در ایران آتش‌سوزی طبیعی نداریم، هر آتش جرقه‌ای انسانی است؛ ایجاد آتش در طبیعت باید معادل تهدید امنیت ملی تلقی شود
یک کارشناس محیط زیست گفت: در ایران آتش‌سوزی طبیعی تقریباً وجود ندارد، همه آتش‌ها تقریبا نتیجه مداخله انسان است. افراد دخیل باید با مجازات‌های سنگین مواجه شوند، تا دیگران بدانند که ایجاد آتش در طبیعت برابر با تهدید امنیت ملی و زیست‌محیطی است.
کد خبر: 748880 | ۱۴۰۴/۰۹/۰۳ ۱۹:۴۱:۱۶
حسین آخانی کارشناس محیط زیست در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین و در واکنش به آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های «الیت چالوس» توضیح می‌دهد که این منطقه بخشی از جنگل‌های هیرکانی است؛ جنگل‌هایی که از آن‌ها به‌عنوان یکی از کهن‌ترین زیست‌بوم‌های زمین یاد می‌شود.
او می‌گوید هیرکانی‌ها بازمانده جنگل‌های پهناور اروپا–سیبری هستند و در گذر میلیون‌ها سال و پس از دوره‌های پیاپی یخبندان، توانسته‌اند انبوهی از گونه‌هایی را که در عرض‌های شمالی منقرض شده‌اند، در خود حفظ کنند.
از نگاه آخانی، ارزش این جنگل‌ها تنها در مقیاس ملی قابل سنجش نیست؛ این زیست‌بوم، بخشی از میراث طبیعی جهان است و هر آتش‌سوزی در آن، برابر با نابودی بخشی از تاریخ زنده زمین به شمار می‌آید.
آخانی افزود: ما اکنون در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخ محیط زیست زندگی می‌کنیم.
تغییرات اقلیمی، گرمای شدید، خشکسالی‌های طولانی و بی‌نظمی آب‌وهوایی، شرایطی ایجاد کرده که کوچک‌ترین جرقه می‌تواند به فاجعه‌ای گسترده تبدیل شود.
در خاورمیانه نرخ گرم‌شدن هوا حتی از میانگین جهانی نیز بیشتر است.
به گفته او، بخش زیادی از کف جنگل‌ها خشک است و ورود بدون نظارت گردشگران، دامداران و افراد محلی، همراه با نبود فرهنگ صحیح حضور در طبیعت، خطر آتش‌سوزی را تشدید کرده است.
آخانی می‌گوید: «در ایران آتش‌سوزی طبیعی تقریباً وجود ندارد.
تقریباً همه آتش‌ها نتیجه مداخله انسان است.
بخشی از این مسئله به فرهنگ نادرست روشن‌کردن آتش برمی‌گردد؛ عادتی که ریشه‌های تاریخی دارد و هنوز در جامعه ما به‌طور گسترده دیده می‌شود.
نبود آموزش، نبود نظارت و نبود قوانین بازدارنده نیز به این چرخه دامن می‌زند.
آخانی با اشاره به اینکه حتی کشورهای ثروتمند جهان نیز در مهار آتش‌سوزی‌های جنگلی با دشواری روبه‌رو هستند، گفت: «کنترل آتش در جنگل بسیار پیچیده و گاهی ناممکن است.
کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، استرالیا و حتی برخی کشورهای اروپایی با وجود برخورداری از ناوگان پیشرفته، گاهی هفته‌ها درگیر مهار آتش‌اند.
مهار آتش در مناطق صعب‌العبور جنگلی را نمی‌توان با خاموش‌کردن آتش یک ساختمان مقایسه کرد.
گستره آتش و دسترسی دشوار، کار را پیچیده می‌کند.
او تأکید کرد که راه‌حل اصلی جلوگیری از وقوع آتش است.
به باور او، آتش‌سوزی‌های سهوی با آموزش و قانون و جریمه‌های سنگین قابل کاهش هستند و آتش‌سوزی‌های عمدی نیز باید با برخورد قاطع امنیتی و قضایی ریشه‌کن شوند.
آخانی می‌گوید اغلب آتش‌افروزان عمدی محلی هستند و قابل شناسایی‌اند: «این افراد باید با مجازات‌های سنگین مواجه شوند، تا دیگران بدانند که ایجاد آتش در طبیعت برابر با تهدید امنیت ملی و زیست‌محیطی است.
این کارشناس سپس به انتقاد از عملکرد سازمان منابع طبیعی پرداخت و گفت: سازمان منابع طبیعی مسئول اصلی حفاظت از جنگل‌ها و مراتع است.
اما این سازمان در دو دهه اخیر از مأموریت واقعی خود فاصله گرفته و با تمرکز بر پروژه‌های گسترده آبخیزداری سازه‌ای، عملاً نقش خود را در حفاظت از منابع طبیعی تضعیف کرده است.» او توضیح داد که افزایش ناگهانی بودجه آبخیزداری از حدود ۱.۵ همت به بیش از ۲۵ همت، بیانگر تغییر اولویت‌ها در این سازمان است؛ تغییری که به گفته او، با نیازهای واقعی جنگل‌ها سازگار نیست.
آخانی می‌گوید: این سازمان باید به‌جای اجرای هزاران پروژه سازه‌ای در کوهستان، بودجه خود را صرف آموزش جوامع محلی، تقویت ناوگان اطفای حریق، توسعه قوانین بازدارنده و حفاظت از جنگل‌ها می‌کرد.
امروز جنگل‌های ما با کمبود نیرو و نبود امکانات مواجه‌اند، درحالی‌که بودجه‌ها در جای دیگری خرج می‌شود.
کشور باید در دوره‌های بحرانی اعلام کند که روشن‌کردن هرگونه آتش در عرصه‌های طبیعی ممنوع است و این ممنوعیت باید بدون استثنا و با برخورد جدی ضابطان قضایی اجرا شود.
او تأکید کرد که مأموران سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی اختیار لازم برای برخورد قانونی با متخلفان را دارند و باید در این زمینه فعال‌تر عمل کنند.
به گفته او، اطلاع‌رسانی گسترده و اعمال قانون سختگیرانه می‌تواند جامعه را نسبت به حساسیت شرایط فعلی آگاه‌تر کند.