محور مقاومت در آیینه بازنمایی امنیتی

نشست سوم «امنیتی‌سازی محور مقاومت در چارچوب گفتمان تروریسم» روز سه‌شنبه 26 مهر 1404 در محل خانه اندیشه ورزان ایران برگزار شد.
در این نشست حسین آجرلوکارشناس مسائل خاورمیانه، منصور براتی کارشناس مسائل اسرائیل، محمد خواجویی کارشناس مسائل لبنان و آقای علیرضا مجیدی کارشناس خاورمیانه عربی به بررسی پویایی گفتمان تروریسم، راهبرد رسانه‌های جهانی در اهریمن‌سازی گروه‌های مقاومت و ضعف‌های نهادهای ایرانی در انتقال روایت خود پرداختند.
کد خبر: 749889 | ۱۴۰۴/۰۹/۰۹ ۲۰:۰۰:۱۸
نشست سوم «امنیتی‌سازی محور مقاومت در چارچوب گفتمان تروریسم» روز سه‌شنبه 26 مهر 1404 در محل خانه اندیشه ورزان ایران برگزار شد.
در این نشست حسین آجرلوکارشناس مسائل خاورمیانه، منصور براتی کارشناس مسائل اسرائیل، محمد خواجویی کارشناس مسائل لبنان و آقای علیرضا مجیدی کارشناس خاورمیانه عربی به بررسی پویایی گفتمان تروریسم، راهبرد رسانه‌های جهانی در اهریمن‌سازی گروه‌های مقاومت و ضعف‌های نهادهای ایرانی در انتقال روایت خود پرداختند.
کارشناسان تأکید کردند که تروریسم در نظم جدید جهانی به ابزاری راهبردی برای قدرت‌های هژمونیک، به‌ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی بدل شده و مقابله با آن نیازمند دیپلماسی فعال، اصلاح روایت رسانه‌ای و مهندسی تصویر مقاومت است.
مناقشه بر سر تعریف مفهوم تروریسم
حسین آجرلو در ابتدا جلسه گفتند تروریسم در عصر کنونی را ابزاری در دست قدرت‌های غربی یافته است و آمریکا و اسرائیل از این عنوان برای مشروعیت‌زدایی از گروه‌های مقاومت و توجیه مداخلات خود بهره می‌گیرند.
به گفته‌ی او مقاومت در این چارچوب نه صرفاً یک واکنش نظامی، بلکه راهبردی چندلایه بر پایه‌ی حاکمیت ملی بازدارندگی هوشمند و دیپلماسی تهاجمی است.
وی تأکید کرد که هدف اصلی مقاومت، خنثی‌سازی پروپاگاندا و برقراری توازن قوا در منطقه است.
ایشان افزود که «رژیم صهیونیستی از طریق شبکه‌ی جهانی سفارتخانه‌های خود در حال ایجاد اجماع بین‌المللی بر سر تروریستی بودن گروه‌های مقاومت است، در حالی‌که دستگاه دیپلماسی ایران باید با تعریف صحیح از مفهوم مقاومت و تبلیغ آن به‌مثابه جنبش‌های آزادی‌بخش، این گفتمان را اصلاح کند.» او ضعف اصلی را در بی‌تحرکی رسانه‌های ایران دانست و تأکید کرد که بدون آگاهی‌بخشی و تداوم فعالیت‌های دیپلماتیک، امکان اصلاح این تعاریف وجود ندارد.
جناب خواجویی در ادامه به بررسی مفهوم «تروریسم دولتی» پرداخت و اظهار داشت که مشکل اصلی نه در تعریف تروریسم، بلکه در تعیین مصداق آن است.
در نظر وی هیچ جنبش آزادی‌بخشی خود را تروریستی معرفی نمی‌کند و اختلافات موجود عمدتاً ناشی از تفسیرهای سیاسی نه حقوقی است.
او با اشاره به رویداد هفتم اکتبر ۲۰۲۳ گفت بخشی از خشونت‌ها در آن روز توسط گروه‌های غیرمنضبط صورت گرفت و نباید به حساب روش سازمان‌یافته‌ی مقاومت گذاشته شود.
ایشان پیشنهاد داد برای کاهش مناقشات، اصولی فقهی و حقوقی جهت ارزیابی اقدامات تدوین گردد.
وی همچنین بر اهمیت نهادینه‌سازی نگاه اخلاقی در عملیات مقاومت و جلوگیری از تأثیرگذاری رسانه‌های خصمانه که چهره‌ی گروه‌های مقاومت را مخدوش می‌سازند تأکید نمود.
علیرضا مجیدی با تمرکز بر نقش رسانه‌ها گفت در ساختار رسانه‌های غربی، حذف زمینه‌های تاریخی و وارونه‌نمایی وقایع اساس کار است.
او توضیح داد که رسانه‌هایی چون فاکس‌نیوز با نادیده‌گرفتن محاصره‌ی غزه و زنجیره‌ی اقدامات اسرائیل، حمله‌ی حماس در سال ۲۰۲۳ را به‌مثابه «ضربه به اسرائیل صلح‌طلب» القا کرده‌اند!
وی افزود که بسیاری از رسانه‌های جهانی رویدادهای سیاسی را از زاویه‌ی مطلوب قدرت‌های غربی روایت می‌کنند و تنها شبکه‌هایی مانند الجزیره به دلیل حرفه‌ای بودن توانسته‌اند بخشی از روایت واقعی مقاومت را منتقل سازند.
ایشان تصریح کرد که رسانه در جهان امروز قادر است افکارعمومی و دولت‌ها را به یک مسیر همسو بکشاند؛ بنابراین برای تثبیت تعریف واقعی از مقاومت، اصلاح قوانین و نهادهای بین‌المللی و فعال‌سازی سفارتخانه‌ها ضروری است.
منصور براتی در سخنان خود به ضعف روایت اولیه در جریان مقاومت اشاره کرد و گفت رسانه‌های ایرانی نتوانسته‌اند روایت نخست از انقلاب‌ها و تحولات منطقه را به جهان ارائه دهند.
وی افزود که ناتوانی در بازنمایی حرفه‌ای باعث شده است مخاطبان خارجی و حتی داخلی به رسانه‌های خارجی مانند آکسیوس، اعتماد بیشتری داشته باشند.
او علت این ضعف را نگاه غیرحرفه‌ای و روابط‌عمومی‌وار به رسانه دانست و گفت «رسانه وقتی از قالب تبلیغاتی صرف خارج نشود، نمی‌تواند حامل روایت ملی باشد.» منصور براتی تأکید کرد که اصلاح رویکرد رسانه‌ای و بازسازی زبان خبر برای انتقال درست گفتمان مقاومت ضروری است.
وی «مهندسی تصویر مثبت» را راهکار مهمی دانست و یادآور شد که تولید روایت بی‌طرفانه و مستند می‌تواند تأثیر مخاطبان جهانی را تغییر دهد، چنان‌که برخی مستندهای الجزیره پس از فاصله‌گرفتن از گفتمان رسمی اسرائیل به دیدگاهی متوازن‌تر رسیده‌اند.
لزوم اصلاح ادبیات رسانه‌ای در مسئله فلسطین
در بخش پایانی نشست کارشناسان به بررسی چالش‌های درونی در تولید روایت‌های مقاومت پرداختند.
آنان تصریح کردند که زبان رسانه‌های مرتبط با مقاومت در ایران از ادبیات عمومی جامعه فاصله دارد و همین شکاف موجب کاهش باور اجتماعی می‌شود.
مجیدی یادآور شد که استفاده از ادبیات عاطفی و مذهبی در تبیین مسئله‌ی فلسطین، بخش بزرگی از جامعه را در موقعیت مقابل قرار داده است، تا آنجا که برخی حتی مواضع همدلانه با اسرائیل اتخاذ می‌کنند.
این نتیجه به گفته‌ی کارشناسان، ناشی از ناتوانی در توجیه عقلانی و حرفه‌ای هزینه‌های حمایت از محور مقاومت است.
آقایان آجرلو و خواجویی در جمع‌بندی نهایی تأکید کردند که بدون تولید محتوای حرفه‌ای و هم‌فهمی میان زبان رسمی و زبان مردمی، نمی‌توان گفتمان مقاومت را در سطح داخلی تثبیت کرد.
آنان افزودند ضعف در آموزش رسانه‌ای، فقدان زبان بین‌المللی و غلبه‌ی لحن تبلیغاتی سبب شده است که پیام‌های ایران در سطح جهانی شنیده نشود.
براتی نیز خاطرنشان کرد رسانه تنها پیوست عملیات واقعی است و نمی‌تواند جایگزین اراده‌ی سیاسی و اجتماعی گردد؛ همان‌گونه که در بهار عربی نیز «انقلاب رسانه‌ای» بدون پشتوانه‌ی اجتماعی پایدار نماند.
خواجویی افزود رسانه‌ها می‌توانند عقل‌ها را بسازند اما قدرت خلق جنبش واقعی ندارند، از این‌رو تولید خبر باید در خدمت بیان واقعیت باشد نه تحریک مقطعی افکارعمومی.
مجیدی نیز یادآور شد که الجزیره با وجود فشارهای عظیم اسرائیل و بستن دفترش در تل‌آویو، توانسته است رنج مردم غزه را جهانی سازد.
این امر نشان می‌دهد بهره‌گیری از مدل رسانه‌ای حرفه‌ای، مهم‌ترین ابزار برای مقابله با روایت‌های جعلی است.
جمع بندی
در پایان نشست حاضران بر ضرورت بازتعریف مفهوم تروریسم و مقاومت در چارچوب بومی و مبتنی بر مشروعیت مردمی تأکید کردند.
پیشنهاد شد دستگاه دیپلماسی ایران کارگروه‌هایی را برای تثبیت روایت مقاومت در قوانین بین‌المللی و نهادهای حقوقی تشکیل دهد.
همچنین مقرر گردید ظرفیت سفارتخانه‌ها در حوزه‌ی رسانه‌ای و تعامل با افکارعمومی جهانی تقویت شود.
شرکت‌کنندگان یادآور شدند که اصلاح گفتمان رسانه‌ای داخلی و بین‌المللی، شرط اساسی برای حفظ وجهه‌ی مقاومت و کاهش انزوای روایت ایران در جهان کنونی است.
نشست با تأکید جمعی بر لزوم شکل‌گیری کمپین‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای هماهنگ پایان یافت.