۵۵۰ میلیون تومان برای حرف زدن با مردگان
سنگ قبر سخنگو با هوش مصنوعی متوفی را زنده میکند و به پرسشهای بازدیدکنندگان پاسخ میدهد؛ نمونهای از روند نوین لاکچریسازی قبرها که از ۱۱۰ تا ۸۷۰ میلیون تومان قیمت دارد.
سنگ قبر ۶۵۰ میلیون تومانی با آبنمای داخلی و پوشش واترپروف، سنگ قبر ولنتاینی ۸۷۰ میلیونی با طرح قلب، سنگ قبر ۱۱۰ میلیونی مجهز به نورپردازی شبانه و نمونه ۱۸۰ میلیونی که از آن قرآن پخش میشود و با پنل خورشیدی کار میکند، از جمله این موارد است.
صفحات مجازی و سایتهای فروش نیز به محلی برای تبلیغ این خدمات تبدیل شده و با عناوینی چون «سنگ قبر لوکس قسطی» و «اقساط بلندمدت بدون سود» مشتریان را هدف قرار میدهند.
سنگ قبر سخنگو فقط یک فناوری جدید نیست؛ نماد برخورد مدرنیته با سنتهای عمیق فرهنگی و مذهبی ماست.
در فرهنگ ایرانی و اسلامی، قبر باید ساده باشد و یاد مرگ را زنده نگه دارد، نه آن را به یک سرگرمی تکنولوژیک تبدیل کند.
در حالیکه در جهان مدرن تلاش میشود همهچیز زنده بماند، در نگاه اسلامی مرگ پایان دنیا و آغاز آخرت است و بازداشتن آن از سادگی، فاصله گرفتن از همین حقیقت معناست.
وحید شالچی، جامعهشناس اجتماعی، میگوید چنین روندهایی پیش از آنکه «تغییر فرهنگی» باشند، نشانه رشد مصرفنمایی در جامعهاند؛ رفتاری که از گسترش طبقات نوکیسه حکایت دارد و در آن تلاش میشود شأن و اعتبار اجتماعی از مسیر تجملگرایی و نمایش اسراف به دست آید.
اما ناصر فکوهی، استاد انسانشناسی دانشگاه تهران، در پاسخ به این نگاه تأکید میکند که مسئله فراتر از مصرفگرایی است و به فقدان پذیرش طبیعی و دینی مرگ برمیگردد.
او معتقد است هرچه مرگ بیشتر به عرصه نمایش و زرقوبرق کشیده شود، از چرخه معنایی خود دور میشود و به «کالاییکردن مرگ» میانجامد؛ در حالیکه مرگ بخشی از جریان زندگی است و باید با سادگی و حرمت پذیرفته شود، نه با جلوههای افراطی.
علیرضا شریفی یزدی، جامعهشناس، میگوید که از نظر فرهنگی و مذهبی هیچ ضرورتی برای انتخاب سنگ قبرهای گرانقیمت وجود ندارد و سادگی نهتنها از ارزش احترام کم نمیکند، بلکه با روح اخلاقی و معنوی دین نیز سازگارتر است.
خانوادهها بهتر است بهجای تجملات و رقابتهای اجتماعی، بر جنبههای معنوی، یادبود و آرامش روانی تمرکز کنند و گزینههای کمهزینهتر را برگزینند تا ضمن حفظ حرمت درگذشته، با فشارهای مالی نیز روبهرو نشوند.