بازیگران شناخته‌شده به تکرار رسیده‌اند؛ شانسی برای سینمای بدنه نداشتیم

امیر قاسم راضی، کارگردان فیلم سینمایی «چای سرد»، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره داستان این فیلم توضیح داد: قصه درباره خسرو، یک مستندساز است که قرار بوده همان شب فیلمش اکران شود.
او در آخرین ساعات، مشغول انجام تغییرات نهایی اثرش است؛ اما همزمان روز اسباب‌کشی و جابه‌جایی منزلش هم هست.
در مسیر رسیدن به مراسم اکران، با حادثه‌ای مواجه می‌شود که تمام روایت بر عبور او از این موقعیت استوار است.
تلاش برای ایجاد بیشترین باور پذیری
وی درباره ویژگی‌های روایی و محتوایی «چای سرد» گفت: واقعیتش این است که برای فیلم‌ساز همیشه سخت است که درباره ویژگی‌های کار خودش حرف بزند.
معمولاً بیننده، منتقد یا تماشاگر بهتر می‌توانند درباره وجوه اثر نظر بدهند.
قاعدتاً هر هنرمند تلاش دارد ویژگی‌های مدنظرش را در فیلم، نقاشی یا موسیقی‌اش ارائه کند.
من هم تلاش کردم به زبانی نزدیک شوم که شاید نشود نام مستند بر آن گذاشت، اما به شیوه‌ای عمل کردم که بیشترین میزان باورپذیری را ایجاد کند؛ چه در انتخاب بازیگر، چه فضاها، رنگ‌ها، نور و همه اجزا.
راضی ادامه داد: الان حدود پنج هفته از اکران فیلم گذشته و به‌خصوص در اکران‌های ویژه، منتقدان، اهالی سینما و تهیه‌کنندگان باسابقه فیلم را دیده‌اند.
برای من بخش بسیار خوشایند ماجرا همین بود که آنچه در ذهن داشتم و قصدم بود، به‌شدت در فیلم محقق شده بود و این را در واکنش تماشاگران و متخصصان به‌وضوح احساس کردم.
واقعاً برایم جذاب و دلگرم‌کننده بود.
بودجه مهیا برای کمدی‌های سخیف
وی درباره روند انتخاب بازیگران نیز توضیح داد: این فیلم کاملاً شخصی است؛ خودم تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار کار بودم.
بارها با تهیه‌کنندگان مختلف صحبت کرده بودم، اما واقعیت این است که تأمین بودجه برای چنین قصه‌هایی، تا زمانی که سراغ کمدی‌های سخیف نروید، بسیار دشوار است.
به همین خاطر انتخاب بازیگران روند گسترده و ویژه‌ای داشت.
این هنرمند با اشاره به اینکه در نهایت انتخاب نهایی به سمت چهره‌هایی رفت که سابقه حرفه‌ای نداشتند، افزود: ترجیح دادم سراغ کسانی بروم که هرگز جلوی دوربین نایستاده بودند.
اگر هم سابقه‌ای داشتند، شاید یک یا دو فیلم کوتاه بود.
حتی برای نقش پیرزن، از بازیگران قدیمی و باتجربه تست گرفتم، اما متأسفانه کلیشه‌ای شدن بازی در سینمای ایران به‌قدری فراگیر است که بسیاری از سلبریتی‌ها به سمت همان الگوهای تکراری می‌روند و این برای نقشی که می‌خواستم، کارکرد نداشت.
سینمایی که به تکرار افتاده است!
راضی با انتقاد از کلیشه‌زدگی در بازیگری سینمای ایران توضیح داد:متأسفانه بسیاری از بازیگران دائماً خودشان را تکرار می‌کنند.
این مسئله فقط به بازیگر مربوط نمی‌شود؛ گاهی کارگردانی که با یک ستاره یا بازیگر شناخته‌شده کار می‌کند، عملاً نقش را به او می‌سپارد و می‌گوید «تو این آدم هستی، همان را انجام بده».
همین باعث می‌شود که تکرار اتفاق بیفتد و شخصیت‌پردازی محدود شود.
وی افزود: اگر به فیلم‌های سینمایی خودمان نگاه کنیم، می‌بینیم یک بازیگر در چند فیلم پیاپی انگار دقیقاً همان شخصیت را تکرار می‌کند؛ فقط با تغییر نام یا تغییر موقعیت ظاهری.
این روند به نظرم آسیب‌زننده است و یکی از دلایلی بود که من تصمیم گرفتم سراغ چهره‌های کمتر دیده‌شده بروم تا از این چرخه کلیشه فاصله بگیرم.
وی در ادامه با اشاره به تأثیر این روند بر سلیقه تماشاگران، عنوان کرد: دقیقاً همین تکرارها باعث شده که تماشاگران ما هم به این شیوه عادت کنند و ساده‌پسندی در سینما رواج پیدا کند.
وقتی مخاطب مدام یک شکل از بازی و یک جنس شخصیت‌پردازی می‌بیند، طبیعی است که به آن عادت می‌کند و توقعش هم در همان سطح باقی می‌ماند.
این کارگردان افزود: متأسفانه این وضعیت موجب شده خلاقیت در بازیگری رو به افول برود.
ما به‌ندرت می‌بینیم بازیگری بتواند تحلیل درستی از شخصیت یا داستان ارائه دهد و کاراکتری تازه و متفاوت بسازد.
در حالی که تنوع شخصیت‌هایی که در جامعه می‌بینیم بی‌نهایت است، اما در فیلم‌ها این اتفاق نمی‌افتد و با نوعی کلیشه مواجهیم که بیشتر شبیه یک «کپی‌پیست» تکراری است؛ چه در بازیگری و با احتیاط می‌گویم حتی در کارگردانی.
فیلمی با یک موقعیت مکانی؛ آستانه تحمل مخاطب چقدر است؟
راضی در ادامه به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خود هنگام ساخت «چای سرد» اشاره کرد و گفت: یکی از نگرانی‌های اصلی من از همان ابتدا این بود که فیلم در یک لوکیشن می‌گذرد.
برایم سؤال بود که تماشاگر چقدر می‌تواند تحمل کند یک آپارتمان را در زوایای مختلف ببیند.
طبیعتاً بعد از چند پلان و حدود هفت، هشت یا ده دقیقه که مخاطب با فضا آشنا می‌شود، امکان دارد حس یکنواختی پیدا کند.
اما ما قرار بود نزدیک به صد دقیقه از فیلم را در همان لوکیشن روایت کنیم.
راضی درباره روند دریافت مجوز اکران «چای سرد» توضیح داد: زمانی که برای مجوز اکران مراجعه کردم، از من پرسیدند که قصد دارم فیلم را در سینمای بدنه اکران کنم یا در بخش «هنروتجربه».
طبیعتاً با توجه به اینکه فیلم من بازیگر شناخته‌شده نداشت، انتخاب مسیر بدنه چندان منطقی نبود.
البته خانم مینا نوروزی‌فرد سابقه طولانی در بازیگری دارند و بیش از ۳۰ سال است که فعالیت می‌کنند، اما ایشان بیشتر در تلویزیون شناخته شده‌اند و سابقه چندانی در سینما نداشتند.
باقی بازیگران هم نخستین‌بار بود جلوی دوربین می‌ایستادند.
شانسی برای موفقیت در سینمای بدنه وجود نداشت
وی ادامه داد:با این شرایط فکر کردم فیلم در سینمای بدنه شانسی برای موفقیت ندارد؛ چون بعد از آن باید وارد مناسبات سینماداران می‌شدم.
آن‌ها اغلب به دنبال چهره‌هایی هستند که عکس‌شان بتواند روی سردر سینما قرار بگیرد و تبلیغ ایجاد کند.
وقتی بازیگر شناخته‌شده نداشته باشی، طبیعتاً سینمادار هم ریسک نمی‌کند.
متأسفانه نه سینمادار و نه حتی بسیاری از تماشاگران به قصه، ساخت یا کیفیت توجه نمی‌کنند؛ اولین نگاه‌شان این است که چه عکسی روی سردر سینماست و اغلب بر اساس همان تصویر، فیلم را انتخاب می‌کنند.
راضی درباره وضعیت پخش بین‌الملل «چای سرد» توضیح داد: حدود ۱۰ روز دیگر زمان اکران فیلم به پایان می‌رسد.
منتظر مانده‌ام این ۱۰ روز هم تمام شود؛ هم برای اینکه کمی از خستگی خارج شوم ـ چون واقعاً یک نفره تمام مراحل تولید و اکران را پیش بردم.
هم اینکه بتوانم با ذهنی روشن‌تر تصمیم بگیرم.
این روزها احساس می‌کنم به‌شدت خسته‌ام.
وی ادامه داد: در همین فاصله، دوستانی از اهالی سینما و شرکت‌های پخش با من تماس گرفته‌اند و ابراز علاقه کرده‌اند که در بخش بین‌الملل با فیلم همکاری کنند.
واقعیت این است که در این لحظه دقیقاً نمی‌دانم چه تصمیمی خواهم گرفت.
حتی درباره پلتفرم‌ها هم ۱-۲ نفر با من صحبت‌هایی داشته‌اند و یکی از تهیه‌کنندگان نیز پیشنهاد خرید فیلم را مطرح کرده است.
پخش بین‌الملل؟
هنوز نامشخص!
راضی در پایان مطرح کرد: فکر می‌کنم در روزهای آینده خبرهای دقیق‌تری مشخص شود.
گفتگوهایی در جریان است و احتمالاً مسیر سرنوشت فیلم، چه از نظر پخش بین‌الملل و چه اکران پلتفرمی، طی روزهای آینده روشن می‌شود.
فیلم سینمایی «چای سرد» به نویسندگی و کارگردانی امیر قاسم راضی از ۷ آبان در گروه سینمایی «هنروتجربه» اکران خود را آغاز کرده است.
مینا نوروزی فرد، سونیا اسماعیلی، پویا مکری، علیرضا جلالی، اکبر مددی، سرور علیدوست، کرشمه یوسفی، عیسی حسینی، رضا کریمی، مژگان صامتیان و مه‌یاس جعفری گروه بازیگران این فیلم را تشکیل می‌دهند.