مشکل احزاب در ایران بر خلاف غرب، عدم رعایت قانون است

تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: سازماندهی مطالبات مردم و عقلانی‌سازی وظیفه احزاب است؛ ولی وقتی میان مطالبات مردم و توانایی‌های حکومت فاصله زیاد باشد و احزاب نتوانند آن نیازها را عقلانی‌سازی کنند، عموما منجر به فروپاشی نظام می‌شود.
به گزارش گروه احزاب و تشکل های خبرگزاری فارس، امیر محبیان تحلیلگر مسائل سیاسی، در برنامه گفت و گوی سیاسی رادیو گفتگو، اظهار کرد: در غرب به ویژه کشورهای اروپایی اصلی وجود دارد و همه آن‌ را پذیرفتند که وقتی بحث کسب قدرت می‌شود، پذیرفتند که قانون برای آنها قداستی دارد و در داخل قانون عمل می‌کنند و اگر کسی خلاف قانون عمل کند، خیلی راحت حذف می‌شود، در این مساله است که ما مشکل داریم، یعنی بعضی از احزاب و گروه‌ها چارچوب قانون را رعایت نمی‌کنند و دچار مشکل می‌شویم، وگرنه وقتی حزبی مجوز می‌گیرد، به صورت پیشینی پذیرفته که در چارچوب قانون باید عمل کند، وگرنه حزب اپوزیسیون می‌شود و باید سراغ راهکارهای خاص خودش برود.
وی افزود: یکی از مشکلاتی که در رابطه با فعالیت احزاب وجود دارد، در حوزه قانون است، یعنی ابتدا باید اصالت قانون پذیرفته شود، بعد از آن کسب قدرت، حفظ آن و راهکارهای که در رابطه با بازاریابی سیاسی عمل می‌کند، به طور طبیعی چون در چارچوب قانون است تا حد زیادی به نفع کشور خواهد بود، اما در این میان نکته‌ای که وجود دارد، آیا ما جلوتر از دنیا هستیم؟
در پاسخ باید اشاره کنم که ما قدری متفاوت هستیم، چون ساختار نظام ما متفاوت است، زیرا وقتی بحث مردم‌سالاری دینی را مطرح می‌کنیم، با ایدئولوژی طرف نیستیم بلکه دموکراسی یک روش حکومت است حالا ممکن است که بر آن چیزی اضافه و تبدیل به دموکراسی لیبرالی یا سوسیالیسم شود که دیگر دموکراسی ایدئولوژیک خواهد و ما آنها را قبول نداریم.
این فعال اصولگرا ادامه داد: اما اسلامی بودن مردم‌سالاری به چه معناست؟
به معنای آن‌که مردم سالاری سیاسی صرفا یک بازی سیاسی نیست، بلکه کاری سیاسی است که جهت دارد، یعنی به سمتی حرکت می‌کند که در آن سمت بحث تعالی انسان و جامعه در آن مطرح است، لذا احزاب ما هم باید به سمت همین قضیه بروند.
به عبارتی اگر در غرب هدف از برپایی احزاب سیاسی کسب و حفظ قدرت مطرح باشد، در نظام مردم‌سالاری دینی در کسب و حفظ قدرت از سوی احزاب یک سوال وجود دارد که فعالیت احزاب به چه دلیل است؟
اگرچه حزب که برخی از نیازهای مردم و جامعه را تامین ‌می‌کند، باید این کار انجام شود، اما در این میان پرسشی مطرح است که آیا حزب رویکردی برای تعالی جامعه دارد؟
امیر محبیان گفت: تعالی جامعه لزوما به معنای طرح مباحث ایدئولوژیک نیست، بلکه اساسا بحث تشکیل حزب جزء نیازهای منزلتی انسان است و برای همین اگر جامعه‌ای دچار نیازهای فیزیولوژیک و فقر شدید بشود، آن موقع طرح بحث‌ حزب کاملا بی‌معناست، زیرا آن جامعه در تامین نیازهای ابتدایی خود مانده است.
لذا وقتی جامعه به یک سطح رسید، می‌توان در آن از نیاز به تشکیل حزب بحث کرد.
در زمان پهلوی یک مساله ایجاد مشکل کرد، در آن موقع از آزادی خبری نبود، در عین حال فقر جامعه را فرا گرفته بود، با این حال نظام به حیات خود ادامه داد تا این‌که تقریبا از دهه 50 درآمد نفت افزایش پیدا کرد.
وی افزود: وقتی درآمد نفت افزایش پیدا کرد، جامعه به سمت خروج از نیازهای فیزیولوژیک پیش رفت.
گویی چشم مردم قدری باز و سوالاتی مطرح شد که چه کسانی بر ما حکومت می‌کنند و چگونه باید حکومت کنند؟
چرا آنها بر ما حاکم هستند؟
چرا فرزندان ما رشد نمی‌کنند؟
چرا فقط برخی افراد در جامعه رشد می‌کنند؟
طرح چنین سوالاتی در جامعه نشانه بیدار شدن مردم بود و اگر رژیم پهلوی، رژیم عاقلی بود، اجازه آزادی‌های حزبی را می‌داد، زیرا حزب یکی از کارهایی که انجام می‌دهد، سازماندهی مطالبات مردم و عقلانی‌سازی آن است.
وقتی میان مطالبات مردم و توانایی‌های حکومت فاصله زیاد باشد و احزاب نتوانند آن نیازها را عقلانی‌سازی کنند، عموما منجر به فروپاشی نظام می‌شود.
همچنین در ادامه محمدرضا راه چمنی دبیرکل حزب وحدت وهمکاری ملی گفت: افرادی که به حزب نیاز دارند، تنها در زمان انتخابات سراغ حزب می‌روند.
در خارج از ایام انتخابات سراغ احزاب نمی‌آیند، به نوعی خواسته یا ناخواسته ارتباط همه با احزاب قطع می‌شود تا انتخابات بعدی.
وی افزود: یکی از چالش‌های جامعه ما، نهادینه نشدن فرهنگ تحزب است، یعنی مردم با توجه به عملکردهای احزاب قبل از پیروزی انقلاب و حتی عملکرد بعضی از احزاب در جمهوری‌اسلامی ذهنیت خوبی نسبت به آنها ندارند، البته قشر جوان به احزاب علاقه‌مند هستند، اما در این میان دستگاه‌های نظام علاقه‌ای به احزاب ندارند، در زمان انتخابات هم باید دید فرد کاندیدا چگونه می‌تواند به یک حزب وصل شود؟
وی بیان کرد: وقتی فردی به عنوان یک کاندیدا از حمایت حزب استفاده می‌کند و وارد مجلس می‌شود، پس از ورود به مجلس چون برای دوره بعد خود را بی‌نیاز از حزب می‌بیند، ممکن است اصلا به حرف‌های دست‌اندرکاران حزب در مجلس گوش ندهد، اما اگر در قانون داشته باشیم، هر فردی که می‌خواهد کاندید انتخابات شورای شهر یا مجلس حتما باید عضو یک حزب باشد یا از یک حزب معرفی‌نامه داشته باشد، این رویه باعث تقویت حزب می‌شود و کاندیدی هم که از طرف حزب به مجلس رفت، پاسخگوی حزب باشد و وقتی نماینده حزب پاسخگو باشد، خود حزبی هم به مردمی که کاندید آن‌را انتخاب و اعتماد کردند، به مردم پاسخگو خواهد بود.
دبیرکل حزب وحدت و همکاری ملی ادامه داد: بحث بر سر این است که احزاب باید جایگاهی که در سایر سیستم‌های دموکراتیک دارند در جمهوری‌اسلامی نیز داشته باشند.
به عبارتی حزب به معنای واقعی و در انتخابات نقش اساسی داشته باشد، نه مثل امروز وقتی انتخابات تمام می‌شود، احزاب کنار می‌روند.
در سیستم درست احزاب کنار نمی‌روند، بلکه دفتر احزاب باز است و در درون حزب رفت و آمد وجود دارد، اما متاسفانه افرادی که به حزب نیاز دارند، تنها در زمان انتخابات سراغ حزب می‌روند.
همه در خارج از ایام انتخابات سراغ احزاب نمی‌آیند به نوعی خواسته یا ناخواسته ارتباط همه از جمله رسانه‌ها با احزاب قطع می‌شود تا انتخابات بعدی.
راه‌چمنی گفت: در این میان رویکرد دولت‌ها به احزاب بسیار مهم است، برای مثال دولتی بر سرکار می‌آید که می‌گوید تا زمانی که مسجد باشد ما نیازی به حزب نداریم.
با این نگاه چگونه می‌توان حزب را تقویت کرد!؟
با این دیدگاه است که وقتی فردی با حمایت حزب به مجلس می‌رود، پس از ورود به مجلس می‌گوید من اصلا حزبی نیستم و اصلا احزاب نقشی در پیروزی من نداشتند، لذا در اثر حمایت نشدن از احزاب این گونه برخوردها طبیعی است و رویکرد دولت‌ها باعث تضعیف دولت‌ها می‌شود.
بنابراین اگر دولت‌ها واقعا اعتقادی به احزاب داشته باشند و آنها را تقویت کنند، احزاب رویکردی پررنگ‌تر در جامعه پیدا خواهند کرد.
وی افزود: در جامعه ما رویه به شکلی است که دولت‌ها دوست ندارند، مرتب از سوی احزاب مورد پرسش واقع شوند یا از آنها انتقاد صورت بگیرد.
در کشور ما دولت‌ها دوست دارند، همه‌کاره باشند و انتقاد و پاسخگویی به احزاب را نمی‌پسندند.
در حالی که اگر قرار است در کشور اصلاحاتی صورت بگیرد، لازمه آن انتقاد است و این انتقاد ممکن است باعث ناراحتی رئیس‌جمهور و وزیر و مدیر بشود، اما اگر ما بخواهیم مردم واقعا در سیاستهای کشور تاثیرگذار باشند و مسئولان به مردم پاسخگو، باید به شکل واقعی به احزاب بها بدهیم.
اگرچه در این میان احزاب نیز به طور قطع اشکالاتی دارند و باید این اشکالات را برطرف کرد.
دبیرکل حزب وحدت و همکاری ملی تصریح کرد: در واقع باید تاکید کرد که احزاب از نیازمندی‌های جامعه مدرن و هر کشوری است و ما باید احزاب را تقویت کنیم تا نقش اساسی در انتخابات، اصلاح امور و حل مشکلات مردم داشته باشند، به طوری که اگر احزاب فعال شوند و درباره بسیاری از مشکلات جامعه طرح‌های قانونی تهیه کنند و به دولت ارائه دهند، دولت به صورت لایحه ارائه دهد، وضعیت جامعه متفاوت خواهد شد.
انتهای پیام/