«خون» در نظام تکوین

به گزارش خبرنگار مهر، حسین‏علی رمضانی مدرس دانشگاه و پژوهشگر در یادداشتی با عنوان «خون در نظام تکوین» به بررسی دو گونه خون نجس و پاک پرداخته است؛
موجودات در نظام هستی برای حرکت نیاز به انرژی دارند.
حرکت به معنای جابجا شدن از مکانی به مکان دیگر در بستر زمان است.
حرکت پدیده ­های زنده (Bio) مستلزم بهره ­گیری از انرژی موجوداتی در سلسله مراتب پایین­ تر است و این بدان معناست که انسان به عنوان سرسلسله موجودات زنده در نظام زیستی نیاز به مواد آلی، جمادی، نباتی و حیوانی دارد و تنها تفاوت آن با دیگر حیوانات در آن است که در سیر تکوین مجاز به بهره ­گیری از موجودات پایین­ تر از نوع و جنس خود برای دریافت انرژی است، در حالی­ که حیوانات دیگر می­ توانند ضمن تعرّض به هم­نوعان گاه به هم­جنس خود نیز تعدّی کنند.
دریافت، پمپاژ، انتشار و مصرف انرژی برای حیات انسانی امری ضروری است.
وظیفه خطیر پمپاژ خون در انسان، قلب و انتشار انرژی در بین سلول­ها، بافت­ها و اعضا و جوارح با شبکه خون­ رسانی و رگ­هاست.
سیستم خون­ رسانی تحت لوای سامانه عصبی (Nervous System) و در تعاملی منظم طبق برنامه­ ریزی حساب­ شده حضرت حق در اندام انسانی، نقش ­آفرینی می ­کند.
خون در ابتدای جمع شدن بین زن و مرد جهت ایجاد یک انسان و نطفه ­گذاری هم نقش اساسی ایفا می ­کند، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً ...(مؤمنون/ آیه 14) و خون بسته مقدمه خلق یک انسان در نظام تکوین می ­شود.
نطفه و جنین برای حیات خود در کارخانه انسان­سازی یا همان رحم مادر جان، لاجرم باید از طریق ناف با خون نجس مادر تغذیه شود و داستان خون هم­چنان ادامه دارد.
این نگاه به "خون" در نظام اندام ­واره موجود ذی­حیات؛ تبیین، تشریح و توضیح فیزیکی، شیمیایی و زیستی از آن بوده، اما غرض از تقریر این نوشتار بیانی از ماهیت "خون" در نظام تکوین از زاویه ­ای دیگر است.
صدرالمتألهین بیان می­ دارد که وقتی کالبد انسان از گِل خلق گردید و نفخ روح حضرت حق در آن دمیدن گرفت، ابلیس خون را در رگ ­های انسان جاری کرده است تا گرما و حرارت در آن ایجاد شود!
همچنان که مرحوم کلینی در کتاب کافی از لسان معصوم (ع) بیان داشتند: «شیطان مانند خون در بدن انسان­ها جریان دارد» (کافی، ج ۲، ص: ۴۴۰ و نیز، ج ۸، ص: ۱۱۳).
با این نگاه به ماهیت خون بیایید در نظام تکوین معنای جدیدی از آن ارائه نماییم؛ مبنی براینکه قوای بشری اعم از شهوت و غضب، وقتی بر قوه عاقله غلبه می­ یابند، گرما و حرارت در اثر جریان سریع خون در رگ­ها به اوج خود می­ رسد و انسان از حوزه اعتدال خارج شده و از خنکای قوه عقلانی دور می­ شود.
قوای شهوانی و غضبی انسان­ها گاه در کنار یکدیگر قرار گرفته و انسان ذی­ شعور، نزدیک به عالم حیوانیت شده و به حالت جنون می­ رسد.
با برتری این دو قوه، قوه عادله یا عاقله از کار می­افتد و سلطنت بدن را بُعد حیوانی در اختیار می­ گیرد.
خون که جریان شیطان در بُعد مادی و شهوانی انسان است، همین که از درون و کالبد بشر خارج شود، طبق احکام اسلام به عنوان یک امر نجس محسوب شده و فرد باید خود را از نجاست دور کرده و به طهارت نزدیک نماید.
حالتی که در اثر تپش قلب موجب انتشار متراکم خون در ساحت بشر می­ شود موجب گرمای بیش از اندازه در اندام و اعضا و جوارح درگیر می­ شود.
برای نمونه انسان پس از میل کردن چیزی، جریان خون برای کسب انرژی اعم از خواص و ویتامین حول سیستم گوارشی قرار گرفته و گردش خون از سیستم ­های مغزی به آن سمت رهسپار می ­شود و به خاطر همین انسان پس از میل غذا، احساس خستگی و کسالت می­ کند؛ چرا که انرژی و خون از سر به سمت شکم جاری شد.
این امر در هنگام شهوت جنسی و عصبانیت نیز موضوعیت دارد.
شهوت و غضب این دنیایی که همراه با حرارت بالا و جنب و جوش وصف ­ناشدنی است؛ چنانچه توسط قوه عادله که جمع شرع و عقل می­باشد، تحدید نخورد در قیامت به مثابه جهنّم و در حرارتی بی ­نهایت از هیزم تن انسان گنه­کار قرار می ­گیرد ...
فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ...
(بقره/ آیه 24) و کافران را عذابی دردناک و بی­پایان از تن آنها خواهد بود که إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا بِآیاتِنا سَوْفَ نُصْلیهِمْ ناراً کُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَیْرَها لِیَذُوقُوا الْعَذابَ إِنَّ اللّهَ کانَ عَزیزاً حَکیماً(نساء/ آیه 57).
اگر خوب به حالات بشر بنگریم، متوجه خواهیم شد که جریان خون در زمان­ ها و حالات خاصی در انسان­ ها بروز و ظهور دارد.
نقطه اعتدال قوا در اثر خورد و خوراک و تعادل مزاجی حاصل می ­شود؛ بدین معنا که در نگاه تفکیکی طبایع اربعه و ترکیبی بین این طبایع، هرگاه طبع دموی غلبه کند، باید منتظر برتری قوای شهویه و غضبیه در فرد بود؛ بنابراین اساتید فن در حوزه طب سنتی، بر ایجاد تعادل مزاجی بر اساس طبع فرد و طبایع خوردنی­ ها توصیه می­ کنند.
علاوه بر این ماهیت خون در نظام تکوین، اگر و چنانچه فی سبیل­الله و در مسیر جهاد و نصرت دین حق ریخته شود از حالت نجاست خارج شده و امری پاک فرض می­شود.
خون شهید؛ به معنای ریخته شدن وسوسه ­های شیطانی از رگ­های انسان خدایی است.
خون در نظام تکوین چنان هویتی می­ یابد که حقیقت وحی به واسطه آن مهندسی می­­ شود.
برای همین است که از سیر نزول اجلال اسلام بر دامنه هستی تا به امروز، خون سیدالشهداء چنان مقامی پیدا می­ کند که خدا خون خواه و ولی دَم می­ شود.
نتیجه سخن این است؛ «خون» در نظام تکوین که در نگاه زیستی موجب حیات و حرکت در موجودات می­ شود در دو طیف منفی حیوانی و مثبت الهی قابل تقسیم و تمییز است.
خون نجسی که غلبه با قوه شهویه و غضبیه بوده و خون پاکی که در سیر تکامل نظام تشریعی در نصرت دین خدا ریخته می­ شود.
برتری خون و حرارت در این عالم به غلبه جهنّم بر انسان در آخرت منجر شده و بر اساس حکمت و عدالت حضرت حق از خُنکی هیچ خبری نخواهد بود که لایَذُوقُونَ فِیها بَرْداً وَ لاشَرَاباً (نبأ/ آیه 24) و چنانچه در این عالم با رعایت اعتدال در ذیل عقل و شرع حرکت نموده و از حدود الهی عدول نکند، در قیامت به خُنُکای بهشت نایل خواهد شد.
وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِیراً * مُتَّکِئِینَ فِیها عَلَی الْأَرائِکِ لایَرَوْنَ فِیها شَمْساً وَ لازَمْهَرِیراً (انسان/ آیات 12-13).