شبکه سازی بنیاد نوجوانان، از «دختران حاج قاسم» تا «نوجوان کنشگر»

به گزارش خبرگزاری مهر، گفتن از اهمیت کار برای نوجوانان و تربیت نسلی که قرار است فردا را بسازند، تکرار مکررات است اما توجه به چنین ضرورتی موجب شده مراکز بسیاری در این زمینه ورود کنند؛ از آموزش و پرورش، به عنوان اصلی‌ترین و فراگیرترین نهاد آموزشی گرفته تا بسیج و نهادهای رسانه‌ای.
با این حال در این زمینه کمبودهای جدی کماکان به چشم می‌آید.
در کنار همه اینها سازمان تبلیغات اسلامی از سال ۱۳۸۱ با تأسیس مدارس صدرا به طور جدی خود را در معرض فعالیت برای نوجوانان قرار داده و پس از دو دهه کسب تجربه، در مدیریت جدید خود از سال ۱۴۰۱ با ایجاد بنیاد ملی نوجوان، تمرکز خود در این زمینه را بالاتر برده است.
برای آشنایی بیشتر با این بنیاد و رسیدن به جواب‌هایی دراین‌باره که چه لزومی به وجود تعدد مراکز در باب فعالیت فرهنگی نوجوانان است، سوالاتی را از حجت‌الاسلام میرحامد تقدیری، رئیس این بنیاد پرسیدیم که پاسخ‌های موجز و به قول بچه‌ها شب کنکوری ایشان، ما را بر آن داشت تا این سخنان را به شکل اطلاع‌نگاشت در اختیار شما قرار دهیم.
به اعتقاد حجت‌الاسلام تقدیری، فعالیت‌های بنیاد ملی نوجوان عمدتاً در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و تربیتی تعریف می‌شوند و بر کنشگری فعال نوجوانان تمرکز دارند.
این بنیاد سعی دارد نوجوانان را به بازیگران مؤثر اجتماعی تبدیل کند، نه صرفاً دریافت‌کنندگان خدمات فرهنگی و آموزشی.
باوجود تعدد مراکزی که درباره نوجوانان فعالیت فرهنگی دارند، چه ضرورتی بود که سازمان تبلیغات اقدام به ایجاد بنیاد ملی نوجوان کند؟
بنیاد ملی نوجوان، نه موازی‌کاری، بلکه تکمیل‌کننده خلأهای موجود در حوزه تربیت و جریان‌سازی فرهنگی نوجوانان است.
تمرکز بر هویت‌سازی، روایتگری، نقش‌آفرینی اجتماعی، جهاد تبیین و شبکه‌سازی مردمی، آن را از سایر نهادهای مشابه متمایز می‌کند.
با گسترش فضای رسانه‌ای و تغییر سبک زندگی نوجوانان، وجود یک نهاد چابک، متصل به بدنه مردمی و مجهز به ابزارهای نوین فرهنگی، یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
پس بنیاد ملی نوجوان نیامده که یک نهاد دیگر به نهادهای موجود اضافه شود؛ بلکه آمده تا رویکردی تازه، چابک و جریان‌ساز را برای تربیت نسل جدید انقلاب اسلامی ارائه دهد.
بنیاد نوجوان ایجاد شده تا کدام کمبودها را جبران کند؟
۱.
پر کردن خلأ «جریان‌سازی فرهنگی و هویتی» در میان نوجوانان
بسیاری از نهادهای فرهنگی در حوزه نوجوانان، برنامه‌هایی مقطعی، مناسبتی یا آموزشی دارند، اما کمتر به دنبال ایجاد یک جریان پایدار و هویت‌ساز برای نوجوانان بوده‌اند.
بنیاد ملی نوجوان با رویکرد جبهه‌ای و شبکه‌ای، تلاش می‌کند جریان فکری و فرهنگی مستمر در میان نوجوانان ایجاد کند، نه صرفاً برگزاری رویدادهای پراکنده.
۲.
تقویت «جهاد تبیین» در جنگ روایت‌ها
امروزه جنگ اصلی در فضای رسانه‌ای و شناختی در حال وقوع است.
نوجوانان، بیش از هر زمان دیگری، در معرض هجوم روایت‌های تحریف‌شده و شبهات فرهنگی-اجتماعی قرار دارند.
بنیاد ملی نوجوان با تأکید بر «روایت پیشرفت» و «جهاد تبیین»، به دنبال تربیت روایتگران، کنشگران رسانه‌ای و تولیدکنندگان محتوا است که بتوانند روایت درست از هویت ملی، انقلاب و ارزش‌های اسلامی را بازنمایی کنند.
۳.
ایجاد پیوند میان «نوجوانانِ آرمان‌خواه» و «اقدام عملی»
بسیاری از نوجوانان دغدغه‌مند، پتانسیل اثرگذاری اجتماعی و فرهنگی دارند، اما نهادهای موجود مسیر مشخصی برای نقش‌آفرینی فعال آن‌ها ارائه نمی‌کنند.
بنیاد ملی نوجوان سعی دارد «نوجوان دغدغه‌مند» را به «نوجوان کنشگر» تبدیل کند و فرصت‌های عملی برای فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در اختیارشان بگذارد.
۴.
ارتباط نزدیک‌تر با بدنه مردمی و مدارس
برخی نهادهای فرهنگی موجود، وابسته به دولت یا ساختارهای رسمی‌تر هستند، کمتر با بدنه مردمی و خودجوش نوجوانان ارتباط برقرار می‌کنند.
بنیاد ملی نوجوان با مدل شبکه‌سازی و قرارگاهی، امکان حضور و مشارکت گسترده نوجوانان از اقشار مختلف، خصوصاً مدارس و تشکل‌های مردمی را فراهم می‌کند.
۵.
توجه ویژه به دختران نوجوان و الگوهای جدید تربیتی
در بسیاری از نهادهای فرهنگی، دختران نوجوان به اندازه پسران مورد توجه قرار نگرفته‌اند و برنامه‌های مؤثری برای آن‌ها کمتر دیده شده است.
برنامه «دختران حاج قاسم» در بنیاد ملی نوجوان، پاسخی به این نیاز است و تلاش می‌کند دختران نوجوان را به‌عنوان کنشگران اجتماعی و فرهنگی تربیت کند و حتی توجهی بیش از پسران به این مخاطب مهم دارد.
مهم‌ترین فعالیت‌های بنیاد نوجوان چیست؟
تربیت و توانمندسازی نوجوانان در قالب برنامه‌هایی که آن‌ها را برای مشارکت فعال در جامعه آماده می‌کند.
جهاد تبیین و روایتگری از طریق برنامه‌هایی مانند «روایت پیشرفت» و «جنگ روایت‌ها»، که نوجوانان را به بازتاب پیشرفت‌های کشور و مقابله با روایت‌های تحریف‌شده دعوت می‌کند.
توجه به مدارس انقلاب اسلامی و رشد عدالت آموزشی و تربیتی با برگزاری رویدادهای آموزشی فرهنگی و اجتماعی در مدارس، مثل مسابقات، همایش‌ها و جلسات گفتمانی.
راه‌اندازی و حمایت از تشکل‌های دانش‌آموزی و نوجوانانه، مثل «نوآوین» و «دختران حاج قاسم و دختران اثرگذار» و «بنیاد بهشت»، که نوجوانان را به عرصه کنشگری اجتماعی وارد می‌کند.
مهم‌ترین تفاوت‌های بنیاد ملی نوجوان با سایر مراکز فعال در حوزه نوجوانان چیست؟
۱.
تمرکز بر کنشگری نوجوانان
بر خلاف بسیاری از نهادهای دیگر که بیشتر به ارائه آموزش، خدمات فرهنگی و تفریحی می‌پردازند، این بنیاد می‌خواهد نوجوانان را به کنشگران اجتماعی، فرهنگی و حتی رسانه‌ای تبدیل کند.
۲.
نگاه راهبردی به روایتگری و تبیین مسائل اجتماعی
در حالی که مراکز دیگر مثل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیشتر بر آموزش‌های هنری، فرهنگی و علمی تأکید دارند، بنیاد ملی نوجوان به دنبال این است که نوجوانان را در جنگ روایت‌ها و جهاد تبیین آموزش دهد و فعال کند.
۳.
تعامل نزدیک با مدارس و تشکل‌های دانش‌آموزی
در حالی که برخی از نهادهای دیگر فعالیت‌های خود را در قالب کتابخانه‌ها، کارگاه‌های مهارتی یا اردوهای تفریحی ارائه می‌دهند، بنیاد ملی نوجوان مستقیماً وارد مدارس شده و برنامه‌های آموزشی، فرهنگی، تربیتی و اجتماعی را اجرا می‌کند.
۴.
حمایت از تشکیل شبکه‌های نوجوانان کنشگر
این بنیاد نوجوانان را به شبکه‌های فعال و خودجوش در حوزه روایتگری، تبیین و پیشرفت اجتماعی متصل می‌کند تا به‌صورت مستمر در جامعه اثرگذار باشند، در حالی که بسیاری از نهادهای مشابه فعالیت‌های خود را به دوره‌های آموزشی، فرهنگی و یا برنامه‌های تفریحی محدود می‌کنند.
مخاطبان برنامه‌ها و فعالیت‌های بنیاد نوجوان سازمان تبلیغات اسلامی کدام نوجوان‌ها هستند؟
بنیاد ملی نوجوان وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی است و تلاش می‌کند همه نوجوانانی که مخاطب انقلاب اسلامی هستند را مورد خطاب خود قرار دهد.
اما تاکنون در گام نخست توانسته مخاطبین زیر را مورد خطاب قرار دهد:
۱.
نوجوانان علاقه‌مند به کنشگری فرهنگی و اجتماعی
این بنیاد، تاکنون توانسته به به‌طور خاص نوجوانانی را هدف قرار دهد که به فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای علاقه دارند و می‌خواهند در این زمینه‌ها نقش‌آفرین باشند.
نوجوانانی که به روایتگری، تولید محتوا، اجرای برنامه‌های فرهنگی و ترویج گفتمان انقلاب اسلامی علاقه دارند، در اولویت جذب این بنیاد قرار داشتند.
۲.
نوجوانان مستعد و متعهد در حوزه جهاد تبیین
این بنیاد تاکنون توانسته نوجوانانی که مدافعان فکری و فرهنگی انقلاب اسلامی باشند و در جنگ روایت‌ها و گفتمان‌سازی اجتماعی نقش‌آفرینی کنند را با خود همراه نماید.
نوجوانانی که علاقه‌مند به حضور در فضای مجازی و رسانه‌ای برای تبیین مسائل انقلاب و پاسخ به شبهات فرهنگی و اجتماعی باشند.
۳.
نوجوانان فعال در مدارس و محیط‌های آموزشی
بنیاد ملی نوجوان رویدادهای متعددی در مدارس خاص و منتخب کشور برگزار می‌کند که بیشتر شامل مدارسی می‌شود که با سازمان تبلیغات اسلامی ارتباط دارند.
این مدارس شامل مدارس صدرا، مدارس دولتی و نمونه دولتی و مدارس با پایگاه‌های فرهنگی فعال هستند.
بنیاد ملی نوجوان برنامه‌ریزی جدی برای ارتباط مؤثر با همه نوجوانان داشته است که می‌توان به مجموعه «دختران اثرگذار» در کنار دختران حاج قاسم اشاره کرد.
دختران اثرگذار تلاش نموده جمع بیشتری از دختران را مورد خطاب قرار دهد و برای آشنایی با مسائل کشور و حل آن، ایشان را همراه نماید.