تماشاى معمارى درونگراى ایرانى+فیلم

درهای کوبه‌دار خانه مستوفى‌الممالک را برداشته‌اند و جایش نرده‌های سبز رنگ ردیف کرده‌اند.
اروسی‌های خوش‌ریخت خانه با آن الوان‌های رنگی شان داد مىزند با یک عمارت همه چیز تمام قاجاری سرو کار داریم که این روزها مقصد گردشگری خیلی از تهرانی ها و شهرستانی‌ها شده است.
گروه تفریح و نشاط؛ معصومه اصغری: حیاط سینه فراخ عمارت کاظمی زیر آفتاب تند تابستان رنگ باخته.
درخت‌ها تب دارند و هر از چند گاهی باد گرمی گلدان‌های دور حوض را بغل می‌گیرد و موجی به آب حوض می اندازد.
این همه زیبایی را جا می‌گذاریم.
پا تند می‌کنیم تا به خنکای داخل عمارت برسیم.
اینجا زمان از وزن می‌افتد و کند می‌گذرد.
هوای داخل شاه نشن فقط خوب نیست بلکه طربناک است و هر بیننده‌ای با دیدن این تزیینات کاری جز تحسین و تماشا برایش نمی‌ماند.
از برکت‌های پیشارویی با بقعه
تا همین یک دهه پیش خبری از باززنده‌سازی خانه‌های پا به سن گذاشته شهر نبود.
این عمارت‌های سر به تو با حال محتضری رو به موت نفس‌های آخرشان را می‌کشیدند.
عمارت میرزا هدایت‌الله خان مستوفی الممالک اما خیلی زود توجه متولیان مدیریت شهری را به خود جلب کرد.
بخت با این خانه دلنواز یار بود که درست پیشا روی بقعه امامزاده یحیی قرار داشت و از همین برکت بود که فرو نریخت و با مرمت عمر دوباره‌ای پیدا کرد.
منشوری از نور و زیبایی
هواى تالارهای دو اشکوبه عمارت خنکای دلچسبی دارند.
منشوری از نور و زیبایی از پشت شیشه‌های الوان اروسی‌های این شاه نشین به سر و روی مهمان‌ها می‌ریزد.
نصرالله حدادی تهران شناس می‌گوید بی برو برگرد در یکی از کامل‌ترین خانه‌های اواسط دوره قاجار نفس می‌کشیم و کیفور از این همه هنر و زیبایی می‌شویم :«میرزا هدایت الله خان سال ها در خدمت اصطبل شاهی دربار ناصرالدین شاه بود.
پس از او پسرش سید احمد خان کاظمی در این عمارت دلگشا روزگار گذراند و از این روست که این خانه با نام سرای کاظمی در محله امامزاده یحیی شناخته می شود.
قدم زدن کنار معماری درونگرای ایرانی
حدادی به اروسی های بالا بلند عمارت اشاره می‌دهد و می‌گوید عودلاجان خانه تاریخی کم ندارد اما درستش این است که بگوییم هیچ کدام از آن‌ها به پای عمارت کاظمی نمی‌رسند :«کمتر خانه‌ای در این حوالی از گزند گذر روزگار در امان مانده است.
برخی از آن‌ها تبدیل به انبارهایی برای کاسب‌های بازار شده‌اند و تعداد دیگرشان تا فرو رویزی کامل فاصله‌ای ندارند.
اما سرای کاظمی ویژگی‌هایی دارد که آن را سرآمد خانه‌های تاریخی این اطراف می‌کند.
نخست این که فضای بسیار فراخی در اختیار اهل این خانه بوده است .
عودلاجان یکی از محله‌های اعیان نشین تهران قدیم به حساب می‌آمد و صاحب منصبان زیادی در آن ساکن بودند که مستوفی الممالک دربار شاهی یکی از آن ها بود.
او در خانه‌ای که ساخت همه هنرهای معماری درونگرای ایرانی را به درستی به کار برد.
امروز می‌توانیم این ادعا را بکنیم که با یک چرخ زدن در هزار توی این خانه می‌شود تا حدود خیلی زیادی از معماری ایرانی و هویت‌ها و ارزش‌های آن اطلاعات خوب و کاملی به دست آورد.»
اندورنی ها از چشم غیر پنهان بودند
خبری از رد خرابی و نم دادگی در پستو ها و مطبخ خانه کاظی ها نیست.
آجرها چفت و محکم به هم فشرده شده اند.
ورودی‌های متعدد ما را به محل پخت و پز با نوی خانه راهنمایی می کند.
روی سکو‌ها تندیس زن ها با لچک‌های بلند به کار چانه زدن خمیر نان مشغول‌اند.
سقف اینجا چندان بلند نیست اما جرز دیوارها داد می‌زند که برای مطبخ ایرانی هم اصولی در معماری دیروزی‌مان تعبیه شده بود که رعایت آن باعث راحتی بانوی خانه به هنگام کار می شد.
نصرالله حدادی به درهای متعدد مطبخ اشاره می زند و می‌گوید وجود همین خروجی‌های متعدد تا حدود زیادی ایمنی اهل خانه را تامین می‌کرده است :«در تهران قدیم حریق گسترده نداشتیم.
آتش سوزی‌ها خسارت مالی یا جانی کمی داشتند.
در صورت بروز هر بحرانی در خانه اهل آن به سادگی می‌توانستند از آن خارج شوند و آسیبی متوجه آن ها نشود» حدادی می‌گوید در معماری با حیا و درونگرای تهران قدیم تمام تلاش برای این بود که اهل خانه از چشم نامحرم هم پنهان باشند و به همین دلیل مطبخ خانه جایی تعبیه می شد که کمتر گذار غیر به آن بیفتد»
سرگرمی بچه‌های دیروزی
رخت شور خانه، اتاق‌های گوشواره، سرداب، آب انبار و حیات اندرونی از دیگر بخش‌های خانه وسیع مستوفی الممالک است.
زیر زمین خانه سال‌هاست با تندیس‌ها و ماکت‌ها جایی برای آشنایی بازدید کنندگان با مشاغل و اسباب بازی های تهران قدیم شده است.
حدادی می‌گوید در آن دوره اسباب بازی‌های دست ساز در دست و بال هر بچه ای نبود.
با این همه برخی از این ابزار بازی با ابتدایی‌ترین وسایل ساخته می‌شدند و می‌توانستند ساعت‌ها بچه‌ها را سرگرم کند.
مسیرهای دسترسی
عمارت کاظمی در راسته گذر اصلی امامزاده یحیی قرار گرفته است.
برای بازدید از این خانه تاریخی کافی است خودتان را به خیابان 15 خرداد یا ری برسانید و بعد از آن راهی این گذر سالخورده شوید.
نزدیک ترین ایستگاه مترو به این محدوده هم ایستگاه 15 خرداد است.
زمان بازدید
بازدید از این خانه تاریخی رایگان است و شما همه روزه به جز روزهای تعطیل رسمی می‌توانید از ساعت 9 تا 18 مهمان حیاط ها و تالارهای متعدد این خانه قاجاری شوید.
انتهای پیام /