آینده از آن جغرافیای سیاسی است

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه فارس، عصر دیروز 14 بهمن ماه نشست کتابِ «جهان در پنجاه سال آینده» با حضور صابر میرزایی، نویسندۀ کتاب و امید قالیباف تحلیلگر اقتصادی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
امید قالیباف که بیش‌تر او را به عنوان مجری گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2 سیما به یاد می‌آوریم، در ابتدای این نشست به شیوۀ رایج آینده­پژوهی اشاره کرد و گفت:« نوعاً در آینده پژوهی ابتدا آیتم­های آینده ساز را لیست می­کنند و به آنها وزن می­دهند و بعد براساس آن سناریوهایی را طراحی می­کنند و شاخص­های پیش‌نگری را مشخص می­کنند و هرچقدر پیشرفته می­شود براساس آن شاخص­های پیش­نگر تعدادی از مدل­ها حذف می­شوند و تعدادی تقویت می­شوند و در نهایت شاید به یک مدل رسیده شود یا اینکه همه مدل­ها حذف و مدل دیگری جایگزین شود.»
او سپس به چهار شاخص مورد اشاره صابر میرزایی در کتاب «جهان در پنجاه سال آینده»، یعنی تحولات جمعیتی، امکانات علم و فناوری، امکانات سرزمینی و موقعیت جغرافیایی اشاره کرد و همچنین از ارتباط این چهار شاخص با نقش بازیگران اقتصادی چون آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و ژاپن و کشورهای نفت خیز سخن گفت.
سخنان قالیباف در این نشست بیشتر متمرکز بر تبیین مقاله‌ای از صابر میرازیی در کتاب او بود.
بحران جغرافیای سیاسی اقتصادی آیندۀ جهان خواهد بود
در ادامه مهندس صابر میرزایی معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاری­های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری، و نویسنده کتاب «جهان در پنجاه سال آینده» به توضیح مقاله­ی خود در این کتاب پرداخت و گفت: «مبنای تغییرات پیش­بینی شده را نه انگیزه و تمایل انسان­ها بلکه فشار و ضرورت­ها مانند تقاضا و عوامل تأثیر گذارِ بر آن می‌سازد.» او با دید مهندسی که برای محاسبه­پذیر شدن امور چیزهایی را فرض می‌گیرد، و این دلیلی برای نادیده انگاشتن برخی مسائل می‌کند افزود:« نقش فعالان سیاسی و فرهنگ­ها و غیره را در این تحلیل به دلیل نداشتن تخصص و با فرض اینکه این عوامل تا پنجاه سال آینده تغییری نمی­کنند کنار گذاشته­ شده است.»
میرازیی مقاله خود را اینچنین توضیح داد:« تجارت آمریکا با شرق آسیا به دلیل اینکه این منطقه چیزی جز کالاهای صنعتی ندارد به بن­بست خواهد رسید؛ پاکستان از آمریکا پنبه می‌گیرد و لباس به آنها صادر می­کند که این به معنی تعطیل شدن بعضی صنایع متعارف در پاکستان است و در چین نیز به همین ترتیب در مورد لوازم منزل اتفاق خواهد افتاد.» او درباره وضعیت چین نیز گفت: «چین بعد از اینکه در سیاست­های توسعه صادرات به محدودیت رسید می­رود به سمت توسعه مصرف.
چین در ادامه به سمت آفریقا خواهد رفت و الن هم این تفاق افتاده است.» او سپس افزود: «تولید چین در آفریقا زیاد شده است، به این صورت که چین در حال حاضر کارخانه­های زیادی در آفرقا دایر کرده که دلیل آن را فروختن محصولات در آفریقا که در حال حرکت به سمت شهرنشینی است و از ره­آورد آن تهیه مواد اولیه ارزان است که این قدرت رقابت را برای اقتصاد چین حفظ خواهد کرد.»
صابر میرزایی در ادامه به وضعیت کشورهای نفتی اشاره کرد و بیان داشت:« نفتی­ها هم مشکلشان مثل گذشته همان است که نمی­توانند از درآمدهای نفتی خود شغل ایجاد کنند و هر چه در صنعت سرمایه­گذاری کنند قیمت نفت را ثابت نگه می­دارند و تورم باعث می­شود که تولید در داخل به صرفه نباشد و دولت هم برای تأمین بودجه به واردات دامن خواهد زد.
در نتیجه پول را تبدیل خواهند کرد و با دست خودشان سرمایه­گذاری صنعتی را از بین خواهند برد.»
میرزایی به استرالیا نیز اشاره کرد و آن را به دلیل داشتن جمعیت کم و بزرگ بودن سرزمین، تأمین کننده منابع در آینده خواند.
او روسیه را نیز چنین توصیف کرد: « روسیه دیگر نمی­تواند مقابل آمریکا تبدیل به غول فناوری دیگری شود.
زیرا به دلیل داشتن منابع زیاد از راه­های راحت­تر و ارزان­تری می­توانند ارتزاق کنند.
روسیه بیش از این به سمت فناوری نخواهد رفت.
کشورهای گرسنه و پرجمعیت بیشتر به آن رغبت خواهند داشت.»
میرزایی در ادامه بحران آمریکا را نیز اینچنین تبیین کرد: «آمریکا نمی‌داند چه کند و مسئله­اش را به بیرون می­اندازد.
گاهی طرح مسئله نظم می­کند و از قبل آن ادامه می­دهد و جایی نیز که به نظم در نمی‌آید برنامه بی­نظمی پیاده می­کند.»
در پایان نشست امید قالیباف با استناد به حرف­هایی از دکتر رنانیِ، اقتصاددان به نظریه‌ای از او اشاره کرد که مدعی است؛ در تاریخ همیشه تغییر در انرژی باعث تغییر تمدن شده است و در دوره­ی کنونی نیز جهان در حال گذار به سمت انرژی­های پاک و لایزال مانند انرژی خورشیدی و همچنین صنعت باتری هست که جغرافیای سیاسی جهان را تغییر خواهند داد.
صابر میرازیی با این حرف مخالفت کرد و گفت: «تا صد سال آینده جایگزینی برای نفت نخواهیم داشت، چون انرژی نو گرانتر است و همیشه در دسترس نیست و ذخیره انرژی نیز معایبی چون عمر کوتاه و راندمان در حال تغییر دارد و گران است.
چنانکه هیچگاه هواپیمایی نخواهیم داشت که با باتری کار کند.»
انتهای پیام/