فرش قرمز برای قاچاقچیان زعفران/ سهم بزرگترین تولیدکننده زعفران در صادرات چقدر است؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی - در حال حاضر ایران با تولید بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا، بزرگترین تولیدکننده این محصول استراتژیک در جهان محسوب می شود که بدلیل برخی مشکلات و موانع سد راه صادرات، سهم ایران از صادرات محصول تنها ۳۰۰ میلیون دلار است.
این درحالی است که گردش مالی این محصول لوکس در بازار جهانی به ۸ میلیارد دلار می رسد که متاسفانه خام فروشی، تجارت چمدانی و قاچاق موجب شده تا بزرگترین تولیدکننده سهم‌چندانی در صادرات نداشته باشد.
با توجه به آنکه قدمت تولید زعفران به ۳ هزار سال پیش در ایران باز می گردد و از طرفی تنها محصول کشاورزی جهان است که انحصار و بالاترین حجم تولید آن با کیفیت مطلوب هنوز در اختیار ایران است، این سهم تعیین‌کننده، باید به عنوان فرصتی طلایی برای حضور در بازارهای جهانی باشد.
بسیاری از کارشناسان اذعان می کنند که طی سال های اخیر موانع صادرات ناشی از شرایط تحریم‌ و موانع سد راه صادرکنندگان زمینه را برای قاچاق فراهم کرده است که اخیرا هم اعمال شرایط سخت گیرانه صادرات و محدودیت سقفی برای آن منجر به کند شدن این روند خواهد شد و در مقابل شرایط را برای توسعه قاچاق فراهم می کند، درحالیکه با رفع موانع بدلیل عدم صرفه اقتصادی قاچاق، ارزآوری قابل توجهی از صادرات این محصول استراتژیک خواهیم داشت.
ارزآوری حاصل از صادرات با رفع موانع صادراتی به یک میلیارد دلار می رسد
غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: با توجه به کاهش تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل بعید است که در ماه های باقی مانده تا پایان سال روند صادرات کاهشی باشد و به نظر می رسد میزان افت تولید بدلیل کاهش عرضه از خردادماه سال آینده در صادرات اثر بگذارد.
به گفته وی، براساس برآوردهای صورت گرفته ماهیانه ۱۰ تن زعفران به آن سوی مرزها قاچاق می شود، درحالیکه با رفع موانع این رقم به صادرات رسمی افزوده می شود که براین اساس ارزآوری حاصل از صادرات به بالای ۵۰۰ میلیون دلار می رسد.
میری ادامه داد: با رفع موانع صادرات، قاچاق زعفران دیگر مقرون به صرفه نخواهد بود چراکه صادرات رسمی زعفران هزینه ای ندارد و تنها مشکل ارز حاصل از صادرات است که باید ۲۰ تا ۲۵ درصد ارزانتر داد که امیدواریم با اتخاذ برخی تمهیدات این مانع در آینده رفع شود.
نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: با رفع موانع صادرات و عدم صرفه اقتصادی قاچاق دیگر جلوی خروج زعفران های بی کیفیت از کشور گرفته می شود و در نهایت با صادرات رسمی کماکان کیفیت زعفران ایرانی در بازارهای جهانی حفظ خواهد شد.
قاچاق ماهانه ۱۰ تن زعفران به آن سوی مرزهای کشور
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران گفت: بنابر آمارهای اعلامی کشاورزان از عملکرد محصول برآورد می شود که بین ۲۰ تا ۴۰ درصد تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل ناشی از خشکسالی های پی در پی، تغییر اقلیم و شرایط آب و هوایی کاهش داشته است.
به گفته وی، در روزهای نخست برداشت قیمت روند افزایشی داشت که به محض اعمال شرایط سخت گیرانه صادرات، مشکلات ارزی و سقف صادرات روند صادرات زعفران کند شده است که اگر دولت عزم جدی برای این موضوع داشته باشد، رفع تعهد ارزی باید لغو کند تا صادرکنندگان قادر باشند محصول خود را در دنیا با نرخ واقعی عرضه کنند و ارز حاصل صادرات را به نرخ واقعی بفروشند.
حسینی ادامه داد: تا زمانیکه دولت نسبت به رفع موانع اقدام نکند، امیدی به رشد صادرات زعفران و دیگر محصولات کشاورزی وجود ندارد، از این رو امیدواریم مسئولان امر به این موضوع توجه کنند چراکه رونق صادرات می تواند به اقتصاد روستایی و بازرگانی کشور کمک کند که متاسفانه در شرایط فعلی با کندی روبروست.
عضو شورای ملی زعفران افزود: در حال حاضر عوارض ناشی از کندی صادرات منجر به سردرگمی تولیدکننده و صادرکننده می شود که براین اساس چشم انداز روشنی پیش روی صادرات نیست‌.
به گفته وی، در شرایط عادی امکان ارزآوری ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلاری از محصول زعفران وجود داشت، هرچند هدفگذاری ما ارزآوری سالانه حداقل یک میلیارد دلار است که با وجود چنین موانعی بعید است که به اهداف دست یابیم، درحالیکه با موانع صادرات بعید است که نه تنها به این چشم انداز بلکه ارزآوری قبل هم برسیم.
حسینی با بیان اینکه مشکلات و موانع صادرات منجر به قاچاق زعفران شده است، افزود: با توجه به آنکه قاچاقچیان زعفران تعهدی به بازگشت ارز و حفظ کیفیت محصول ایران ندارند که در نتیجه از ۲ جهت همچون از دست دادن بازارهای جهانی بدلیل زعفران بی کیفیت از طریق قاچاقچیان صادر می شود و دیگر به دلیل عدم تعهد ارزی، آسیب دیگر وارد می شود ، درحالیکه برای رونق صادرات زعفران و ایجاد شفافیت موانع باید برطرف شود، درغیراین صورت ممکن است به رقم ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار ارزآوری از محل صادرات زعفران نرسیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیاست، گفت: بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد صادرات زعفران دنیا در اختیار ایران است که این امر کفایت نمی کند چراکه باید ارزش واقعی محصول به کشور بازگردد، از این رو باید با رفع موانع و تسهیل شرایط تولیدکننده و کشور به ارز حاصل از صادرات دست یابد، در غیراین صورت فرش قرمز برای قاچاچیان پهن کردیم به طوریکه در شرایط فعلی برآورد می شود که ماهانه ۱۰ تن زعفران قاچاق می شود که با استمرار این روند میزان قاچاق افزایش خواهد یافت.
طی سال های اخیر موانع صادرات ناشی از شرایط تحریم‌ و مشکلات بازگشت ارز به کشور زمینه را برای تجارت چمدانی و قاچاق این محصول به آن سوی مرزها فراهم کرده است چراکه صادرات از طریق مبادی رسمی و غیرقانونی اختلاف معناداری دارد که همین امر موجب شده تا سالانه بخشی از زعفران تولیدی به آن سوی مرزها قاچاق شود که اختلاف آمار صادرات سال گذشته با سال ۹۹ هم مصداق این موضوع است.