محرم از راه رسید، علم‌ها برپا شدند/ جامه سیاه بر تن «بردخون»+تصاویر
هر ساله با آغاز ماه محرم، شهر بردخون و روستاهای اطراف غرق در پارچه‌ها و بیرق‌های سبز و سرخ و سیاه می‌شود و کوچه و خیابان حال و هوای دیگری دارد، معابر چادرپوش می‌شود و حسینیه‌ها سیاه پوش.
هر ساله با آغاز ماه محرم، شهر بردخون و روستاهای اطراف غرق در پارچه‌ها و بیرق‌های سبز و سرخ و سیاه می‌شود و کوچه و خیابان حال و هوای دیگری دارد، معابر چادرپوش می‌شود و حسینیه‌ها سیاه پوش.
به گزارش خبرگزاری فارس از شهرستان دیر، محرّم ماه آگاهی، ماه شکوفایی، ماه سوگواری و ماه عشق است.
محرّم ماه آزادی و رهایی، ماه رشد و بالندگی، ماه جوشیدن و اندیشیدن و ماه فانی‌شدن و به ابدیت پیوستن است.
محرّم مدرسه عشقی است که باید در آن درس آموخت.
محرابی است که باید در آن به نماز عشق ایستاد، محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین(ع) است.
جامه سیاه بر تن بردخون
هر ساله با آغاز ماه محرم، شهر بردخون و روستاهای اطراف غرق در پارچه‌ها و بیرق‌های سبز و سرخ و سیاه می‌شود و کوچه و خیابان حال و هوای دیگری دارد، معابر چادرپوش می‌شود و حسینیه‌ها سیاه پوش.
مساجد و تکایا رنگ و بوی تازه‌ای می‌گیرند و مردم هر محله با شیوه خاص خود به سوگواری سالار شهیدان می‌پردازند.
مراسم روضه‌خوانی و سینه‌زنی و تعزیه و...
در گوشه و کنار شهر و دیار ما برگزار می‌شود و هر کس در حد توان سعی در خدمت‌رسانی به مراسم عزاداری را دارد تا ذره‌ای از عشق خود را به امام حسین(ع) ابراز کند.
در بردخون از یک ماه پیش از آغاز محرم، اقدامات اولیه برای آماده‌سازی و تدارک مراسم عزاداری امام حسین(ع) انجام می شود و بانیان و دست اندرکاران، هدایا و نذورات را جمع‌آوری می کنند تا از اول محرم عزای حسینی آغاز شود.
مراسم عزاداری طبق رسوم گذشته شامل چند بخش است که نشانگر ارادت و محبت مردم به سالار شهیدان و اصحاب و یاران شهیدش است و این برنامه‌ها پس از گذشت سال‌ها از رونق نیفتاده و هر روز پرشورتر از گذشته اجرا می‌شود.
حلول ماه محرم در بردخون همزمان با طلوع خورشید غریب حزن و اندوه ماه ماتم است که این بار محزون‌تر از همیشه طلوع می‌کند تا خبر از آمدن موسم عزا به مردم دهد، محرم که می‌آید مردم دلباخته این دیار برای بهره‌بردن از معنویت عزاداری سالار شهیدان، سیاه می‌پوشند و هر جا باشند خود را به عزا خانه‌های امام حسین(ع) می‌رسانند.
روضه‌خوانی
پس از پیش‌خوانی و پامنبری، روضه‌خوانی شروع می‌شود، روضه‌خوان با بیان مرثیه‌خوانی و ذکر مصیبت‌های اهلبیت(ع) مردم را با غم و اندوه آنان همراه می‌کند.
او در ابتدا با اشعاری حزن‌انگیز شروع می‌کند و سپس پیرامون موضوعات دینی و مذهبی به ایراد سخن می‌پردازد و در پایان به ذکر وقایع و مصیبت شهدای کربلا بویژه سالار شهیدان مشغول می شود.
ذکر گرفتن
بعد از نماز مغرب و عشاء ذکر امام حسین(ع) مردم را به عزاخانه‌ها دعوت می‌کند، ذکر مانند اذان برای نماز، جهت باخبرکردن اهالی از برگزاری مراسم روضه خوانی و عزاداری حسینی است، ذاکر به سبکی خاص و با صدایی حزین می‌خواند و گروه همخوان با صدایی به سبکی خاص (حسینم وا حسینم وا حسینم) را تکرار می‌کند، این نغمه حزین به (ذکر گرفتن) معروف است.
واحسینم وا حسینم وا حسینم
تعالوا للعزا نبکی حسینم
حسینم وا حسینم واحسینم
به هر جا می شود ذکر حسین راست
جناب مادرش زهرا در آنجاست
حسینم وا حسینم واحسینم
کتاب‌خوانی
کتابخوان در جلوی مجلس می‌نشیند و حدود نیم ساعت پیش از روضه‌خوانی شروع به خواندن کتاب ( بیشتر روضه الشهدا) می‌کند که به شیوه‌ای خاص و آهنگی حزین کتاب می‌خواند و به بیان وقایع کربلا می‌پردازد و در برخی جاها به ابیات خاصی می‌رسد و پایان مصراع را کشیده‌تر می‌خواند تا افرادی که کنارش نشسته‌اند جواب ( های) می‌دهند.
پامنبری
یک نفر که معمولا همراه با روضه‌خوان است قبل از وی شروع خواندن ذکر مصیبت و اشعار مرثیه در عزای سالار شهیدان می‌کند و روضه‌خوان را عزاداری یاری می‌دهد.
سینه‌زنی
هرشب پس از پایان مراسم روضه‌خوانی، عزاداران حلقه دایره‌ای تشکیل می‌دهند و با حالت خاصی به سینه‌زنی سنتی مشغول می‌شوند که نوحه‌خوان در وسط قرار می‌گیرد و بقیه به دور علم و جایگاه بر سینه می‌زنند.
زنجیرزنی
پس از گذشت چند شب از آغاز عزاداری امام حسین(ع)، گروه‌های عزاداری با طبل، سنج و دمام و عبور از کوچه‌ها و معابر و به صورت هماهنگ و با صدای نوحه‌خوان به زنجیرزنی می‌پردازند.
علم‌گردانی
علم‌گردانی یکی از قدیمی‌ترین سنت‌های مردم استان بویژه بخش بردخون است که از اول محرم راه می‌افتند و از خانه به خانه‌ای دیگر و شهر به شهر یا روستا به روستا می‌روند و با خواندن ذکر، خبر از آمدن محرم و ماه ماتم حسین می‌دهند.
علم شامل چوب بلندی است که دور آن را با پارچه سیاه پوشانده‌اند و در بالای آن با پرچم‌های سبز، سفید و قرمز مزین شده و دور تا دور آن با بندهایی بسته شده که هرکس هدیه‌ای می‌دهد بندی به عنوان تبرک می‌گیرد.
همراه با علم گهواره یا به اصطلاح محلی محتک حمل می شود که منسوب به گهواره علی اصغر است که دورش پارچه پوشانده‌اند و زنگوله‌ای داخل آن قرار دارد و یک نفر بر سر می‌گیرد و هنگام حرکت آن را تکان می‌دهد تا صدای زنگ شینده شود و دور علم می چرخد.
البته گهواره را شب عاشورا در محافل عزاداری می‌برند و تا صبح تکان می‌دهند و لالایی می‌خوانند و بر مظلومیت خاندان امام حسین اشک می‌ریزند.
روز عاشورا قبل از ظهر به مقتل‌خوانی مشغول می‌شوند و زمان را به گونه‌ای مدیریت می‌کنند تا دقایقی قبل از اذان ظهر مراسم پایان یابد و مرثیه شهادت سالار شهیدان را در آستانه اذان ظهر می‌خوانند و مردم بر سر و سینه می‌زنند و عزاداری می‌کنند و پس از اقامه نماز عزاداران برای صرف ناهار به محافل و مجالس روضه‌خوانی برمی‌گردند.
معمولا افرادی که نذری دارند شب عاشورا تا صبح بیدار می‌مانند و به عزاداری مشغول می‌شوند و اگر حاجت و خواسته‌ای دارند نیت می کنند تا به مرتبه اجابت برسد.
مرسوم است که هر شب مردم بر سر سفره امام حسین(ع) پذیرایی می‌شوند و بانیان محافل و مجالس عزاداری برای افراد مریض و ناتوان نیز غذایی تهیه و به خانه آنان می فرستند.
شب شام غریبان
شب شام غریبان امام حسین نیز در شهر وروستاها مراسم ویژه‌ای برگزار می‌شود و به یاد غریبی و مظلومیت امام حسین(ع) و یاران و اصحاب و خاندانش مردم در تاریکی به عزاداری می‌پردازند و مراسم عزاداری سالار شهیدان تا چند روز بعد از عاشورا در برخی از محافل برگزار می‌شود.
تعزیه‌خوانی یا شبیه
یکی از برنامه‌های ایام محرم برگزاری تعزیه به نام شهدای کربلا مانند تعزیه طفلان مسلم، شام غریبان، حضرت قاسم، ذولجناح، حر و سایر شهدا است که در یکی از میادین برگزار می‌شود و مردم دور جایگاه آنان تجمع می‌کنند و به تماشای وقایع روز عاشورا و کربلا می‌پردازند.
صبحدم
آیین مرثیه‌خوانی صبحدم یکی از آیین‌های قدیمی و ریشه‌دار این منطقه است که در شب عاشورا برگزار می‌شود و عزاداران که تا اذان صبح بیدار مانده‌اند با خواندن نوحه خاصی از آفتاب می خواهند که طلوع نکند که مبادا با طلوعش امام حسین شهید شود و همزمان شعری به این مضمون می خوانند و بر سر و سینه می زنند و گریه سر می‌دهند.
صبحدم یکدم مدم یک امشب از بهر خدا تا حسین کشته نگردد در زمین کربلا
صبحدم بهر خدا امشب از راه وفا جامه ماتم بپوش همچو ما در کربلا
در سال‌های اخیر نیز دوستداران امام حسین(ع) با برپایی موکب و ایستگاه‌های صلواتی با انواع نوشیدنی و مواد غذایی از عزاداران حسینی پذیرایی می‌کنند.
این گوشه‌ای از آداب و رسوم مردم بردخون در ایام عزاداری سالار شهیدان و خاندان و اصحاب باوفایش است که برای آگاهی مردم بیان شد اما هیچ قلم و زبانی یارای تجلیل از محبان امام حسین نیست.
گفتنی است، همه نیازها و منابع مالی و انسانی مجالس و محافل حسینی توسط مردم و محبان امام حسین(ع) تأمین می‌شود و با همه مشکلات این برنامه‌ها هیچگاه تعطیل نمی‌شود.
گزارش: نامجو زحمتکش
انتهای پیام/م
