاده‌کرمانی، از اعضای نفوذی این گروهک، دستور انفجار دفتر دادستانی و به شهادت رساندن وی از سوی منافقین صادر شد.
در این عملیات محمد فخارزاده با کار گذاشتن بمبی در سقف کاذب کتابخانه‌ای که در زیر اتاق دادستانی واقع شده بود، در ساعت ۰۸:۴۰ صبح روز ۱۴ شهریور ۱۳۶۰ آیت‌الله قدوسی را به شهادت رساند.
در این نوشته، تلاش می‌شود گوشه‌ای از ویژگی‌های این شهید بزرگوار را مرور کنیم:
۱.
ظلم‌ستیزی
شهید قدوسی، هم قبل از پیروزی انقلاب و هم بعد از آن، روحیه ظلم‌ستیزی خود را داشتند، قبل از انقلاب نسبت به ظلم رژیم شاهنشاهی و از طریق فعالیت‌های خود در فدائیان اسلام و بعد از آن نیز در مسند دادسِتانی به دنبال ستاندن حق مظلومین به ویژه در مبارزه با منافقین بودند که سرانجام نیز مزد این تلاش خود را در شهادت به دست این ظالمان و به دلیل پافشاری در این دادسِتانی به بهترین شکل ممکن دریافت نمودند.
۲.
تربیت نیروی انسانی
شهید قدوسی، مسئله تربیت نیروی انسانی را جزو اصول اساسی کار خود می‌دانستند که نمونه آن را در مدرسه شهید حقانی می‌توان دید که با تلفیق دروس سنتی و مدرن، به دنبال این بودند که نیروهای مومن و متخصص را برای ایفای نقش در جامعه تربیت نمایند.
ثمره این تلاش نیز نیروهایی بود که هم در مبارزه علیه رژیم شاهنشاهی و هم در زمان ایفای نقش دادسِتانی در راستای مقابله با نفوذ به سیستم قضایی و نیز مبارزه با ظلم منافقین، به کمک وی آمده، و این راه پرثمر را قوت بخشیدند.
۳.
توجه به خانواده حتی در سخت‌ترین شرایط
ایشان در کنار دغدغه‌های خود و مأموریتی که پیش از انقلاب و بعد از آن نیز به عهده داشته‌اند، هیچ وقت نسبت به خانواده و تربیت آنها غفلت نداشته و تلاش کردند در سخت‌ترین شرایط کنار خانواده بوده و نسبت به تربیت فرزندان خود، اهتمام کافی داشته باشند.
ثمره این توجه را در فرزندان وی به ویژه فرزند شهید ایشان می‌توان به وضوح مشاهده کرد.
این مسئله به ویژه به سبب شاگردی و دامادی حضرت علامه طباطبایی و تحت تأثیر نظام تربیتی ایشان، بیشتر نمایان شده بود.
۴.
حضور در اجتماع
ایشان حتی در سخت‌ترین شرایط و در مسند دادستانی، به سبب وظیفه خود در نمایندگی مردم و مدعی‌العموم بودن، همیشه تلاش داشتند در جامعه حضور داشته و نسبت به محیط پیرامونی خود و اتفاقات جامعه، توجه کافی داشته باشند، چرا که معتقد بودند، دادستانی و مدعی‌العموم بودن، لازمه‌اش همین حضور در بین مردم و آگاهی از وضعیت زندگی و مسائل آنها می‌باشد.
۵.
مبارزه با فساد
یکی از دغدغه‌های اصلی ایشان، مبارزه با فساد و به ویژه فساد داخلی بود.
لازم به ذکر است که شهید قدوسی نسبت به رفت و آمد فرد نفوذی که بمب را وارد ساختمان کرده بودند، نیز آگاه بوده و نسبت به حضور وی ابراز نگرانی کرده بودند.
به همین منظور، در اولین گام بعد از انتصاب، اقدام به مبارزه جدی با کسانی کرد که تلاش کرده بودند با نفوذ به سیستم قضایی، جریان رسیدگی‌ها را تضعیف کنند.
۶.
توجه جدی به مسئله بیت المال
ایشان دقت ویژه‌ای نسبت به مسئله بیت المال داشتند.
به طور مثال در منزل خود، جعبه‌ای را تعبیه کرده بودند که مبالغ مختلفی که در دست ایشان بود را به تناسب در آن قرار می دادند تا اشتباهی در خرج کردن آنها صورت نگیرد؛ و حتی به همسر خود نیز توصیه کرده بودند که اگر اتفاقی برای ایشان افتاد، نسبت به این مبالغ، دقت کافی صورت بگیرد و یا ایشان نسبت به همکاران خود همیشه توصیه می‌کردند که آنچه زیر دست آنهاست {اموال}، مربوط به محرومان است، پس در استفاده از آن، باید نهایت دقت صورت بگیرد.
شهید قدوسی همواره تلاش می‌کرد تا از تحمیل هرگونه مخارج اضافی به بیت‌المال ممانعت کند.
نقل است که از هر قلم و برگ و کاغذی حداکثر استفاده را می‌کرد و غالباً یادداشت‌های موقتی را با مداد می‌نوشت تا پس از رفع نیاز بتواند آن را پاک کند و از کاغذ آن مجدداً استفاده نماید.
۷.
تواضع
حکم اولین دادستان انقلاب آن هم از جانب بنیانگذار کبیر انقلاب، باعث نشد که تواضع شهید بزرگوار، تحت تأثیر قرار بگیرد.
رهبر انقلاب اسلامی درباره تواضع و فروتنی شهید قدوسی می‌فرمایند: «شخص بسیار متواضعی بود.
این هم یکی از خصوصیات ایشان بود.
من در آقای قدوسی واقعاً هیچ نشانی از تکبر و غرور نمی‌توانستم پیدا کنم.»
به شهادت دوستان و آشنایان، شهید قدوسی به قدری متواضع بود که همواره عقب‌تر از همراهانش حرکت می‌کرد، در این باره آیت‌الله خزعلی ضمن روایت خاطره‌ای می‌گوید: «این که به شهید قدوسی سلام کنیم یا در ورود و خروج از او عقب بمانیم بر دل ما می‌ماند، به مجلسی اگر وارد می‌شد و آن مجلس جای مخصوصی برای خواص داشت، سعی می‌کرد در بین افراد عادی بنشیند و حتی اصرار و تعارفات نمی‌توانست، او را به صدر مجلس بکشاند.» خصیصه تواضع و فروتنی شهید قدوسی، باعث شده بود تا او حتی از اینکه امام جماعت باشد نیز خودداری کند و شاگردان وی، به جز موارد معدودی نتوانستند به او در نماز اقتدا کنند.
۸.
پرهیز از تشریفات
آیت‌الله شهید قدوسی مراقب بودند که از هرگونه تشریفات بی‌جهت پرهیز کند و در تمام دوران تصدی مسئولیت در دادستانی انقلاب نیز به این مهم توجه می‌کرد.
به اذعان یکی از شاگردانش: «یک بار شهید قدوسی برای بازدید و رسیدگی به دادگاه‌های انقلاب عازم یکی از شهرستان‌های شمال کشور شده بود.
مسئولین آن شهر که از مسافرت شهید قدوسی مطلع شده بودند آماده استقبال شده و تشریفات معمول استقبال را مهیا ساختند.
هنگامی که آیت‌الله قدوسی به مدخل ورودی شهر رسید و متوجه این مراسم شد، به حدی از این اقدام ناراحت شد که از همانجا به تهران بازگشت و گفت قصد بازدید از این محل را ندارم.»
اما، همه آنچه گفته شد، از این رو بود که بدانیم از آنجایی که شهادت، والاترین سرانجام برای رستگاری در یک مسیر هست، می‌توان این شهید بزرگوار را فردی کامل در عرصه‌ای که بوده دانست، فردی که توانسته به معنای واقعی کلام، دادسِتان باشد و دقیقاً همین مسئله باعث شد که وی را به شهادت برسانند.
کسی که در مسند مدعی‌العموم قرار می‌گیرد، به عنوان نماینده مردم، در وهله اول، باید مراقب باشد که قدرت این جایگاه، وی را از تواضع نسبت به مردمی که افتخار نمایندگی آنها را دارد، باز ندارد، بدون تشریفات بتواند بین مردم باشد و حرف‌های آنها را بشنود تا بتواند با درک درستی که از وضعیت مردم پیدا می‌کند، نسبت به ستاندن حق آنان، گام بردارد، و این مهمّ، پشت درب‌های ریموت‌دار محقق نمی‌شود.
از سوی دیگر، باید دانست که اولین حقوق مردم، همین بیت المالی است که در دست آنهاست، و اصلاح و مبارزه با فساد نیز از خود ما شروع می‌شود، یعنی از مراقبت نسبت به بیت المالی که در اختیار ماست، مبارزه با فساد در دفتر خود و اداره خود، و با چنین سلامتی، می‌توان با قدرت جلوی ظلم به مردم قرار گرفت و از چیزی نترسید.
حرکت در مسیر مبارزه با ظلم و فساد، هرچند از قیام فردی شروع می‌شود ولی به تنهایی موفقیت آمیز نیست، باید عِدّه و عُدّه داشت.
باید نسبت به افرادی که در کنار ما هستند، نسبت به تربیت درست آنها نیز دغدغه وجود داشته باشد تا افرادی که در این جایگاه قرار می‌گیرند، با همین روحیه و توصیفات، در یک جبهه، نسبت به احقاق حق مردم حرکتی انجام داده و در مقابل ستم به مستضعفین جامعه، قد علم کنند.