منافع برخی دولتی‌ها در عدم واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی است/ وجود 83 هزار پروژه نیمه‌تمام
نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس با اشاره به وجود 83 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور، گفت: تعارض منافع در دولت وجود دارد و افرادی سرشان در دولت و پایشان در بخش خصوصی است و تا زمانی که بحث منافع عده‌ای در وسط باشد، در واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی کارشکنی می‌شود.
نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس با اشاره به وجود 83 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور، گفت: تعارض منافع در دولت وجود دارد و افرادی سرشان در دولت و پایشان در بخش خصوصی است و تا زمانی که بحث منافع عده‌ای در وسط باشد، در واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی کارشکنی می‌شود.
منافع برخی دولتی‌ها در عدم واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی است/ وجود 83 هزار پروژه نیمه‌تمام
به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، توجه به زیرساخت‌های عمرانی یکی از ضروری ترین اقدامات در هر کشور است.
پدیده توسعه، پیشرفت و ترقی در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی از جمله مسائل شایان توجه کشورهای کشورهای در حال توسعه و خاصتا ایران است چرا که کشورملت از دوران حکومت‌های گذشته بنا به دلایل مختلف دچار عقب‌ماندگی در توسعه و پیشرفت شده است.
صرف‌نظر از انگاره‌های مختلف در خصوص توسعه و راهبردهای گوناگون آن که توسعه را به افسانه‌ای ایهام‌برانگیز تبدیل کرده است، مدیریت فرآیندی است که کشور را از سطح نامطلوب و نامقبول به سطح مطلوب و قابل‌قبول هدایت و راهبری کند.
در کشورمان هم بنا به دلایلی که در مصاحبه ذیل به آن خواهیم پرداخت، پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی و زیرساختی زیادی وجود دارد که گاها عمر آنها از 20 سال هم تجاوز کرده است.
به منظور بررسی وضعیت پروژه‌های عمرانی در کشور، دلایل و عوامل زمان بر بودن پروژه‌ها و میانگین بیش از 10 ساله عمر پروژه‌های نیمه تمام با سیداحسن علوی نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید...
وی در این مصاحبه ضمن اشاره به وجود 83 هزار پروژه نیمه تمام در کشور، از تصویب قانونی برای واگذاری پروژه‌های غیرحاکمیتی به بخش خصوصی خبر داد.
83 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور وجود دارد
فارس: از دولت‌های قبل و دولت فعلی حالا یا برای شانتاژ تبلیغاتی یا هر موضوع دیگری پروژه‌هایی در کردستان و اقصی نقاط کشور کلنگ‌زنی شده و به صورت نیمه‌کاره رها شده است، آیا آماری در خصوص تعداد پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام در کشور وجود دارد؟
بله.
83 هزار پروژه نیمه‌تمام در حال حاضر در کشور وجود دارد که 6 هزار و 400 پروژه از این تعداد ملی و مابقی استانی است.
فارس: اعتبار موردنیاز اتمام این پروژه‌ها برآورد شده است؟
بر اساس برآورد امروز 800 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم که پروژه‌های نیمه تمام را در کشور به سرانجام برسانیم که با توجه به وضعیت اقتصادی دولت تامین این میزان اعتبار به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.
طی چند سال اخیر بیشتر از 35 تا 40 درصد اعتبارات عمرانی در دولت به دلایل تحریم‌ها و مسائل دیگر تخصیص پیدا نکرده است، البته امسال وضعیت بدتری نسبت به گذشته داریم چرا که فروش نفت به زیر 500 هزار بشکه رسیده که با این میزان تنها می‌توانند هزینه‌های جاری حقوق کارکنان دولت را پرداخت کنند.
62 هزار میلیارد تومان برای اجرای پروژه‌های عمرانی در نظر گرفته شده که تاکنون نزدیک به 20 هزار میلیارد تومان از این میزان تحقق پیدا کرده است.
اوراق مشارکت موجب ورشکستگی پیمانکاران شده است
فارس: گویا این اعتبار هم در قالب اوراق مشارکت پرداخت می‌شود..
بله.
بیشترین درصد این میزان به صورت اوراق مشارکتی است که ظرف دو تا سه سال آینده پول می‌شود همین موضوع بسیاری از پیمانکاران را ورشکست کرده چرا که مجبور هستند با 30 درصد پایین‌تر این اوراق را به فروش برسانند.
فارس: به نظر شما به عنوان فردی که هم تجربه اجرا در بخش عمران دارید و هم دو دوره در مجلس شورای اسلامی در کمیسیون عمران فعالیت دارید، مهمترین و استراتژیک‌ترین بخش از عمران و زیرساخت که باید در اولویت قرار بگیرد، کدام بخش است؟
مهمترین بخش، زیرساخت‌های جادهای و حمل و نقل است و الان بیشترین مشکل در حوزه حمل نقل بوده حال چه در حوزه حمل ونقل ریلی و چه در بخش هوایی و دریایی.
به طوری که وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر بالای 25 هزار میلیارد تومان به پیمانکاران بدهکار است،.
90 درصد از بار حمل و نقل مسافر و بار به عهده خطوط زمینی است که الان به دلیل استهلاک خطوط زمینی دیگر جوابگوی نیازمندی‌های امروز نیست.
در سال کمتر از نیم درصد اعتبار صرف نگهداری زیرساخت‌های حوزه حمل و نقل می‌شود این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته تا 6 درصد اعتبارات صرف نگهداری جاده‌ها می‌شود.
راه‌های ریلی 13 هزار کیلومتر است و در حالی که هر سال باید یک‌هزار و 500 کیلومتر راه آهن احداث می‌شد الان در خوشبینانه‌ترین حالت به 130 کیلومتر رسیده است که تحقق برنامه پیش‌بینی شده سال‌های مدیدی طول می‌کشد.
در بحث هواپیماها نیز از 280 هواپیما تقریبا 50 درصد آنها زمین‌گیر هستند و بخش قابل‌توجهی از 50 درصد دیگر هم کارکرده هستند و بالاتر از سقف پرواز، پرواز می‌کنند.
در حوزه حمل و نقل و حتی متروی درون‌شهری و برون‌شهری به شدت نیاز به کار داریم چون تنها چیزی که می‌تواند توسعه را با خود بیاورد مسأله توسعه حمل و نقل زیرساخت راه‌هاست.
یکی از اولویت‌دارترین پروژه‌ها که باید مورد توجه قرار گیرد بخش توسعه زیرساخت‌های حمل و نقلی با اولویت ریلی، هوایی و جادهای است.
85 درصد اعتبارات کشور صرف هزینه‌های جاری می‌شود
حدود 310 هزار میلیارد تومان هزینه بخش جاری، حقوق و دستمزد است و مابقی به حوزه عمرانی اختصاص پیدا میکند با این وجود هم، اگر تخصیص اعتبار در بخش جاری با کمبود مواجه شود از اعتبارات ناچیز عمرانی می‌گیرند و به این بخش تزریق می‌کنند و همین مساله موجب شده که پروژه‌ها در اکثر موارد با کندی جلو برود.
85 درصد از اعتبارات و بودجه کشور جذب صرف هزینه‌های جاری و دستمزد می‌شود این حوزه مانند اژدهایی است که تمام اعتبارات را می‌بلعد.
فارس: بصورت مشخص، چند درصد اعتبارات کشور به بخش عمران اختصاص می‌یابد؟
در حال تصویب قانونی برای واگذاری پروژه‌های غیرحاکمیتی به بخش خصوصی هستیم در صورت عملیاتی‌شدن این مهم بسیاری از پروژه‌ها مانند آزادراه‌ها، بیمارستان و پروژه‌های مهم و موردنیاز کشور که دولتی هستند می‌توانیم به بخش خصوصی واگذار کنیم تا به وسیله بخش خصوصی به سرانجام برسند.
این روش در بسیاری از کشورها مانند ژاپن جواب داده تا جایی که در سال گذشته تمام پروژه‌های این کشور به واسطه واگذاری به بخش خصوصی تمام شده و در حال حاضر هیچ پروژه نیمه‌تمامی در ژاپن وجود ندارد.
دولت بر 90 درصد از اقتصاد کشور خیمه زده است
در حال حاضر کشورمان با بار عظیمی از پروژه‌های نیمه‌تمام مواجه است و چون دولت روی 90 درصد از اقتصاد چنبره زده این موجب شده که کل اقتصاد در ید قدرت دولت باشد و متاسفانه بدترین شیوه اقتصاد و کشورداری همین سبک است.
متاسفانه نتوانستیم بخش خصوصی را در نوع حکمرانی خود دخالت دهیم و سهم 10 درصدی این بخش از اقتصاد هم آنگونه که باید و شاید تحقق پیدا نکرده است و همین عامل بروز رانت‌خواری، اقتصاد زیرزمینی، قاچاق، واردات بی رویه و مواردی از این قبیل شده چون اقتصاد ما در اختیار دولت است.
همه اینها موجب شده به سمتی برویم که امروز نتوانیم با این اعتبارات ناچیز عمرانی پروژه‌هایی که نقش مهمی در توسعه همه جانبه دارد را به سرانجام برسانیم.
با وجود اینکه سال‌های سال است مقام معظم رهبری امر می‌فرمایند که درب چاه‌های نفت را ببندید و باید اقتصاد را فارغ از نفت تعریف کنیم و جلو برویم تازه داریم لنگان لنگان به این سمت حرکت می‌کنیم.
خیلی از کشورهای دنیا مانند عربستان چون به این نتیجه رسیده‌اند که سوخت‌های فسیلی تا 30 سال آینده کارایی ندارند و ماشین‌های برقی و غیره جای آن را می‌گیرند با طراحی دورنمای اقتصاد خود مشغول احداث شهر و مگاشهری هوشمند در 27 هزار کیلومترمربع با دارا بودن تمام امکانات دنیا برای جذب گردشگران است.
امروز کشوری مانند آمریکا با تولید انبوه سوخت و نفت نسبت به سوخت و نفت خاورمیانه اعلام بی‌نیازی کرده است.
در چنین شرایطی کشور ما به فکر این هستیم که در یک نقطه چاه نفت دیگری بزنیم و این را ارزش اقتصادی می‌دانیم در حالی که تنها چیزی که برای ما بردار منفی دارد بحث نفت است باید با بهره‌گیری از تفکر بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی دنیا به سمتی حرکت کنیم که از اقتصاد نفتی فاصله بگیریم و به اقتصاد داخلی و درون‌زا با تاکید بر حفظ چهارچوب اقتصاد مقاومتی تکیه کنیم.
50 درصد هزینه‌های مازداد پروژه‌ها ناشی از بی‌برنامگی است
فارس: به طور متوسط میانگین عمر پروژه‌های نیمه‌تمام در کشور چند سال است؟
تقریبا 40 درصد مازاد هزینه‌هایی که برای پروژه‌ها در کشور صورت می‌گیرد مربوط به تاخیر در اجرای پروژه‌هاست که یکی از مهمترین علت‌های آن این است که ما در کشور اعتبارات عملکردی نداریم.
هر پروژه در زمان تعریف، باید اعتبار، زمین و دیگر الزامات آن به صورت دقیق برآورد شود، بعد به پیمانکار واگذار شود، ولی متاسفانه چون اعتبارت عمرانی ما در کشور عملکردی نیست و به جای اینکه ابتدا برنامه داشته باشیم و بعد بودجه اختصاص یابد، اول بودجه اختصاص می یابد و بعد برنامه را تعریف می‌کنیم.
پروژه‌ای به پیمانکار واگذار می‌شود تازه به دنبال رفع معارض می‌گردند و در این شرایط پیمانکار حق تعدیل می‌گیرد معتقدیم 40 تا 50 درصد از هزینه‌های مازداد در پروژه‌ها مربوط به عدم برنامه‌ریزی و بی‌برنامگی است.
برنامه زمان‌بندی به ما می‌گوید باید در مدت زمان معین پروژه تمام شود و این در شرایطی است که اعتبار کامل وجود داشته باشد، اما متاسفانه چون ما در کشور برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دقیق نداریم این کار موجب شده اجرای پروژه‌ها با تاخیر زیادی مواجه شود.
البته بخشی از این تاخیر در اجرای پروژه‌ها نیز ناشی از وجود بخشی‌نگری است که گاهی موجب شده پروژه‌هایی بدون کمترین توجیه اقتصادی در برخی نقاط کشور اجرا شود که هیچ کاربردی ندارد.
بخشی از پروژه‌ها به دلیل این بخشی‌نگری‌ها و سیاسی‌کاری‌ها با وجود هزینه‌های هنگفت هنوز که هنوز است به سرانجام نرسیده و کارایی هم ندارد.
اگر بخواهیم 83 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور را تفکیک و پروژه‌های بدون کارایی را از پروژه‌های توجیه‌دار جدا کنیم با 20 هزار پروژه سر و ته قضیه جمع خواهد شد.
از 292 هزار کیلومتر آزادراه، بزرگراه، جاده فرعی و مواصلاتی بین شهری که وجود دارد 30 تا 40 درصد آن استفاده می‌شود مابقی استفاده اساسی ندارد.
تعارض منافع در دولت وجود دارد
فارس: طرح خصوصی‌سازی و واگذاری پروژه‌ها به بخش خصوصی به کجا رسید و دلیل اینکه برخی از پروژه‌ها به بخش خصوصی واگذار نمی‌شود، چیست؟
اشکالی که در دولت‌های متعدد به ویژه در دولت دهم و یازدهم وجود دارد، این است که دولت همواره سعی دارد که این پروژه‌ها در ید قدرت خودش باشد و کمتر به بخش خصوصی واگذار کرده است و اساسا بخش خصوصی جایگاهی در کشور ندارد و این دردی اساسی در کشور ما است.
متاسفانه دولت به واسطه تعارض منافع و یا به دلیل بی‌اعتمادی که از تحریم‌ها در کشور حاکم شده، بخش خصوصی را کمتر ورود می دهد.
تعارض منافع در دولت وجود دارد و افرادی سرشان در دولت و پایشان در بخش خصوصی است و تا زمانی که بحث منافع عده‌ای در وسط باشد، در واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی کارشکنی می‌شود و مکافات مشکلات در کشور به قوت و شدت خود باقی خواهد بود.
باید دولت خودش را از این مسائل فارغ کند و کسانی که دارای شغل‌های دیگر هستند را حذف کند تا در این راستا به نتیجه برسد و به خروجی لازم دست پیدا کند.
دنبال تصویب قانونی برای واگذاری پروژه‌های غیرحاکمیتی به بخش خصوصی هستیم.
نظارت بر اجرای پروژه‌ها در کشور بسیار ضعیف است
فارس: مگر بر اجرای پروژه های عمرانی نظارت نمی‌شود؟
نظارت بر پروژه‌های عمرانی به صورت دقیق انجام نمی‌شود و در این حوزه انتقاد داریم نظارتی که منجر به پیشرفت پروژه ها شود وجود ندارد البته این در نقاط مختلف کشور شدت و ضعف دارد، اما اگر می‌خواهیم مثل بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته کار کنیم باید به کشور دلبستگی بیشتری داشته باشیم.
به نظر من نظارت در تمام ابعاد در کشور ما وجود ندارد که البته باید نخستین اشکال را از مجلس بگیریم، مجلس ما باید یک کمیسیون نظارتی داشته باشد تا میزان تحقق و عملیاتی شدن و یا دلایل عدم تحقق قوانین مصوب می‌شود را بررسی کند، اما مجلس الان تنها قوانین وضع میکند و نظارتی بر اجرای آن ندارد ما در بعد نظارت بسیار ضعیف هستیم و همین موضوع موجب شده در اجرای برنامه‌ها با مشکل مواجه هستیم.
وجود پروژه‌های نیمه تمام با عمر 15 ساله در کردستان
فارس: آیا پروژه عمرانی نیمه تمام در کردستان داریم؟
بله.
پروژه نیمه‌تمام راه آهن همدان- سنندج، سالن 6 هزار نفری 22 گولان سنندج و پروژه جاده سنندج به مریوان با عمر بالای 15 تا 20 سال که تاکنون به مرحله بهره برداری نرسیده است.
مهمترین دلیل عدم اجرای این پروژه‌ها را نبود اعتبار بیان می‌کنند ولی همزمان با ورود مسوولان رده بالای کشور دوباره فعال می‌شود و این عین ناعدالتی است.
برای رسیدن به توازن منطقه‌ای باید اعتبارات به سمت پروژه‌های عمرانی و زیرساختی استان‌های کمتر توسعه یافته سوق داده شود.
فارس: از وقتی که در اختیار ما قرار دادید تشکر می‌کنیم.
انتهای پیام/2330/71/ق
