محرکها و موانع مرحله دوم آتشبس غزه کدامند؟
به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده تهران نوشت:
قرار است نتانیاهو و ترامپ هفته آینده در آمریکا با هم دیدار کنند.
در خصوص این دیدار گمانهزنیهایی حول تصمیمات نتانیاهو برای اقناع ترامپ در پروندههای ایران، لبنان و منطقه شنیده میشود.
اما یکی از گمانهزنیهای محتمل، موضوع مرحله دوم آتش بس در غزه است.
با اتمام تبادل اسرا و اجساد (جز یک جسد که پیدا نشده است) کاخ سفید به دنبال آغاز مرحله دوم آتشبس در غزه همزمان با آغاز سال 2026 میلادی است.
نبود داوطلب برای تشکیل کمیته بینالمللی صلح
یکی از اصلیترین پیشنیازهای مرحله دوم براساس طرح ترامپ، شکلگیری یک کمیته نظامی بینالمللی برای بدست گرفتن تسلط و امنیت نوار غزه و سپس اجرایی کردن خلع سلاح حماس است.
هفته گذشته به منظور مقدمهسازی برای مرحله دوم، نشستی در دوحه با مدیریت ویتکاف با حضور برخی کشورها به منظور تشکیل کمیته صلح بینالمللی متشکل از نیروهای نظامی کشورهای مختلف، برگزار شد که بواسطه عدم موفقیت کامل، شاهد صدور بیانیه یا اعلام رسمی از سوی قطر، ویتکاف و یا اسرئیلیها نبودیم.
حضور ترکیه و قطر، ممکنترین و غیرممکنترین سناریو؟
علیرغم مخالفت اسرائیلیها، جمعه گذشته ویتکاف در میامی با مسئولین قطری و ترکی برای مرحله دوم و ادامه آتشبس دیدار کرد و بیانیه مشترکی هم منتشر شد.
بیانیهای که خوشبینیهایی از تلاش آمریکاییها برای ورود به مرحله دوم ایجاد کرد، اما سوال اصلی در خصوص حضور نیروهای بینالمللی در غزه همچنان پابرجاست و بسیار بعید است با توجه به مخالفتهای تلآویو، مدیریت کمیته غزه به آنکارا یا دوحه سپرده شود.
بهنظر میرسد که ویتکاف میداند بدون نقشآفرینی این دو بازیگر نزدیک به حماس و هم چنین مصریها شاید نتواند توافقی با حماس برای آینده و ادامه آتشبس داشته باشد.
خلع سلاح و آینده حماس
موضوع اصلی مرحله دوم، خلع سلاح حماس است.
هاآرتص در گزارشی مینویسد که تلآویو هرگز آماده آغاز مرحله دوم نیست؛ زیرا در اسرائیل نگرانی اصلی حول این است که چگونه خلع سلاح با ادامه عقبنشینی نیروهای ارتش اسرائیل از اراضی نوار غزه مرتبط خواهد شد و اینکه سازوکار افشای تونلهای باقیمانده در اختیار حماس و نابودی آنها قرار است چگونه باشد.
عاموس هرئیل کارشناس شناختهشده اسرائیلی در یادداشتی تاکید میکند خود حماس نیز علاقهمند به رفتن به مرحله بعدی است، زیرا به این نتیجه رسیده است که هیچ تهدید واقعی برای حکومت آن، حداقل در نیمه غربی نوار غزه (پشت خط زرد) وجود ندارد.
به همین دلیل، تلاشها برای یافتن جسد آخرین سرباز مفقود شده را ادامه میدهد.
سوال اصلی اکنون این است: آیا ترامپ نتانیاهو را مجبور به پیشروی به مرحله دوم خواهد کرد؟
در اسرائیل به نظر میرسد همه چه در نهادهای نظامی و اطلاعاتی و چه در کابینه نتانیاهو معتقدند که طرح ترامپ یعنی استقرار نیروهای بینالمللی در غزه کمکی به خلع سلاح حماس نخواهد کرد.
ترامپ، دنبال مرحله دوم آتشبس است؟
در روزهای اخیر شبیه این گزاره را در رسانههای عبری زیاد می بینیم که «ترامپ برای حفظ تصویر خود به عنوان یک صلحطلب جهانی استثنایی، فکر میکند که باید در پرونده نوار غزه پیشرفت کند.» او با اینکه میداند گذار به مرحله دوم با مشکل مواجه است اما برای اعلام جشن در ماه آینده آماده است.
ناحوم بارنیع خبرنگار یدیعوت آحرونوت و باراک راوید خبرنگار آکسیوس هر دو مدعی شدهاند که ترامپ به دلیل ترور رائد سعد از نتانیاهو خشمگین است.
اما باراک راوید تاکید میکند: «ترامپ مطمئناً برای هیچ شبهنظامی(عضو قسام) اشک نمیریزد ...
اما آنچه دولت آمریکا را نگران میکند، ترس از این است که اسرائیل ممکن است عمداً سعی در خرابکاری در اجرای مراحل بعدی داشته باشد.»
براساس گزارش آمریکاییها، موانع در حال افزایش است و احتمالاً جدول زمانی به تأخیر خواهد افتاد؛ اما ترامپ اصرار دارد شروع مرحله دوم را پرسروصدا اعلام کند.
تاکنون تنها چند کشور متعهد شدهاند که به نیروی تثبیت کمک کنند و هیچکدام در حال حاضر قصد ندارند نیروهای خود را پشت خط زرد که تحت کنترل حماس است مستقر کنند.
جمعبندی مرحله دوم آتشبس اکنون با مولفهها و موانع زیادی روبروست و با توجه به ابهامات چگونگی آن و بازیگران تشکیلدهنده کمیته صلح با چشمانداز تاریکی روبروست.
ضمن آنکه نقشآفرینی قطر و ترکیه، وضعیت انسانی نوار غزه و میزان کمکهای بشر دوستانه، خروج یا عدم خروج کامل اسرائیل از غزه و همچنین شرایط جبهه شمال یعنی لبنان از دیگر مولفههایی هستند که ورود به مرحله دوم آتشبس غزه را پیچیدهتر میکنند.
*بازنشر مطالب شبکههای اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکهها منتشر میشود.