مزاحمت‌های خبرنگاری
هرچند گفته می‌شود خبرنگاران تنها گروهی هستند که بدون رأی‌گیری، به نمایندگی مردم منصوب شده‌اند، اما این نمایندگی آنقدر‌ها هم بی‌هزینه نیست.
هرچند گفته می‌شود خبرنگاران تنها گروهی هستند که بدون رأی‌گیری، به نمایندگی مردم منصوب شده‌اند، اما این نمایندگی آنقدر‌ها هم بی‌هزینه نیست.
گروه سیاسی خبرگزاری فارس ـ دقیقا ۲۱ سال پیش در چنین روزی، شهید محمود صارمی یکی از خبرنگاران سخت‌کوش کشورمان به همراه هشت عضو کنسولگری ایران در مزار شریفِ افغانستان مورد حمله طالبان قرار گرفت و به شهادت رسید.
پیرو همین حادثه، روز ۱۷ مرداد در تاریخ رسمی کشورمان مزین به «روز خبرنگار» شد.
بار‌ها خوانده‌ایم که برای بازگویی ساحتِ قابل احترام «اهالی قلم»، به حق، از آیه ۴ سوره علق وام می‌گیرند آنجا که خدای متعال می‌فرماید «الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ...
همان کس که به وسیله قلم آموخت».
این سوره به خلقت و نعمت‌های خدای به انسان اشاره دارد؛ انسانی که در برابر پروردگارش گردنکش است.
به قاعده تقسیمِ قدرت، که از آن به عنوان دموکراسی هم یاد می‌کنند مدیریت نهاد‌های مختلف بین افراد مختلف تقسیم می‌شود.
این قاعده در مردم سالاری دینی با رهیافت «رضای خدا را در رضای خلق دانستن» ممزوج است و ای بسا در اکثر ارگان‌ها و نهادها، مسئولان با همین نگاه در حال خدمت به مردم هستند ولی بعضا مسئولانی اندک اما از جنس همان گردنکشان پیدا می‌شوند که با شعار و پرچم خدمت و وصل کردن می‌آیند اما در اصل، هنری جز منت نهادن و «فصل کردن» ندارند.
معمولا در هر سال یک بار آن هم به مناسبت روز خبرنگار با ادبیات غیر واقعی و غُلُوّ آمیز، جامعهِ خبرنگاران و همه اصحاب رسانه را تا عرش بالا می‌برند که روز خبرنگار امسال نیز از این قاعده مستثنا نیست.
بر خلاف این سبک و سیاق بنا دارم به پشتوانه ۹ سال فعالیت در عرصه رسانه - آنهم حوزه سیاسی که مختصات خاص خودش را دارد - درباره «مزاحمت‌های خبرنگاری» بنویسم؛ بخوانید گله کنم.
در عصری که مشحون از «اضافه‌بار اطلاعاتی» است و جالی خالی «سواد رسانه‌ای» احساس می‌شود تمیز دادن سره از ناسره مشکل به نظر می‌رسد.
در چنین فضایی، «دست‌کاری افکار عمومی» - بخوانید فریب - امری رایج و راهی راحت برای کسانی خواهد بود که دین‌شان سیاسی و نه سیاست‌شان دینی است.
به حکم همان نمایندگیِ بدون رأی‌گیری - آنهم بدون نیاز به تَکرار - وظیفه خبرنگار است که در حد بضاعت چشم بینای مردمانش باشد؛ مردمانی که در ۱۷۷ اصل قانون اساسی به خوبی گفته‌اند چه می‌خواهند و به نظر من جان کلام قانون اساسی در بند ۹ اصل ۳ آن متجلی شده است: رفع تبعیضات ناروا.
هرچند گفته می‌شود خبرنگاران تنها گروهی هستند که بدون رأی‌گیری، به نمایندگی مردم منصوب شده‌اند، اما این نمایندگی آنقدر‌ها هم بی‌هزینه نیست و بعضاً علاوه بر سختی و مشقت طبیعی خبرنگاری به دلیل کارویژه‌ای که دارد، برخی مسئولان از جنس همان «فصل کننده‌ها» عرصه را بر آن‌ها تنگ می‌کنند.
البته خبرنگار نماها، از این غائله مستثناء هستند و استثناء، قاعده را نفی نمی‌کند.
شخصا در عالم رسانه به نظریه «رسانه‌های توسعه بخش» معتقدم که آقای «دنیس مک کوئل» یکی از نظریه‌پردازان حوزه ارتباطات (درگذشته تیر ۹۶) به آن پرداخته است.
بر اساس این نظریه، آزادی رسانه‌ها باید با توجه به اولویت‌های اقتصادی و نیاز‌های توسعه بخشی جامعه، «محدودیت پذیر» باشد و دولت‌ها حق دارند برای پیشبرد هدف‌های توسعه بخش (تکرا می‌کنم صرفا اهداف توسعه‌بخشی) در فعالیت رسانه‌ها مداخله و آن‌ها را محدود کند.
اما آیا پناه نبردن به خدا و بستن دهان منتقد و سد کردن راه رسانه‌ها - آن هم بخاطر سیاسی کاری و حزبی‌بازی - در قالب این نظریه تعریف می‌شود؟
یا می‌توان از چنین اقدام کینه‌توزانه، هدف توسعه‌ای استنتاج کرد؟
«دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی دولت» اسم پُرطمطراق و بی‌مسمای نهادی است که ظاهرا هدف آن سیاست‌گذاری و ایجاد شرایط لازم برای تسهیل و تسریع تولید و توزیع اطلاعات در کشور است اما در عمل چیزی جز واکنش‌های حقیرانه و کاملا حزبی به اظهارات برخی مقامات از آن شاهد نیستیم.
فلسفه وجودی نهادی مثل دبیر خانه شورای عالی اطلاع رسانی دولت، تسهیل برقراری روابط رسانه‌ها با مجموعه دولت است چه آنکه سخنگو و اعضای هیئت دولت یکی از منابع مهم خبری خبرنگاران به شمار می‌روند اما دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت به دلیل اقداماتی که جز حزبی بازی نمی‌شود اسمی بر آن گذاشت، مانع حضور برخی رسانه‌ها در برنامه‌های خبری قوه مجریه می‌شود.
به زعم اهل فن، دولت از فقر تیم اطلاع رسانی حرفه‌ای و کاربلد رنج می‌برد و دبیر خانه شورای اطلاع رسانی دولت نیز صرفا به صدور بیانیه‌های حزبی اکتفا می‌کند بدون آنکه به رسالت مهم و نقش اصلی خود واقف باشد یا به عبارت بهتر بتواند از عهده آن بر بیاید؛ البته اگر بخواهد!
حال خبرنگاران علاوه بر دسته و پنجه نرم کردن با مواهب مادی بسیار اندک این حرفه، نداشتن امنیت شغلی، بی‌بهره‌بودن از مزایای مشاغل سخت و ...
باید با مزاحمت‌هایی از جنس حزبی بازی «فصل‌کننده‌ها» هم رنج ببرند و به قول حضرت سعدی:، چون دوست دشمن است شکایت کجا بریم؟!
البته با استناد به آیه ۱۴۰ سوره مبارکه آل عمران که می‌فرماید «وَتِلکَ الأَیّامُ نُداوِلُها بَینَ النّاسِ» هرگز نا امید نیستیم چه آنکه این روز‌ها می‌چرخند؛ و جان کلام این، کلام نغز حضرت حافظ که: دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت/ دائما یکسان نباشد حال دوران غم مخور.
وحید عظیم‌نیا
دبیر سیاسی خبرگزاری میزان
انتهای پیام/