جنگ مالی در قلب اروپا؛ سرنوشت اموال بلوکه شده روسیه چه میشود؟
اتحادیه اروپا در آستانه تصمیمگیری سرنوشتساز درباره استفاده از میلیاردها دلار اموال بلوکه شده روسیه برای تأمین مالی اوکراین است.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا نجفی - پس از ماهها بحث، سران اتحادیه اروپا روز پنجشنبه تصمیم خواهند گرفت که آیا از اموال بلوکه شده روسیه برای تأمین مالی اوکراین استفاده کنند یا خیر.
این طرح جنجالهای بسیاری ایجاد کرده و در میانه مذاکرات برای پایان دادن به جنگ اوکراین، ممکن است لحظه سرنوشتسازی ایجاد کند.
پس از آغاز جنگ اوکراین، اتحادیه اروپا ۲۴۷ میلیارد دلار از داراییهای بانک مرکزی روسیه را که عمدتاً در نهاد مالی «یوروکلیر» در بروکسل نگهداری میشدند، مسدود کرد.
یوروکلیر مثل یک گاوصندوق و دفتر ثبت دیجیتال بسیار بزرگ برای داراییهای مالی دولتها، بانکها و سرمایهگذاران بزرگ عمل میکند.
اکنون با نزدیک شدن به چهارمین سالگرد این جنگ، اتحادیه اروپا میخواهد از این پول برای ایجاد وام برای اوکراین استفاده کند.
جزئیات طرح اتحادیه اروپا به زبان ساده
طبق این طرح، اتحادیه اروپا از یوروکلیر وام میگیرد تا وام اولیه ۹۰ میلیارد یورویی را به اوکراین بدهد که حدود دو سوم نیازهای مالی کییف برای سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ را تامین میکند.
اتحادیه اروپا انتظار دارد که سایر متحدان اوکراین بقیه پول را تأمین کنند.
در ادامه، کییف فقط در صورتی این پول را به اتحادیه اروپا بازپرداخت خواهد کرد که روسیه موافقت کند غرامت خسارات جنگی را بپردازد.
سپس اتحادیه اروپا مبالغ را به یوروکلیر بازپرداخت خواهد کرد.
در طول این چرخه، روسیه مالک قانونی داراییها باقی خواهد ماند.
یوروکلیر که اغلب از آن به عنوان «بانکِ بانکها» یاد میشود، تا همین اواخر بخشی کمتر شناختهشده از زیرساختهای مالی جهانی بود.
این نهاد اکنون داراییهایی به ارزش ۴۰.۷ تریلیون یورو را برای مشتریان خود مدیریت میکند که از جمله آنها میتوان به بانکهای مرکزی، بانکهای سرمایهگذاری و سازمانهای فراملی اشاره کرد.
یوروکلیر ابتدا از شعبه بانکی در بلژیک شکل گرفت که متعلق به یک بانک آمریکایی بود؛ این بانک بعدها به جیپی مورگان، غول مالی والاستریت، تبدیل شد.
یوروکلیر پول نقد فیزیکی نگهداری نمیکند، بلکه امکان تبادل الکترونیکی وجه نقد و اوراق بهادار، مانند سهام، اوراق قرضه یا دیگر ابزارهای تأمین مالی را فراهم میکند.
این تصمیم از چه زمانی شکل گرفت؟
رهبران اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ توافق کردند که سود ثروت مسدود شده روسیه را برای اوکراین استفاده کنند.
اما استفاده از این داراییها گامی بسیار بحثبرانگیزتر است، زیرا مقامات در بروکسل، پاریس و برلین میترسیدند که این اقدام اعتماد سرمایهگذاران را خدشه دار کرده و سرمایهگذاری در اتحادیه اروپا کاهش پیدا کند.
این محاسبات در ماه اکتبر تغییر کرد، زمانی که فردریش مرتس، صدراعظم آلمان، قاطعانه از طرحی برای استفاده از داراییها بدون مصادره آن حمایت کرد.
آلمان نگرانیهایی در مورد ثبات منطقه یورو دارد، اما روسیه را تهدید بزرگتری برای خود میداند.
در همین حال، و اوکراین به سرعت در حال اتمام سرمایههای خود است: طبق گزارش کمیسیون اروپا، کییف برای تأمین بودجه دفاعی و سرپا ماندن خود به حدود ۱۳۶ میلیارد یورو در سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ نیاز دارد.
بدون بودجه جدید تا بهار، اوکراین در معرض خطر ورشکستگی قرار میگیرد و قادر به پرداخت حقوق سربازان، معلمان و پلیس نخواهد بود.
روسیه چه میگوید؟
ولادیمیر پوتین گفته است که استفاده از داراییهای مسدود شده روسیه برای تأمین مالی وام، شبیه «سرقت از اموال دیگران» خواهد بود.
رئیس جمهور روسیه و مشاورانش هشدارهای شدیدی صادر کردهاند مبنی بر اینکه عواقب این اقدام میتواند برای ثبات اقتصادی اروپا و اعتماد سرمایهگذاران به منطقه یورو بسیار منفی باشد.
بانک مرکزی روسیه ادعای خسارت ۲۳۰ میلیارد دلاری علیه یوروکلیر را مطرح کرده است که در حال حاضر بیش از ۱۰۰ پرونده حقوقی در روسیه دارد.
پوتین مجموعهای از احکام را امضا کرده است، که جدیدترین آنها در ماه اکتبر بوده و توقیف داراییهای خصوصی و دولتی غربی در روسیه را برای کرملین آسانتر میکند.
چرا بلژیک با این ایده مخالف است؟
بلژیک میزبان بخش عمدهای از این داراییها است و دفتر مرکزی یوروکلیر در این کشور قرار دارد.
بلژیک طرح اتحادیه اروپا را «اساساً اشتباه» توصیف کرده و استدلال میکند که این طرح به عنوان مصادره تلقی میشود و بدون تضمینهای قوی اتحادیه اروپا، در صورت موفقیت مسکو در شکایت از یوروکلیر و توقیف اموال بلژیک در روسیه، میتواند با صورتحسابهای چند میلیارد یورویی مواجه شود.
در حالی که دادگاههای اتحادیه اروپا حکم دادگاه روسیه را به رسمیت نمیشناسند، حوزههای قضایی دوستدار مسکو مانند قزاقستان یا چین، میتوانند با توقیف داراییها در کشورهای خود، هرگونه ادعایی علیه بلژیک را اجرا کنند.
بلژیک اعلام کرده است که این طرح را نمیپذیرد مگر اینکه تمام نگرانیهایش، از جمله تضمینهای محکم از سوی سایر کشورهای اتحادیه اروپا، برآورده شود.
دولت بلژیک همچنین میخواهد کشورهای دیگری که داراییهای مسدود شده روسیه را دارند، از جمله انگلیس، ژاپن، کانادا، آمریکا سوئیس و نروژ، از این اموال برای اوکراین استفاده کنند.
منبع: گاردین
