آیا بدون تحقق سوسیالیسم می توان توسعه یافت؟
در ادامه درسگفتارهای تابستان ۱۳۹۸ مؤسسه پرسش، درسگفتار نظریه ها و تحولات مکتب وابستگی: آیا بدون تحقق سوسیالیسم می توان توسعه یافت؟ برگزار می شود.
به گزارش خبرنگار مهر، پس از جنگ دوم جهانی (دهه ۱۹۵۰) ، مکتب مدرن‌سازی modernization school از طرف کشورهای مرکزی (بخصوص ایالات متحده) توسط کسانی چون رستو Rostow برای توسعه به کشورهای پیرامونی عرضه شد.
مکتب وابستگی dependency school در واکنش به این مکتب و شکست برنامه‌های برآمده از آن توسط Economic Commission of Latin America (ECLA) و نیز بحران مارکسیسم آئینی (ارتودکس) در آمریکای لاتین در اوایل دهه ۱۹۶۰ شکل گرفت.
شکل‌گیری مکتب وابستگی مبتنی بر ایده‌های بخش رادیکال ECLA و نظریه‌های نومارکسیستی (براساس انقلابات چین و کوبا) بود.
این مکتب از ابتدا کوشید اروپامرکزی Eurocentrism یا نگاه از مرکز به پیرامون را، که در تحلیل مکتب مدرن‌سازی و حتا نظریه امپریالیسم وجود داشت، کنار گذارد و از زاویه پیرامون به مرکز بنگرد.
در ابتدا موضع غالب نظریه‌های مکتب وابستگی این بود که برای توسعه، کشورهای جهان سوم باید پیوند خود را از مرکز بگسلند یا به حداقل برسانند.
اما پس از تحولات اقتصاد جهان، ابتدا با ظهور کشورهای چون کره‌جنوبی و بعد چین، و نیز فروپاشی اردوگاه سوسیالیسم دولتی، نظریه‌پردازان و نظریه وابستگی نیز متحول و متنوع شدند.
موضوعی که غفلتی بزرگ در ایران نسبت به آن وجود دارد و بی‌تردید یکی از دلایل توسعه‌نیافتگی ایران است ، البته در حوزه اندیشه و برای ارائه برنامه جایگزین.
به قول سمیر امین برای رویارویی با نبردی که انحصارات اعلان نموده‌اند، هنوز بخش‌هایی بزرگ از چپ حامل نوستالوژی‌های سه‌گانه زیر هستند: یک، بازسازی یک سوسیال دموکراسی واقعی در غرب؛ دو، احیا انواع سوسیالیسم برمبنای اصولی که در قرن بیستم بر آنها حاکم بود؛ سه، بازگشت به ملی‌گراییِ مردمی در پیرامونی‌های جنوب.
حاملان این نوستالوژی‌ها تصور می‌نمایند ممکن است سرمایه‌داری انحصاری را مجبور کنند به عقب، به آنچه در سال ۱۹۴۵ بوده، برگردد.
با کاپیتالیسم باید بگونه‌ای که هست رویاروی شد، نه آنچه، با تصور ممانعت از تحول آن، آرزو داریم باشد.
در ادامه درسگفتارهای تابستان ۱۳۹۸ مؤسسه سیاسی اقتصادی پرسش، درسگفتار نظریه‌ها و تحولات مکتب وابستگی: آیا بدون تحقق سوسیالیسم می‌توان توسعه یافت؟
با تدریس کمال اطهاری، یکشنبه ۶ مرداد ماه از ساعت ۱۷ در مؤسسه پرسش واقع درتهران, خیابان قائم مقام فراهانی, نرسیده به خیابان شهید مطهری, کوچه شبنم, پلاک ۳ برپا می‌شود.
