شهروندانی که احساس میکنند قوانین فقط برای برخی اجرا میشود، درنهایت جامعهای با شکاف اجتماعی و سیاسی عمیق خواهند ساخت
شهروندانی که احساس میکنند قوانین فقط برای برخی اجرا میشود، درنهایت جامعهای با شکاف اجتماعی و سیاسی عمیق خواهند ساخت که ثبات و توسعه را تهدید میکند.
شهروندانی که احساس میکنند قوانین فقط برای برخی اجرا میشود، درنهایت جامعهای با شکاف اجتماعی و سیاسی عمیق خواهند ساخت که ثبات و توسعه را تهدید میکند.
کد خبر: 750938 | ۱۴۰۴/۰۹/۱۶ ۱۱:۱۵:۰۰
«قدرت مخفی در سایه قانون» عنوان یادداشت روزنامه اعتماد به قلم سید مهرداد بنیهاشمی کهنگی است که در آن آمده؛ دموکراسی و حکومت قانون ستونهای اصلی نظم سیاسی و اجتماعی هر جامعهاند.
با این حال، حتی در ساختارهای قانونی و رسمی، مکانیزمهایی وجود دارند که اجازه میدهند شبکههای پنهان قدرت، قوانین را دور بزنند و تصمیمات کلان را خارج از دید عمومی شکل دهند.
این شبکهها میتوانند شامل:
٭ لابیهای اقتصادی و سیاسی
٭ روابط خانوادگی یا شخصی
٭ گروههای پشتپرده ذینفوذ
اثرگذاری آنها بر فرآیند قانونگذاری، سیاستگذاری و اجرای عدالت بسیار گسترده است.
به بیان عمومی مردم «وقتی میبینی قراردادهای بزرگ دولتی بدون شفافیت بسته میشود، احساس میکنی هیچ نقشی در سرنوشت خود نداری.
»
پیامدهای حقوقی و اجتماعی از منظر حقوقی:
٭ نبود ابزارهای موثر برای نظارت و اجرا
٭ خلأهای قانونی
٭ ناکارآمدی نهادهای پاسخگو
از منظر اجتماعی:
٭ کاهش اعتماد عمومی
٭ افزایش حس تبعیض
٭ تحمیل هزینههای غیررسمی
٭ کاهش مشارکت در فرآیندهای سیاسی
نمونه داخلی: در برخی قراردادهای دولتی و پروژههای شهری، نفوذ لابیها و روابط شخصی باعث شده قوانین به طور گزینشی اجرا شده و گروههای خاصی از مزایای اقتصادی بهرهمند شوند، در حالی که سایر شهروندان حتی از حقوق قانونی خود محروم میشوند.
نمونه جهانی: در ایالاتمتحده، گروههای ذینفوذ اقتصادی موفق شدهاند برخی قوانین مالیاتی و بودجهای را به نفع خود تغییر دهند، حتی وقتی اثرات آن بر اکثریت شهروندان منفی بوده است.
راهکارهای مقابله با قدرت مخفی:
1- تقویت نهادهای نظارتی و قضایی
٭ ابزار و قدرت لازم برای مقابله با تضاد منافع و نفوذ پشت پرده
٭ اجرای کامل قوانین شفافیت و پاسخگویی بدون استثناء
2- نقش رسانهها و جامعه مدنی- «اگر رسانهها در این عرصه فعال نباشند، نفوذ پنهان هرگز دیده نمیشود و مردم از واقعیات بیخبر میمانند.»
٭ افشای شبکههای غیررسمی
٭ ایجاد فشار اجتماعی برای پاسخگویی
3- آگاهی و آموزش شهروندی
٭ آموزش شهروندان نسبت به فرآیندهای قانونی و سیاستگذاری
٭ مشارکت فعال در بررسی بودجه و طرحهای قانونی
بازسازی اعتماد عمومی- بازسازی اعتماد عمومی و تضمین عدالت تنها زمانی امکانپذیر است که:
٭ شفافیت، پاسخگویی و نظارت موثر، در متن و عمل قوانین جاری شود
٭ دموکراسی بتواند در برابر نفوذ پنهان مقاومت کند
قدرت مخفی در سایه قانون، هشداری است به حکومتها و جامعه؛ هشداری که نشان میدهد بدون اراده جمعی، نظارت کارآمد و آگاهی عمومی، هیچ قانونی به تنهایی قادر به حفظ عدالت و اعتماد عمومی نیست.
«شهروندانی که احساس میکنند قوانین فقط برای برخی اجرا میشود، درنهایت جامعهای با شکاف اجتماعی و سیاسی عمیق خواهند ساخت که ثبات و توسعه را تهدید میکند.»