وحدت حوزه و دانشگاه؛ راهبرد توسعه علمی و اجتماعی کشور
درجلسه شورای عمومی دانشگاه تهران تأکید شد که تعامل حوزه و دانشگاه نه یک انتخاب، بلکه یک وظیفه ملی برای پیشبرد توسعه علمی و حل مسائل ملی است.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، جلسه شورای عمومی دانشگاه تهران، با حضور رئیس دانشگاه، اعضای شورا و حضور ویژه آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه کشور با دستور کار ویژه وحدت حوزه و دانشگاه در سالن شهید سلیمانی برگزار شد.
در این جلسه، آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه سراسر کشور، با تأکید بر ضرورت همگرایی نهادهای علمی، گفت: تعامل حوزه و دانشگاه یک انتخاب اختیاری نیست، بلکه وظیفهای ملی و تاریخی برای تضمین سعادت آینده جامعه است و حضور یک طلبه در جمع دانشگاهیان، نشانهای از رابطه عمیق، ریشهدار و مبارک حوزه و دانشگاه است؛ ارتباطی که سابقهای تاریخی دارد و باید بیش از پیش تعمیق یابد.
مدیر حوزههای علمیه سراسر کشور با اشاره به برگزاری همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم گفت: تعبیر بازتأسیس ناظر به این واقعیت است که قم و ری از قرون نخستین اسلامی، دو محور اصلی گسترش معارف اسلامی و تشیع بودهاند و حوزه قم، نهادی با بیش از هزار سال سابقه در علم دینی است که در دورههای مختلف، فراز و فرودهای متعددی را تجربه کرده است.
وی افزود: از سال ۱۳۰۱ و با نقشآفرینی مرحوم آیتالله حائری، این نهاد وارد دورهای جدید شد و در قرن اخیر، بهویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دستاوردهای گستردهای در عرصههای علمی، اجتماعی و تمدنی داشته است.
آیتالله اعرافی با اشاره به فعالیتهای پژوهشی انجامشده در این زمینه تصریح کرد: در همایش بازتأسیس حوزه قم، نزدیک به ۳۰۰ تا ۴۰۰ پژوهشگر مشارکت داشتند و حاصل این تلاشها، مجموعهای حدود ۴۰ جلد و نزدیک به ۲۰ حوزه دانشی است که تطورات علوم اسلامی در قم را بررسی میکند.
این آثار هنوز بهطور گسترده منتشر نشدهاند، چراکه تأکید ما بر بازخوانی، تکمیل و توجه به نقدها و آسیبشناسیهاست.
حوزه قم و دانشگاه تهران؛ دو کانون محوری تحولات کشور
مدیر حوزههای علمیه سراسر کشور با تأکید بر جایگاه ممتاز دانشگاه تهران گفت: بیتردید، حوزه قم در میان حوزههای علمیه و دانشگاه تهران در میان دانشگاهها، دو رکن اساسی تحولات علمی، معرفتی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی کشور بودهاند.
در کنار احترام به جایگاه سایر دانشگاهها، دانشگاه تهران بهدلیل سابقه، گستره و عمق فعالیتهایش، نقشی کانونی و محوری در تحولات کشور داشته است.
وحدت حوزه و دانشگاه؛ وظیفهای برخاسته از مسئولیت اجتماعی نخبگان
آیتالله اعرافی با بیان اینکه همگرایی حوزه و دانشگاه نباید صرفاً یک شعار تلقی شود، تأکید کرد: این تعامل یک وظیفه است؛ زیرا هر دو نهاد وامدار ملتاند و سرنوشت جامعه در گرو تعامل نخبگان است.
هرجا میان نخبگان شکاف ایجاد شود، این گسست به بدنه جامعه منتقل میشود و آثار منفی اجتماعی بهدنبال دارد.
در مقابل، همبستگی و همافزایی نخبگانی، راه پیشرفت، آرامش و سعادت جامعه را هموار میکند.
مدیر حوزههای علمیه کشور، با اشاره به تجربه پیش و پس از انقلاب اسلامی اظهار کرد: ارزیابی روابط حوزه و دانشگاه باید واقعبینانه و میانهرو باشد؛ نه میتوان همهچیز را کاملاً موفق دانست و نه میتوان آن را ناکام تلقی کرد.
پس از انقلاب، تعامل حوزه و دانشگاه در عرصههایی چون تدوین قانون اساسی، قانونگذاری، تأسیس نهادها و تولید نظریههای کلان، دستاوردهای مهمی داشته که بدون این تعامل ممکن نبود.
وی با تأکید بر اینکه وحدت حوزه و دانشگاه نباید صرفاً به علوم انسانی اسلامی تقلیل یابد گفت: علوم انسانی اسلامی یکی از قلمروهای تعامل است، اما تنها قلمرو نیست.
حوزههای مهمی همچون فلسفه علم، فلسفههای مضاف، مکاتب فلسفی، اخلاق، فقه، اصول فقه و روششناسیهای علمی، عرصههای گستردهای برای گفتوگوی علمی مشترک هستند.
وی با اشاره به تحولات فقه معاصر گفت: فقه شیعه یک نظام حقوقی قدرتمند است، اما نباید در وضعیت موجود متوقف بماند.
تطورات زندگی بشر، نظامات حقوقی نوین و پرسشهای جدید، زمینه توسعه و اجتهاد پویا را فراهم میکند.
در سالهای اخیر، مرکز فقه معاصر در مدیریت حوزه راهاندازی شده و مجتهدان برجسته حوزه، در موضوعات نوپدید با همکاری استادان دانشگاه و متخصصان، به تحقیق پرداختهاند که حاصل آن دهها جلد اثر علمی است.
ظرفیتهای بینالمللی حوزه و دانشگاه ایران
مدیر حوزههای علمیه با اشاره به تجربه طولانی خود در عرصه بینالملل گفت: با وجود تمرکز مراکز علمی در برخی کشورهای خاص، ایران در حوزههای فرهنگی، تمدنی و علمی ظرفیتهای بینظیری برای تعاملات بینالمللی دارد و دستاوردهای علمی کشور در سطح جهانی قابل دفاع است.
آمادگی حوزه برای همکاریهای عملی و برنامهمحور
آیتالله اعرافی خاطرنشان کرد: حوزههای علمیه آمادگی دارند فارغ از مباحث سطحی، با همکاری دانشگاه تهران، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و استادان و مدیران دانشگاه، محورهای مشخص و برنامههای عملی مشترک تعریف و اجرا کنند.
وی با اشاره به نقش تعیینکننده حوزههای فکری و فرهنگی در شکلگیری سبک زندگی، اظهار داشت: نادیده گرفتن این حوزهها، ما را از درک ریشههای بسیاری از مسائل اجتماعی بازمیدارد.
بخشی از مشکلات اجتماعی امروز به ساختار قدرت و سیاست عمومی مربوط است، اما بخش مهمی نیز به همه ما و نحوه ایفای نقش نهادها بازمیگردد و دانشگاه تهران از مهمترین این نهادهاست.
آیتالله اعرافی با تأکید بر ضرورت پاسخگویی در کنار مطالبهگری افزود: هر نهادی که مطالبهگری میکند، باید پاسخگو نیز باشد.
اگر در جامعه ناهنجاریهایی مشاهده میشود، نهاد روحانیت نیز بهعنوان یک نهاد اثرگذار، سهم و مسئولیت دارد و باید در برابر آن پاسخ دهد.
مدیر حوزههای علمیه کشور با اشاره به تعاملات علمی میان حوزه و دانشگاه تصریح کرد: فراتر از نظریهها و دیدگاههای متنوع، آنچه اهمیت دارد میدان عمل و اداره جامعه است.
این تعاملها میتواند ظرفیتها و ایدههای جدیدی ایجاد کند و آثار جدی و ماندگاری بر جای بگذارد.
کسب رتبه اول دانشگاه تهران در رتبهبندی دانشگاههای سرآمد
محمدحسین امید، رئیس دانشگاه تهران، در بخشی از این جلسه به تبیین جایگاه، ظرفیتها و مأموریتهای دانشگاه تهران پرداخت و گفت: بیش از ۳۰ سال است که از نزدیک با حوزه و دانشگاه آشنا هستم و در سالهای متمادی شاهد نقشآفرینی مجموعههایی همچون جامعةالمصطفی (ص) العالمیه در توسعه علمی بودهام که با مدیریت حضرت آیتالله اعرافی به شایستگی اداره شدهاند.
امید با اشاره به موفقیت دانشگاه تهران در رتبهبندی دانشگاههای سرآمد گفت: امسال دانشگاه تهران رتبه اول دانشگاههای سرآمد را در کشور کسب کرد که افتخار بزرگی است.
در این رتبهبندی، رتبه دوم متعلق به دانشگاه صنعتی شریف و رتبه سوم به دانشگاه تربیت مدرس اختصاص یافته است.
این موفقیت نتیجه زحمات اساتید، مدیران و همکاران دانشگاه است.
رئیس دانشگاه تهران با ارائه آماری از وضعیت دانشگاه گفت: دانشگاه تهران بیش از دو هزار و سیصد عضو هیأت علمی دارد که از این تعداد، بیش از ۶۰ نفر استاد ممتاز هستند.
حدود ۴۳ هزار دانشجو در دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.
دانشگاه تهران در حوزه غیرپزشکی تقریباً همه رشتهها و همه مقاطع تحصیلی را ارائه میدهد و یک دانشگاه جامع محسوب میشود.
همچنین حدود سه هزار نفر کارمند در بخشهای مختلف دانشگاه فعالیت میکنند.
نقش دانشگاه تهران در حل مسائل کشور
امید با تأکید بر نقش دانشگاه در حل مسائل ملی گفت: دانشگاه تهران علاوه بر آموزش و پژوهش، در حوزه پژوهشهای کاربردی و کمک به حل مشکلات کشور نیز وضعیت خوبی دارد و ارتباط با دستگاههای اجرایی در سالهای اخیر تقویت شده، هرچند هنوز با ظرفیت واقعی اساتید فاصله داریم.
رئیس دانشگاه تهران به برگزاری نشست اخیر با حضور حدود ۴۰ شرکت بزرگ و مطرح کشور، ۱۵ رئیس دانشگاه و چهار وزیر اشاره کرد و افزود: در این جلسه توافقنامهای برای استفاده از اعتبار و معافیتهای مالیاتی در همکاری صنعت و دانشگاه امضا شد.
بیش از ۲۰ هزار پایاننامه و رساله در دانشگاه وجود دارد که میتواند بهصورت هدفمند در اختیار صنعت قرار گیرد.
همکاری دانشگاه با دولت در موضوع ناترازیها
امید اظهار کرد: دانشگاه تهران آمادگی خود را برای کمک به دولت در موضوع ناترازیها اعلام کرده است.
بهطور خاص، مأموریت بررسی موضوع آب به دانشگاه واگذار شد که ظرف چند ماه با تشکیل یک تیم تخصصی، گزارشی دقیق و تحلیلی تهیه و به دولت ارائه شد.
رئیس دانشگاه تهران افزود: در این پروژه حدود ۶۰ نفر همکاری داشتند که کمتر از ۲۰ نفر از داخل دانشگاه و سایر افراد از دانشگاهها و دستگاههای دیگر بودند و همچنین کارشناسان باسابقه و بازنشسته بودند.
این نشان میدهد دانشگاه تهران محدود به ظرفیت درونسازمانی خود نیست و از همه ظرفیتهای علمی کشور استفاده میکند.
ورود دانشگاه تهران به موضوع امنیت غذایی در کشور
دکتر امید با اشاره به موضوع امنیت غذایی گفت: دانشگاه تهران آمادگی خود را برای همکاری در حوزه تولید مواد پروتئینی و امنیت غذایی نیز اعلام کرده و بهزودی کارگروه تخصصی در این زمینه تشکیل خواهد شد.
رئیس دانشگاه تهران با تأکید بر جایگاه دانشگاه تهران تصریح کرد: به فرمایش مقام معظم رهبری، دانشگاه تهران نماد آموزش عالی کشور است.
به همین دلیل، در موضوعات ملی، نهادها و اشخاص مختلف داخلی و خارجی برای همکاری با دانشگاه اعلام آمادگی میکنند.
پیشگامی دانشگاه تهران در وحدت حوزه و دانشگاه
امید با اشاره به سابقه موضوع وحدت حوزه و دانشگاه گفت: دانشگاه تهران از حدود ۴۶ سال پیش پیشتاز این موضوع بوده است.
گرچه همچنان برداشتهای متفاوت و برخی سوءتفاهمها بین دو نهاد وجود دارد، اما دانشگاهیان همواره برای رسیدن به گفتمان مشترک در راستای کمک به رشد کشور آمادگی دارند و بحمدالله این نگرش از سوی نهاد حوزه هم وجود دارد.
در این جلسه حجتالاسلام والمسلمین دکتر کرمی، دکتر علی حسین رضایان قیه باشی، معاون دانشجویی دانشگاه و رئیس سازمان خدمات دانشجویی دانشگاه تهران؛ دکتر علی اکبر موسوی موحدی، رئیس مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک؛ دکتر مسلم محمدی، رئیس دانشکدگان فارابی؛ دکتر رسول جعفریان، رئیس کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران و دکتر مجتبی امیری، رئیس دانشکده حکمرانی سخنرانی کردند و به مباحثی در خصوص ارتقا و تقویت وحدت حوزه و دانشگاه، تفاوتهای میان دو نهاد حوزه و دانشگاه و مسائل مرتبط به علم و دین علو ایمان و علم اسلامی پرداختند.