هنر نمدمالی در مسیر فراموشی/ توجه به نیازهای امروز می‌تواند هنرهای قدیمی را زنده کند
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تربت حیدریه گفت: نمدمالی هنر و صنعتی قدیمی و سنتی است، اما می‌توان با نوآوری‌های ایجادشده در محصول تولیدی و توجه به نیازهای امروزی، رونقی دوباره به این هنر اصیل داد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تربت حیدریه گفت: نمدمالی هنر و صنعتی قدیمی و سنتی است، اما می‌توان با نوآوری‌های ایجادشده در محصول تولیدی و توجه به نیازهای امروزی، رونقی دوباره به این هنر اصیل داد.
به گزارش خبرگزاری فارس از تربت حیدریه، هنر نمدمالی از قدیمی‌ترین و کهن‌ترین شیوه‌های نساجی و بافت شناخته شده است؛ در گذشته این محصول کالایی مهم و مورد نیاز در بیشتر شهرها و روستاها بوده و به شکل‌های مختلف مانند پوشاک نمدی، کلاه، زیرانداز و پادری استفاده می‌شده است.
این هنر روزی در تربت‌حیدریه از رونق خاصی برخوردار بوده و در یک بازار اختصاصی معروف به «کوچه نمدمال‌ها» میزبان مردم شهرها و روستاها بوده است، اما امروز هیچ‌گونه ردپایی از صنعتگران باتجربه این حرفه را نمی‌توان یافت و این هنر اصیل سنتی به دست فراموشی سپرده شده است.
سال‌ها است که دیگر از دکان‌های نمدمالی در کوچه موسوم به نمدمال‌ها در تربت‌حیدریه خبری نیست، روزگاری نمدمال‌ها در این کوچه برای خود بروبیایی داشته‌اند، اما گویی با از دنیا رفتن استادکاران نمدمال در طول این سال‌ها، صنعت نمدمالی هم مرده و به‌کلی راسته نمدمال‌ها به داروخانه، لباس‌فروشی، لوازم‌خانگی و عطاری تبدیل‌شده است.
نمد نوعی بافته سنتی است که با پشم تولید می‌شود، برای تهیه نمد، عمل بافتن انجام نمی‌شود، بلکه با ایجاد فشار، رطوبت و حرارت، الیاف پشمی درهم کوبیده می‌شود که دو خاصیت جعدیابی و پوسته‌ای شدن پشم امکان تولید نمد را فراهم می‌کنند.
نمد را به دلیل سهولت در فراهم آوردن ابزار و مواد موردنیاز، به‌ویژه برای دامداران، از قدیمی‌ترین دست‌ساخته‌های بشری قلمداد می‌کنند که با آن دو نیاز عمده تأمین زیرانداز و پوشش رفع می‌شد، پشمی که برای تولید نمد به کار می‌رود پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند است، از صابون و زرده تخم‌مرغ نیز برای بهتر شدن کیفیت کار استفاده می‌کنند.
حمایت دولتی عاملی برای فعال کردن هنرهای اصیل و بومی است
یکی از نمدمال‌هایی که 50 سال در این حرفه مشغول به کار بوده و امروز به دلیل کهولت سن مجبور شده است این حرفه را رها کند در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تربت حیدریه گفت: نمدمالی شغل اجدادی من است و زمانی بیشتر مردم تربت‌حیدریه نمدمالی می‌کردند، اما امروز دیگر کسی به سراغ نمد نمی‌آید.
رضا حسینعلی‌زاده درباره وضعیت نمدمالی در تربت‌حیدریه بیان کرد: جوانان دیگر به سراغ این کار نمی‌آیند، وقتی هم می‌آیند بعد از مدتی متوجه دشواری آن می‌شوند، چون این کار عشق و حوصله می‌خواهد و این هنر بسیار پرزحمتی است.
وی با تأکید بر اینکه تنها کسانی که نمدمالی را دنبال می‌کنند پیرمردان کهن‌سالی هستند که امروز دیگر قادر به ادامه فعالیت نیستند، افزود: اگر مسؤولان تسهیلات مناسبی در اختیار نمدمال‌ها قرار دهند و از آن‌ها حمایت کنند، قطعاً افراد به سمت این حرفه می‌آیند و دوباره نمدمالی زنده می‌شود.
نمدمالی مانند گذشته دیگر درآمد آن‌چنانی ندارد
یکی از جوان‌ترین نمدمال‌های تربت‌حیدریه که در روستای سهل‌آباد زندگی می‌کند در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تربت حیدریه با بیان اینکه از 18 سالگی مشغول به این فعالیت شده است، گفت: پدرم در سهل‌آباد نمدمالی داشت و من هم از دوران کودکی در ساخت نمد به پدرم کمک می‌کردم.
مصطفی یار سهل‌آبادی با اشاره به این مطلب که بیشتر چوپان‌ها برای خرید نمد چوپان به سهل‌آباد می‌آیند، تصریح کرد: با استفاده از نمد انواع زیرانداز، کلاه نمدی، عروسک، کمربند و پابند تولید می‌شود، اما متأسفانه این هنر در حال فراموشی است.
وی در مورد دلیل کم شدن تعداد کارگاه‌ها طی چند سال اخیر گفت: حرفه نمدمالی سختی زیادی دارد و به همین دلیل جوان‌ها کمتر به سمت این حرفه روی می‌آورند، علاوه بر زحمت زیاد درآمد چندانی ندارد و فقط افراد قدیمی در این حرفه باقی‌مانده‌اند و اگر به همین منوال پیش رود کم‌کم این حرفه از بین می‌رود.
بانوی هنرمند تربتی احیاگر صنعت نمدمالی
حدود سه سال است که یکی از بانوان فعال در حوزه صنایع‌دستی این شهر دریکی از روستاهای بخش مرکزی تربت‌حیدریه، کارگاه نمدمالی با تولید محصولات نمدی و کاربری‌های جدید راه‌اندازی کرده و توانسته با حمایت اداره کل میراث فرهنگی به برگزاری کلاس‌های آموزشی ویژه شاغلین و بانوان در روستای سهل‌آباد زاوه بپردازد.
ناهید مؤذن در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با یادآوری اینکه نمدمالی در قدیم با روش‌های مخصوص به خود یعنی همان ورزیدن پشم همراه با آب و صابون درست می‌شد، گفت: من توانسته‌ام نمدمالی را مجدداً احیا کنم، اما نه به روش قدیم، بلکه نیازهای امروز نقش مهمی داشت و به‌جای تولید زیرانداز به سمت تولید کیف، کفش و لوازم تزِیینی داخل منزل رفتیم.
وی بابیان اینکه هنر نقاشی نیز به این محصول شده و کارهای نمدی امروزی‌پسند است، تصریح کرد: کفش‌های طبی، کیف، زیورآلات، کار روی شال و لباس، کلاه، سنجاق‌سینه و هزاران طرح دیگر از تولیدات جدید نمد به شمار می‌آید.
این بانوی هنرمند یادآور شد: در حال حاضر برای رسیدن به اهدافی که برای این حوزه تعریف کرده‌ام نیازمند حمایت مالی هستم، اما حمایت مسؤولان برای اعطای تسهیلات سهل‌الوصول یا معرفی سرمایه‌گذار نمی‌تواند در تقویت احیای این صنعت راهگشا باشد.
مؤذن به علاقه‌مندان سرمایه‌گذار این اطمینان را می‌دهد که در صورت مشارکت در این حوزه، سود خوبی عایدشان می‌شود و افزود: به جرأت می‌توانم بگویم با توجه به خواص نادر موجود در محصولات نمدی و ترکیب هنر سنتی قدیم با طرح‌های نو مطابق نیاز امروز، هر کس در این حوزه سرمایه‌گذاری کند، قطعاً بازگشت خوب سرمایه و سود را در پی دارد.
ایجاد تحول و به‌روز شدن سبب احیای صنعت نمدمالی می‌شود
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تربت‌حیدریه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با یادآوری این مطلب که نمدمالی هنر و صنعتی قدیمی و سنتی است، گفت: با وجود اینکه این هنر شغلی سخت به نظر می‌رسد، اما می‌توان با نوآوری‌های ایجادشده در محصول تولیدی، رونقی دوباره به آن داد.
علی محمدی تغییر کاربری در تولیدات این هنر که در گذشته فقط به‌صورت تن‌پوش،کلاه و زیرانداز استفاده می‌شده را تنها کلید رهایی این حرفه از زندان فراموشی در این روزها دانست.
وی تأکید کرد: زمانی می‌توان گفت، یک‌رشته صنایع‌دستی احیا شده که مورد استقبال مردم قرار بگیرد و فروش آن رونق زیادی داشته باشد.
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری تربت‌حیدریه فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی، تبلیغ و بازاریابی‌های منطقه‌ای، ملی وجهانی را ازجمله مهم‌ترین اقدامات لازم برای شناساندن هنر نمدمالی می‌داند که به گفته وی مدتی است در دستور قرار دارد.
برای اینکه بتوانیم چراغ هنر نمدمالی را روشن نگه‌داریم باید حمایت مناسب‌تری از این هنرمندان صورت بگیرد و دست‌اندرکاران همه هنرهای دست‌ساز با توجه به نیاز بازار باید سعی کنند با ایجاد خلاقیت در هنر خود آن را حفظ کنند نه اینکه اجازه دهند آن هنر به دست فراموشی سپرده شود.
در این میان شاید بد نباشد همه مسؤولان و افرادی که در این رشته‌ها فعالیت می‌کنند نسبت به معرفی این هنر به مردم و شناساندن آن به علاقه‌مندان این تخصص‌ها هم قدم محکمی بردارند.
===================
گزارش از: مریم سالاری
===================
انتهای پیام/ 70043/ح