نزدیک به 50 سال فعالیت بدون حاشیه و اشک‌هایی که پشت لنز پنهان شد
پیشکسوت عکاس خبری اصفهان گفت: یک خبرنگار باید رسالت خبری خود را انجام دهد، کار خبر و عکاس خبری، بسیار شریف است و لازم است کسی که وارد این عرصه می‌شود، بدون حاشیه هم پایبند به نظام و هم پایبند به مسؤولیت خود در حوزه خبر باشد.
پیشکسوت عکاس خبری اصفهان گفت: یک خبرنگار باید رسالت خبری خود را انجام دهد، کار خبر و عکاس خبری، بسیار شریف است و لازم است کسی که وارد این عرصه می‌شود، بدون حاشیه هم پایبند به نظام و هم پایبند به مسؤولیت خود در حوزه خبر باشد.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، چهره آرام و صبور و نگاه محجوبش را مردم نصف‌جهان به خوبی می‌شناسند، عکاسی که در دوران دفاع مقدس، 25 آبان 1361 و 26 مرداد 1366 را مانند آلبومی قطور با دوربین خود به ثبت رسانده است.
عکاس جوان دیروز و استاد امروز جوانان که در سال‌های پرفراز و نشیب انقلاب و در دوران دفاع مقدس و ایام پس از آن، در بسیاری از مواقع جان خود را برای به ثبت رساندن یک لحظه از وقایع به خطر انداخته است تا مرور خاطرات دیروز برای امروزیان آسان‌تر شود.
بزرگ‌مردی که دلش کمی از اهل زمانه گرفته است اما با عشق و علاقه به کارش ادامه می‌دهد و ایمان دارد که این خطرها و کم‌لطفی‌ها با یاری خدا و شهدا ختم به خیر شده است.
مهدی جانی‌پور، پیشکسوت عرصه عکاسی خبری مهمان دفتر خبرگزاری فارس شد که در همین فرصت با او پیرامون مسائل و موضوعات مختلف صمیمانه به گفت‌وگو پرداختیم.
فارس: از کی به حرفه عکاسی علاقه‌مند شدید؟
جانی‌پور: متولد 12 تیر سال 1336 در یک خانواده متوسط اصفهانی به لحاظ مالی هستم، دوران ابتدایی را در دبستان صحت گذراندم و پس از آن، در دوران دبیرستان در رشته‌های مختلف ورزشی فعالیت داشتم، برادرم یک دوربین قدیمی داشت و با توجه به ظرفیت‌هایی که خانه‌های آن زمان به لحاظ بزرگی و فضای سبز داشت، با دوربین او شروع به عکاسی کردم، یکی از عکس‌های ماندگار آن روزگار، مربوط به زمانی است که آب زاینده‌رود تا دریچه‌های بالایی سی‌وسه‌پل آمده بود.
سال 50 یک دوربین لوبیتل 2 تهیه کردم و کار عکاسی را ابتدا در حوزه ورزش به طوری جدی شروع کردم، یعنی در مسابقات ورزشی داخل شهر و خارج از شهر شرکت کرده از آن‌ها عکس می‌گرفتم، دبیر سرویس ورزشی یک خبر روی عکس می‌زد و آن را برای روزنامه‌ها ارسال می‌کرد، بعد از مدتی با خواندن هفته‌نامه‌ها و روزنامه‌ها یاد گرفتم که چطور یک خبر تهیه کنم.
50 سال فعالیت رسانه‌ای بدون حاشیه و باعزت داشته‌ام
آن زمان در یک هفته‌نامه ورزشی و یک روزنامه که مطالب آن مربوط به همه حوزه‌ها، از جمله ورزشی بود کار می‌کردم، بعد از مدتی خبرنگار مجله دنیای ورزش شدم و این روند ورزشی تا سال 80 ادامه پیدا کرد، سپس با هفته‌نامه‌ها و روزنامه‌های اصفهان در حوزه‌های دیگر شروع به فعالیت کردم و چندی بعد وارد خبرگزاری‌های مختلف همچون مهر و ایمنا شدم و خدا رو شاکرم که از شروع فعالیتم تا به امروز، یعنی از سال 50، باعزت، احترام، سربلندی و البته بدون حاشیه بوده است.
فارس: از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عکس‌های خودتان بگویید.
جانی‌پور: در چند سالی که کار عکاسی خبری انجام داده‌ام، از جمله کارهایی که دیده شد، می‌توان به نخستین باری که رودخانه زاینده‌رود دیگر آب نداشت اشاره کرد، در همان روزها همه اصحاب رسانه را برای بازدید به سد زاینده‌رود رفتند و من با سختی فراوان به پشت سد برای عکاسی از ارتفاع آب رفتم و این تصویر نشان داد که آب سد، حدود 14 متر پایین رفته است، این تصویر در استان اصفهان بازخورد بسیاری داشت و البته مقدمه‌ای برای صرفه‌جویی مردم در مصرف آب شد.
یکی دیگر از تصاویری که خیلی سروصدا کرد، تصویری از کاشی‌های مسجد سید بود که به دلیل سهل‌انگاری‌های مردم و مسؤولان در حال تخریب بود، به‌طور مثال بنرهای تبلیغاتی را با میخ به کاشی‌ها زده شده بود، از همین رو یک روز به مسجد سید رفتم و عکس‌های متعددی گرفتم و یک گزارش تصویری از این سهل‌انگاری با تیتر «اینجا خانه خدا است» تهیه کردم.
عکس‌ها او از 25 آبان، خاطر آن روز را رنده نگه‌داشته است
فارس: مهم‌ترین تجربه‌های عکاسی شما مربوط به دوران جنگ است، شاخص‌ترین تصاویری که در آن زمان به تصویر کشیدید چه بود؟
جانی‌پور: در دوران جنگ همراه با دوربین، بعد از آموزش‌های نظامی، به عنوان رزمنده در جبهه حضور پیدا کردم و پس از 3 ماه دچار مجروحیت شدم و بعد از درمان در عملیات شکست حصر آبادان حضور پیدا کردم، تا اینکه عملیات محرم و آن حادثه بزرگ پیش آمد و ما به‌عنوان عکاس، حدود 3 روز حتی در سردخانه هم وجود ما برای عکاسی از صورت شهدا لازم بود تا این‌گونه اشتباهی برای تحویل شهدا پیش نیاید.
دو بار میدان امام (ره) مملو از جمعیت شد
پس از آن‌که غسل و کفن شهدا تمام شد آنان را برای وداع خانواده و مردم به مساجد محله‌ها آوردند و پس آن، برای تشییع و تدفین به میدان امام (ره) بردند که در طول آن سال‌ها، این دومین باری بود که میدان امام (ره) مملو از جمعیت شده بود.
نماز شهدا به امامت آیت‌الله اشرفی اصفهانی خوانده شد، آن زمان مثل الآن عکس‌برداری از جمعیت حاضر مرسوم نبود اما با این حال یک عکس از وجود دارد که جمعیت مردم از خیابان حافظ و چهارراه شکرشکن تا میدان امام (ره) را نشان می‌دهد.
هنگام تدفین شهدا، درب‌های گلستان شهدا را بسته بودند و غیر از فامیل درجه‌یک، اجازه ورود به کسی نمی‌دادند که من برای ثبت آن لحظات از تیر برق بالا رفتم و مشغول عکاسی بودم که یک نفر سنگ می‌زد و می‌گفت؛ بیا پایین، بالای سرم را که نگاه کردم دیدم فقط یک وجب با سیم‌ها فاصله‌دارم.
البته غیر از این‌ها و پس از جنگ هم تصاویر دیگری گرفته شد، مثل ورود آزادگان در سال 69 و همچنین تشییع شهدای غواص و شهدای مدافع حرم و البته شهید حججی.
فارس: به نظر شما به عنوان یک عکاس خبری با نزدیک به نیم‌قرن تجربه، علت مشکلات فعلی جامعه ما چه چیزی است؟
جانی‌پور: برای جوانان این مملکت هر چه‌کار فرهنگی انجام شود، کم است، جوانان این دوره، بااستعداد هستند، آیا تا به حال فکر کرده‌ایم که چرا آمریکا با ما بد است؟
تحلیل من این است که آن‌ها می‌خواهند در منطقه و اطراف ایران از کشور سوریه گرفته تا عربستان، کویت، قطر، افغانستان و...
همه فقیر و تحت نفوذ او باشند، ولی از زمانی که انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسیده و حتی از روزی که تحریم‌های اقتصادی اعمال شد، رهبر انقلاب فرمودند خودکفایی.
کار فرهنگی گسترده و اصولی لازم است
این یعنی جوانان ما باید بیدار و هوشیار باشند، وقتی جوانان ما توانسته‌اند انرژی هسته‌ای را راه‌اندازی کنند، سپاه توانسته موشکی را راه بیاندازد و اختراعات هر روزه‌ای که در کشور به دست جوانان همین مملکت صورت می‌گیرد و امروز به همت آن‌ها هر آنچه درگذشته از کشورهای خارجی وارد می‌کردیم به مرغوب‌ترین شکل ممکن در کشور تولید می‌کنید ما را موظف می‌کند تا در کنار باقی مسائل، کار فرهنگی به‌خصوص در حوزه جوانان را گسترده‌تر و اصولی‌تر انجام دهیم.
امام خمینی یک جمله طلایی دارند، ایشان می‌گویند آن‌قدر نق نزنید که انقلاب برای ما چه کرده است، بلکه باید بگوییم ما برای انقلاب چه کرده‌ایم؟
ارشاد، نهادی رها شده است
فارس: وضعیت و سطح فعلی خبرگزاری‌ها و رسانه‌های اصفهان را از جهت کار حرفه‌ای چطور ارزیابی می‌کنید و منشأ مشکلات را چه می‌دانید؟
جانی‌پور: قبلاً که در حوزه ورزش‌کار می‌کردم یادم هست که حراست تربیت‌بدنی سالی یک‌بار از خبرنگار و عکاس ورزشی تعهدنامه‌ای مبنی بر لزوم کار درست و اصولی می‌گرفت، بدان معنا که انتقاد بکنید ولی انتقادی اصولی، ارشاد هم همه کاری می‌کرد، در مواقع مختلف جلساتی می‌گذاشتند و تعهداتی می‌گرفتند، اما امروز می‌بینیم که خیلی از موضوعات در حال پاک شدن هستند، مثلاً ارشاد که کلاً رها شده است.
الآن قانون منظمی در حوزه مطبوعات وجود ندارد و در اصلاح، هرکی به هرکی شده، در یک نشریه حرفه‌ای باید خبرنگار سیاسی، شهری، فرهنگی و...
در طول سال ثابت باشد تا بتواند عملکرد سازمان و ارگان مربوطه را به صورت سالانه بررسی و ارزیابی کند، اما می‌بینیم که بعضی از همین نشریات اصفهان، در یک جلسه مثل استانداری، هر دفعه یک خبرنگار را می‌فرستند.
رسانه‌های اصفهان با هم تعامل خوبی ندارند
امروز، دوستی و مهربانی اصحاب رسانه کمرنگ شده است و در اصفهان تعامل خوبی با یکدیگر ندارند و حتی سردبیرها هر 6 ماه یک‌بار هم دورهمی ندارند تا سر مباحث مختلف با هم گفت‌وگو کنند، البته سرمنشأ این اختلافات بر می‌گردد به همان نهاد متولی یعنی اداره ارشاد که خود را کنار کشیده وظایفش را فراموش کرده است.
در کنار این‌ها می بینیم، یک نشریه 16 صفحه‌ای چاپ می‌شود که از این تعداد صفحات 12 صفحه آن آگهی و تبلیغات است و گاها برخی از اخبارش هم کپی است و یا تعدادی روزنامه در اصفهان وجود دارد که عکاس ثابت ندارند که باید گفت، روزنامه‌ای که عکاس ثابت ندارد اصلاً به درد نمی‌خورد.
فارس: وضعیت و آینده شغلی عکاسان خبری را چطور می‌بینید؟
جانی‌پور: تا وقتی که عکس و دوربین دیجیتال نبود، تعداد عکاس و خبرنگار هم کم بود، اما الآن شرایط تغییر کرده، از سالی که دانشگاه علمی کاربردی رشته‌های مختلف عکاسی خبری، خبرنگاری و..
را تشکیل داد، تصورمان این بود که این عرصه به سمت تخصصی شدن پیش می‌رود اما الآن می‌گوییم اگر، به فرض سالی 200 خبرنگار و عکاس خبری از دانشگاه فارغ‌التحصیل شوند کجا مشغول کار خواهند شد؟
شما می‌بینید که از چندین روزنامه‌ای که در اصفهان فعال هستند، فقط یک یا دو روزنامه عکاس دارند!
یک روزنامه نیاز هست که عکاس و خبرنگار حرفه‌ای داشته باشد.
در این چند سال اخیر، تقریباً بعد از آن‌که آقای گلشنی از دنیا رفت، و یا آقای ابطحی حضور نداشت، مطبوعات کمرنگ و بو شده است، و از طرفی هم عکاسان در یک فضای رقابتی قرار گرفتند و این یعنی اخلاق و البته کار تخصصی کمرنگ شده است.
فارس: کمی از سختی‌ها و مشکلات عکاسی خبری بگویید.
جانی‌پور: عکاسی، سختی‌های خاص خود را دارد، مثلاً در یک سفر رئیس‌جمهور به استان، باید از صبح با او همراه شویم و از این شهرستان به آن شهرستان برویم تا عکس‌هایی با مشقت گرفته شود و این سختی در گذشته که تعداد خبرنگاران کم بود، بیشتر به چشم می‌آمد چراکه در شهرستان‌ها خبرنگار وجود نداشت و اصولاً خبرنگارهای استان همراه می‌شدند و یا فضا تا چند سال اخیر به‌صورت آنلاین نبود که تصاویر همان موقع ارسال شوند.
در حوزه ورزشی هم عکاسی سخت است، به‌خصوص مسابقاتی که بین ذوب‌آهن و سپاهان با پرسپولیس و استقلال برگزار می‌شود سختی‌های خاص خودش دارد، خبرنگار و یا عکاس حاضر در استادیوم، ساعت‌ها باید وقت بگذارد و علاوه بر آن‌هم سنگ خورده، هم آشغال روی سرش ریخته شود.
فارس: آیا برنامه‌ای بوده که دوست داشته باشید دوربین به دست نداشتید و مانند مردم از برنامه استفاده می‌کردید؟
جانی‌پور: چند سال پیش آقای حداد عادل در کتاب‌خانه مرکزی، تاریخچه اصفهان را از حدود 400 سال پیش تا به امروز تعریف می‌کرد که بعد از گرفتن چند عکس، نشستم و از برنامه لذت بردم اما جاهایی هم بوده که با خودم می‌گفتم ای‌کاش اصلاً حضور نداشتم.
فارس: تا به حال سوژه‌ای اشک شما را درآورده است؟
جانی‌پور: بله، قبل از عید یک سفر با استاندار داشتم به سمت شرق اصفهان، به منزل یکی از شهدا مدافع وطن که در سیستان به شهادت رسیدند، به یکی از روستاها رفتیم، ورودی ده کمی آسفالت داشت اما بعد خاکی شد و مقداری هم برف آمده بود، کوچه‌پس‌کوچه‌های گلی را رد کردیم و از خانه‌های قدیمی که کمی شکل مخروبه به خود گرفته بود رد شدیم تا به منزل شهید رسیدیم، اینجا بود که واقعاً اشکم جاری شد و با خود می‌گفتم ببین چه کسانی شهید می‌شوند.
روایت دردناک فرزند شهید
افرادی که شاید اصلاً به ذهن انسان خطور نمی‌کرد چنین کاری انجام دهند و از همه دردناک‌تر، انتظار بچه خردسالی بود که می‌گفت بابام گفته برمی‌گردم تا برای مدرسه‌ات کتاب و دفتر بخرم.
فارس: همکاری و هم‌افزایی عکاسان خبری اصفهان چگونه است؟
جانی‌پور: من که به نوعی دوران خبری و عکاسی‌ام را پشت سر گذاشته‌ام، اما امروز افرادی بر سرکار آمده‌اند که اذیت می‌کنند و خنجر از پشت می‌زنند و حتی یکی به ما گفتند که شما سه چهار نفر، یعنی من و آقایان سید عبداله هاشمی، اصغر شیرازی، عباس فلاح چرا بازنشست نمی‌شوید و الآن می‌بینم که این سه بزرگوار دیگر حضور ندارند، خود من سال 81 تومور مغزی گرفتم و یک سال اصلاً در فضای عکاسی و خبر حضور نداشتم و بعد یک سال دوباره همین حرف را زند و گفتم من یک سال نبودم، اما چه طوق طلایی بر گردن شما انداختند؟
الآن هم یا در مطبوعات ما باندبازی می‌شود و یا یکدیگر را تخریب می‌کنند، ما باید بدانیم که هرکداممان یک وظیفه بر دوش داریم که باید آن را به‌درستی انجام دهیم و اگر به این موضوع ایمان بیاوریم، دیگر حضور ده تا عکاس در خبرگزاری و روزنامه و مطبوعات برایمان نگران‌کننده نیست.
فارس: در بحث مشکلات صنفی عکاسان خبری صحبتی دارید؟
جانی‌پور: برای فردی که وارد مجموعه‌ای می‌شود، باید هزینه شود، و رسانه باید بتواند او را تأمین کند، امروز می‌بینم که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها، به امید استخدام وارد مجموعه‌ای می‌شوند اما در واقعیت چنین نیست و برخی رسانه‌ها هیچ تعهدی نسبت به نیرویی‌های خود ندارند، نه او را استخدام می‌کنند، نه قرار دارد می‌بینند و نه حتی بیمه‌اش می‌کند، به‌طوری‌که خود من با 47 سال سابقه کار فقط 15 سال سابقه بیمه دارم.
تغییر حوزه کاری عکاسان خبری به دلیل مشکلات اقتصادی
این موضوع باعث شده تمام کسانی که فارغ‌التحصیل شده‌اند، حوزه کاری خود را تغییر دهند، زمانی بود که تئاترهای ما منت می‌کشند و ما را رسماً دعوت می‌کردند تا عکس بگیریم اما الآن می‌بینم که عکاس از یک تئاتر، شبی 200 عکس می‌گیرد بدون اینکه هزینه‌ای دریافت کند.
فارس: نظرتان را در مورد این کلمات بگویید.
عکاسی: عشق و هنر و علاقه
دوربین: زندگی
دوربین آنالوگ: دنیای زندگی کردن با هنر عکاسی، این ماندگار است
فیلم سوخته: تأسف
دوربین دیجیتال: یک‌بارمصرف
لنز 70-200: شکار لحظه‌ها
عکاسان جوان: دلم می‌سوزد، چند سال دیگر جوان نخواهیم داشت
قیمت دوربین: سرسام‌آور
اصفهان: وطنم
دفاع مقدس: باکمی مکث ...یاد ایام
شهرداری: کلید زیبایی شهر
شورای شهر: مسائل شهری
دکتر نوروزی: باکمی مکث...شهردار
دکتر جمالی‌نژاد: عشقم
معین: رئیس سابق شورا شهر
امینی: دوستان خوب
احمدی‌نژاد: ملاقه آن‌قدر زد ته‌دیگ که دیگ سوراخ شد
روحانی: رئیس‌جمهور ولی....
متأسفانه...
فارس: مشکلات و معضلات کلان کشور را از لنز دوربین خود به‌عنوان عکاس خبری چگونه می‌بینید؟
جانی‌پور: اگر بخواهم از اول انقلاب بگویم، که‌ای کاش دفتری داشتم و دوران انقلاب می‌نوشتم، باید بگویم که ما انقلاب خوبی را به پیروزی رساندیم ولی یک سری آدم‌ها کارشکنی کرده و می‌کنند و اگر این نامردی‌ها و منافقان نبودند و مردم اتحاد بیشتری داشتند، ظلم آمریکا و رژیم صهیونیستی برچیده شده بود.
اگر مدیریت در کشور درست شود، مشکلات حل خواهد شد
هیچ‌کسی جای خودش نیست، ما همه‌چیز در کشورمان داریم که اگر درست مدیریت می‌شد، الآن جوان بیکار و مجرد و دختر و پسری که ازدواج کنند و بچه نداشته باشند نداشتیم، اما ما فکر ده -بیست سال آینده خود نیستیم و فقط جلو پایمان را نگاه می‌کنیم.
فارس: در پایان اگر نکته‌ای را لازم می‌دانید مطرح کنید.
جانی‌پور: لازم می‌دانم که همه اهالی رسانه و به‌خصوص بچه‌های فارس، خسته نباشید و خدا قوت بگویم، چراکه واقعاً اصحاب رسانه، خبرنگاران و عکاس‌های خبری نیازمند آن هستند تا کسی از آن‌ها تشکر کند و خدا قوت بگوید تا خستگی از تنشان بیرون برود.
انشاءالله خبرگزاری فارس که مدام آن را رصد می‌کنم و از دیدن گالری عکس‌هایش لذت می‌برم، روز به روز بهتر و پربار باشد و خبرهای خوب، از صلح و دوستی، رفاه، آسایش و ارزانی برای مردم منتشر کند.
یک خبرنگار باید رسالت خبری خود را انجام دهد، کار خبر و عکاس خبری، بسیار شریف است و لازم است کسی که وارد این عرصه می‌شود هم پایبند به نظام و هم پایبند به مسؤولیت خود در حوزه خبر باشد، یعنی بدون حاشیه و به دور از جنبه‌های سیاسی و البته برای رضای خدا و برای مردم کار کند.
انتهای پیام/63106/ص30/م
