در مورد زنده یاد «صفی نژاد» پدر علم قنات ایران چه می دانیم

به گزارش خبرنگار مهر، «جواد صفی‌نژاد» در شهریور ۱۳۰۸ در محله هاشم‌آباد شهرری به دنیا آمد و عمر علمی خود را وقف مطالعه اقوام، عشایر و نظام‌های سنتی مدیریت آب کرد.
او به ویژه در مستندسازی و احیای علمی قنات – میراثی که قرن‌ها کشاورزی در مناطق خشک ایران را ممکن ساخته – نقش پیشرو داشت.
وی در سال ۱۳۴۵، همراه با نادر افشار نادری، بخش مستقل مطالعات عشایری را بنیان گذاشت و شیوه سنتی کشاورزی «بنه» را به طور علمی معرفی کرد.
کتاب شاخص او، «کاریز در ایران و شیوه‌های سنتی بهره‌گیری از آن»، هم برگزیده جشنواره فارابی شد و هم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود کرد، پژوهش‌هایش در دانشگاه‌های معتبر جهان، از جمله ژاپن، تدریس و مورد ارجاع قرار گرفته است.
آخرین اثر استاد، «بررسی درونی جامعه انسانی شهرری از قاجار تا جمهوری اسلامی»، بر پایه دهه‌ها پژوهش میدانی و اسنادی، تصویری جامع از لایه‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی این منطقه کهن ارائه می‌دهد.
در مراسم رونمایی این کتاب، با حضور تولیت آستان حضرت عبدالعظیم (ع) و امام جمعه شهرری، بر اهمیت آن در حفظ هویت تاریخی تأکید شد.
درگذشت استاد صفی‌نژاد، ضایعه‌ای برای جامعه علمی ایران و به ویژه شهرری است.
یاد او در میان شاگردان و پژوهشگران حوزه آب و میراث فرهنگی جاودانه خواهد ماند.
در همین خصوص سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز با صدور پیامی که روز گذشته منتشر شد، درگذشت زنده‌یاد جواد صفی‌نژاد، اندیشمند برجسته و چهره ماندگار علوم انسانی را ضایعه‌ای عمیق برای سپهر علمی، فرهنگی و تمدنی ایران‌زمین دانست.
وی با اشاره به نقش برجسته این استاد فرهیخته در مطالعات میان‌رشته‌ای و ایران‌محور، گفت: مرحوم صفی‌نژاد سهمی بنیادین در تبیین جغرافیای فرهنگی، مردم‌شناسی اقوام و عشایر و بازخوانی رابطه تاریخی انسان، سرزمین و زیست‌بوم ایفا کرد.
وزیر میراث‌فرهنگی با تاکید بر جایگاه کم‌بدیل این اندیشمند فقید در مطالعات قنات تصریح کرد: پژوهش‌های ماندگار او در حوزه کاریز، که به‌درستی وی را «پدر کاریز ایران» نامیده‌اند، قنات را به‌مثابه میراثی تمدنی، تجلی خرد ایرانی و الگویی پایدار از زیست در تاریخ ایران معنا کرد؛ میراثی که پیونددهنده فرهنگ، طبیعت و هویت ملی است.
صالحی‌امیری در پایان، ضمن تسلیت این فقدان اندوه‌بار به خانواده آن مرحوم و جامعه دانشگاهی کشور، از درگاه خداوند متعال برای آن استاد وارسته، رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان، صبر و آرامش مسئلت کرد.
اطلاع‌رسانی درباره زمان و مکان مراسم تشییع و بزرگداشت آن مرحوم متعاقباً اعلام خواهد شد.