تولید و مصرف سیمان ۱۰ درصد کاهش یافت؛ تشدید رکود در ساختوساز
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: تولید و مصرف سیمان در کشور حدود ۱۰ درصد کاهش یافته و رکود ساختوساز بهطور جدی در بازار قابل مشاهده است.
به گزارش خبرنگار مهر، علیاکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، امروز در نشست خبری گفت: در سال جاری تولید سیمان با کاهش مواجه بوده است.
در دوره مشابه سال ۱۴۰۳ حدود ۴۸.۳ میلیون تن سیمان تولید شده بود، در حالی که این رقم در سال جاری کاهش یافته و حدود ۹.۴ درصد، یعنی نزدیک به ۱۰ درصد افت تولید را نشان میدهد.
وی افزود: این کاهش تولید در مصرف داخلی نیز کاملاً مشهود است.
مصرف داخلی سیمان از حدود ۴۴ میلیون تن به ۳۹.۶ میلیون تن رسیده که نشاندهنده کاهش نزدیک به ۱۰ درصدی مصرف است.
این کاهش مصرف بهویژه در بخش ساختوساز، صنعت ساختمان و پروژههای صنعتی دیده میشود و حدود ۱۰ درصد افت مصرف در این بخشها ثبت شده است.
الوندیان ادامه داد: صنعت ساختمان یک صنعت مهم و گسترده است و سیمان بهعنوان نبض این صنعت عمل میکند.
کاهش مصرف سیمان در سایر بازارها نیز اثرگذار است.
وضعیت تولید سیمان در بخش خصوصی و صادرات نیز متأثر از همین شرایط بوده است.
وی گفت: صادرات سیمان در سال ۱۴۰۴ با جابهجایی زمانی حدود ۷ تا ۸ ماه مواجه شده و کاهش داشته، اما در مجموع میزان صادرات سیمان معادل سال گذشته است.
امسال مقرر شد صادرات سیمان صرفاً از طریق بورس کالا انجام شود و کدهای صادراتی در گمرک تنها با گواهی صادراتی بورس کالای ایران امکان صادرات داشته باشند که این موضوع اکنون در تمامی مرزهای کشور جا افتاده است.
الوندیان افزود: در حال حاضر تمام معاملات صادراتی سیمان در مرزها بهصورت شفاف انجام میشود و تمامی اطلاعات شامل کارخانه، منطقه، مرز و قیمت قابل رؤیت است.
برای قیمتها و مرزها سامانهای ایجاد شده و اطلاعات بهصورت شفاف در دسترس قرار دارد.
دبیر انجمن سیمان با اشاره به آمار مصرف داخلی گفت: در سال ۱۴۰۴ مصرف داخلی حدود ۳۹ میلیون تن بوده، در حالی که این رقم در سال گذشته حدود ۴۴.۸ میلیون تن بوده است.
این کاهش مصرف نشان میدهد که صنعت ساختمان و پروژههای صنعتی حدود ۱۰ درصد افت فعالیت داشتهاند.
وی افزود: سیمان کالایی نیست که امکان ذخیرهسازی بلندمدت در فضای آزاد داشته باشد و تولید آن باید بهصورت مستمر و ۲۴ ساعته انجام شود.
در واقع تولید سیمان متناسب با نیاز بازار داخلی و صادرات صورت میگیرد و روند کاهش مصرف داخلی با کاهش تولید همخوانی دارد.
از هفته گذشته تاکنون حدود ۴۰ درصد کاهش مصرف برق داشتیم
الوندیان در پاسخ به سوالی درباره سختی شرایط گذشته گفت: موضوع اصلی ساماندهی و حرکت به سمت شفافیت بود.
صنعت سیمان پس از حدود ۴۹ سال وارد فرآیند شفافیت شده است.
اکنون قیمتهای صادراتی در مرزهای مختلف بهصورت شفاف روی تابلو بورس کالا قابل مشاهده است و مشخص است هر شرکت در کدام مرز، با چه قیمتی و چه مقداری عرضه داشته است.
وی افزود: این قیمتها در یک سازوکار مشخص و رقابتی تعیین میشوند.
حدود ۹۰ درصد سهم بازار در این فرآیند مشارکت دارد و بورس کالا ضمانت دوطرفه برای خریدار و فروشنده ایجاد کرده است تا تحویل بهموقع انجام شود.
این شفافیت موجب ایجاد اطمینان برای طرفین معامله شده است.
دبیر انجمن سیمان ادامه داد: هرچند این شفافیت برای برخی خوشایند نبود و محدودیتهایی ایجاد کرد، اما کار درستی انجام شد.
طبیعی است که چنین اصلاحاتی مخالفانی داشته باشد، اما در مجموع اقدامی صحیح بود.
الوندیان با اشاره به مشکلات انرژی گفت: موضوع انرژی امروز یکی از چالشهای اصلی کشور است.
محدودیتهای انرژی تأثیر مستقیم بر صنعت سیمان گذاشته است.
از هفته گذشته تاکنون حدود ۴۰ درصد کاهش برق داشتهایم.
مصرف برق صنعت سیمان معمولاً حدود ۱۲۰۰ مگاوات است، اما اکنون به حدود ۶۰۰ مگاوات رسیده است.
وی افزود: این محدودیتها تولید را مختل میکند و صنایع بالادستی و پاییندستی را نیز دچار مشکل میسازد.
کارخانههای سیمان که اغلب در مناطق محروم ایجاد شدهاند، نقش مهمی در اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، حملونقل و شکلگیری صنایع پیرامونی دارند و هرگونه اختلال در تولید، فشار زیادی به این زنجیره وارد میکند.
دبیر انجمن سیمان گفت: در سالهای اخیر دولت تلاش کرده کارخانهها به سمت نیروگاههای خورشیدی و تجدیدپذیر بروند، اما این موضوع هزینهبر و دشوار است.
در خصوص سوخت نیز با محدودیتهایی مواجه هستیم.
استفاده از مازوت و گازوئیل به دلیل هزینه بالای حملونقل، عملاً هزینه سوخت را برای صنعت سیمان تا دو برابر افزایش داده، بدون آنکه امکان افزایش قیمت متناسب وجود داشته باشد.
وی افزود: برخی کارخانهها از ژنراتورهای گازوئیلی برای تولید برق استفاده میکنند، اما این روش نیز محدودیتهای سهمیهای و هزینهای دارد.
قطع برق در طول هفته و محدودیتهای انرژی، فشار مضاعفی به صنعت وارد کرده و سرمایهگذاریهای انجامشده را با چالش مواجه ساخته است.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر، بهویژه نیروگاههای خورشیدی، سرمایهگذاری در صنعت سیمان آغاز شده است.
در حال حاضر حدود ۱۶۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در واحدهای سیمانی در حال نصب است که بهتدریج وارد مدار میشود و برای بیش از ۱۶۰ مگاوات دیگر نیز مجوز صادر شده و سرمایهگذاری آن در حال انجام است.
وی افزود: سرمایهگذاری در نیروگاههای حرارتی بازیافت انرژی یا همان نیروگاههای مبتنی بر گرمای خروجی سیستم تولید نیز در دنیا بسیار رایج است.
این نیروگاهها معمولاً میتوانند حدود ۳۰ درصد برق مورد نیاز صنعت را از محل حرارت تأمین کنند.
در دنیا سرمایهگذاریهای گستردهای در این حوزه انجام شده، اما در ایران هنوز سرمایهگذاری جدی شکل نگرفته است.
الوندیان ادامه داد: در حال حاضر بیش از ۵ مگاوات ظرفیت در این حوزه مطرح است و با وزارت صنعت، معدن و تجارت برای دریافت تسهیلات در حال پیگیری هستیم.
برخی واحدها از جمله سیمان تهران مجوز سرمایهگذاری در این بخش را دریافت کردهاند، اما نکته مهم تأمین سرمایه است.
صنعت سیمان با مشکل جدی نقدینگی مواجه است
وی گفت: صنعت سیمان با مشکل جدی نقدینگی مواجه است.
حدود ۶۵ درصد صنعت زیر نظر نهادهای دولتی و شبهدولتی مانند مجموعههای وابسته به بخش دفاع یا صندوقهای تأمین اجتماعی قرار دارند.
بسیاری از واحدها قدیمی هستند و نیاز به نوسازی و بازسازی دارند، اما قیمتگذاری دستوری باعث شده سود شرکتها برای سرمایهگذاری جدید کفایت نکند.
دبیر انجمن سیمان افزود: قیمت تمامشده برق در نیروگاههای حرارتی بالاست و فاصله زیادی با قیمتی دارد که برق را از دولت دریافت میکنیم.
یکی از دلایل اصلی عدم سرمایهگذاری در سالهای گذشته، یارانه بالای انرژی بوده است، زیرا قیمت برق بسیار پایین بود و توجیه اقتصادی برای سرمایهگذاری ایجاد نمیشد، اما امروز شرایط تغییر کرده و موضوع تأمین انرژی بهشدت جدی شده است.
الوندیان گفت: دو عامل میتواند به راهاندازی نیروگاههای صنعتی در کشور کمک کند؛ نخست تسهیل سرمایهگذاری و دوم اینکه اجازه داده شود بخشی از درآمد شرکتها بهجای توزیع، به سرمایهگذاری اختصاص یابد تا این پروژهها به مرحله اجرا برسند.
۲۰ میلیون تن ظرفیت بلااستفاده در سیمان
وی افزود: ظرفیت اسمی صنعت سیمان کشور نزدیک به ۹۰ میلیون تن است، اما تولید واقعی سال گذشته حدود ۷۱ میلیون تن بوده است.
این یعنی بخش قابلتوجهی از ظرفیت بلااستفاده مانده و صنعت متحمل زیانهای پنهان شده است.
الوندیان ادامه داد: توقف و فعالیت زیر ظرفیت، خسارتهای سنگینی به واحدهای سیمانی وارد میکند.
در زمان تعمیرات اساسی، کل لایههای نسوز که بسیار گرانقیمت هستند تعویض میشوند و هزینه هر کوره میتواند به حدود ۱۰ میلیارد تومان برسد.
کار کردن زیر ظرفیت یا توقفهای ناخواسته باعث میشود این لایهها زودتر از بین بروند.
دبیر انجمن سیمان گفت: انبساط حرارتی در کورهها بسیار بالاست و حتی خوابیدن یک آجر میتواند به کل سیستم آسیب بزند.
واحدهایی داشتهایم که سال گذشته حدود پنج ماه متوقف بودهاند یا یک ماه به دلیل قطع گاز و برق تعطیل شدهاند که این توقفها خسارت مستقیم به تولید وارد کرده است.
هزینههای تولید افزایش یافت اما قیمت سیمان کاهشی شد
وی افزود: از ابتدای اردیبهشت امسال با محدودیت گاز مواجه شدیم، در حالی که در سالهای گذشته این محدودیت از پاییز آغاز میشد.
از سویی دیگر طبق برنامه قرار بود در آذر ماه محدودیتی برای صنایع صادرات محور نداشته باشیم اما این موضوع عملی نشد؛ در حال حاضر نیز برنامهریزی منسجمی برای محدودیت انرژی صنایع نداریم.
دبیر انجمن سیمان اظهار کرد: محدودیتهای انرژی، هم تولید داخلی و هم صادرات را تحت تأثیر قرار داده است.
از سوی دیگر، افزایش نرخ ارز اگرچه به صادرات کمک میکند، اما هزینههای تولید را بهشدت بالا میبرد، زیرا بسیاری از قطعات، ماشینآلات و تجهیزات وابسته به واردات هستند.
وی افزود: همه واحدهای سیمانی صادراتمحور نیستند.
واحدهای مرکزی کشور به دلیل فاصله از مرزها امکان صادرات گسترده ندارند و این موضوع فشار بیشتری به آنها وارد میکند.
در عین حال، افزایش نرخ ارز باعث رشد هزینههای تولید شده، اما امکان افزایش متناسب قیمت سیمان در داخل کشور وجود نداشته است.
الوندیان گفت: قیمت سیمان در داخل کشور با وجود افزایش هزینههای تولید، روند افزایشی شدیدی نداشته و حتی در مقاطعی روند کاهشی را تجربه کرده است.
سیاست کلی این است که قیمتها معقول و متناسب با شرایط اقتصادی تعیین شود.
وی افزود: در حال حاضر مذاکراتی درباره قیمتها در جریان است و پیشنهاد ما این است که تصمیمات بهگونهای اتخاذ شود که تولیدکننده متضرر نشود و حداقل سود منطقی برای ادامه فعالیت صنعت در نظر گرفته شود.
گازوئیل ۱۸ هزار تومان شد
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان اظهار کرد: هزینههای انرژی بهشدت افزایش یافته است.
بهعنوان نمونه، ما در اردیبهشتماه گازوئیل را حدود ۸۰۰ تومان خریداری میکردیم، اما این رقم بهصورت پلهپله افزایش یافته و اکنون به بیش از ۱۸ هزار تومان رسیده است.
وی افزود: در حال حاضر حدود ۵۰ درصد سیمان تولیدی کشور در بازار آزاد و مصرف مادر معامله میشود و رشد هزینهها بسیار بالاست، اما امکان اصلاح قیمت متناسب با این افزایش هزینهها وجود ندارد.
این شرایط فشار شدیدی به شرکتهای تولیدکننده وارد کرده و صنعت سیمان نیز پیگیر اصلاح قیمتهاست.
الوندیان ادامه داد: یکی از مشکلات اصلی، نبود توان نقدینگی و سرمایهگذاری در کشور است.
اگرچه بحث استفاده از سوختهای جایگزین و تکمیل سبد انرژی، از جمله زغالسنگ، مطرح است، اما هنوز وارد مرحله اجرایی نشدهایم و این موضوع در حال بررسی و مطالعه است.
برای انتقال تجهیزات و زیرساختهای مرتبط با زغالسنگ نیز نیازمند سرمایهگذاری جدی هستیم.
وی گفت: در این زمینه پیشنهادهایی مطرح شده که کشور بهصورت تجمیعی و با مشارکت چند واحد صنعتی، از جمله یک واحد سیمانی، یک واحد تولید آرد و سایر بخشها، از محل صرفهجویی گاز بتوانند منابعی برای سرمایهگذاری در تأمین انرژی دریافت کنند.
در حال حاضر تلاشهایی در حال انجام است تا این مدل اجرایی شود و هم در بخش تولید و هم در بخش مصرف به نتیجه برسد.
الوندیان افزود: در حوزه زغالسنگ نیز پیگیریهایی انجام شده، اما واقعیت این است که سبد انرژی کشور محدود است.
در حالی که در دنیا، سهم سیمان در هزینههای ساختمان حدود ۲ درصد است، اما در ایران با وجود ارزان بودن سیمان، قیمت مسکن و آپارتمان بسیار بالاست و یارانهای که به سیمان داده میشود، تأثیری در کاهش قیمت نهایی مسکن برای مردم ندارد.
کاهش ۱۰ درصدی مصرف سیمان
دبیر انجمن سیمان تصریح کرد: کاهش مصرف داخلی سیمان نشاندهنده رکود در بخش ساختوساز است.
این رکود اکنون بهصورت مستمر حدود ۱۰ درصد کاهش مصرف را نشان میدهد، در حالی که در گذشته کاهش تولید و مصرف سیمان عمدتاً محدود به تابستان بود.
وی گفت: علاوه بر محدودیتهای انرژی در تابستان و پاییز، رکود ساختوساز نیز ادامهدار شده و نسبت به سال گذشته تشدید شده است.
این شرایط بر پروژههای عمرانی دولت، طرحهای مسکن و پروژههای مرتبط با حوزه سلامت نیز تأثیرگذار بوده و کاهش مصرف سیمان در این بخشها کاملاً مشهود است.