واکاوی دگردیسی پارادایم اقتصادی در روابط ریاض-واشنگتن

به گزارش مشرق، کانال تلگرامی مشکات اندیشه نوشت:
از «نفت» تا «فناوری»؛ واکاوی دگردیسی پارادایم اقتصادی در روابط ریاض-واشنگتن
واکاوی داده‌های تجارت دوجانبه میان ایالات متحده و عربستان سعودی در بازه سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۴، گویای یک دگردیسی بنیادین در پارادایم اقتصادی دو کشور است.
در دهه نخست قرن بیست و یکم، روابط اقتصادی تحت سیطره‌ی یک «عدم تقارن ساختاری» قرار داشت؛ جایی که منحنی واردات ایالات متحده (عمدتاً حامل‌های انرژی) با نوساناتی شدید به اوج ۵۰ میلیارد دلار در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ رسید.
این وابستگی یک‌سویه سبب شد تا تراز تجاری واشنگتن در سال ۲۰۰۸ به پایین‌ترین سطح تاریخی خود، یعنی کسری نزدیک به ۴۰ میلیارد دلار سقوط کند که بازتاب‌دهنده‌ی دکترین سنتی «امنیت در برابر انرژی» بود.
با این حال از سال ۲۰۱۲ به بعد، شاهد یک گسست ساختاری در الگوی تجاری هستیم که می‌توان آن را نقطه پایان وابستگی هیدروکربنی آمریکا دانست.
داده‌ها نشان می‌دهند که واردات آمریکا از عربستان با شیبی تند و معنادار کاهش یافته و در سال ۲۰۱۶ به سطوح کمتر از ۲۰ میلیارد دلار تنزل کرده است.
این تغییر که همزمان با انقلاب «شیل» و دستیابی آمریکا به استقلال انرژی رخ داد، اهرم فشار اقتصادی ریاض را به شدت تضعیف کرد و ماهیت رابطه را از یک مدل تک‌محصولی به سمت مدل‌های پیچیده‌تر تجاری سوق داد.
در مقابل افت شدید واردات، منحنی صادرات کالا و خدمات ایالات متحده روندی باثبات و صعودی را طی کرده است که نشان‌دهنده تغییر جایگاه آمریکا از یک «خریدار راهبردی» به یک «تأمین‌کننده راهبردی» است.
از سال ۲۰۱۶ بدین‌سو، تراز تجاری برای نخستین بار در تاریخ معاصر روابط دو کشور به نفع ایالات متحده مثبت شده و این کشور توانسته است جایگاه خود را به عنوان صادرکننده خالص تثبیت نماید.
این همگرایی جدید در داده‌ها بیانگر آن است که عربستان سعودی از نقش سنتی خود به عنوان «تأمین‌کننده انرژی» فاصله گرفته و به بازاری حیاتی برای فناوری، زیرساخت و تسلیحات آمریکایی بدل شده است.
در تحلیل نهایی، پویایی‌های مشاهده‌شده در نمودار ۲۵ ساله، مؤید گذار از روابط مبتنی بر «کالاهای اولیه» به روابط مبتنی بر «سرمایه و خدمات» است.
مثبت ماندن تراز تجاری به نفع واشنگتن در سال‌های اخیر (با وجود نوسانات سال ۲۰۲۲)، نشان می‌دهد که معماری جدید روابط ریاض-واشنگتن دیگر بر پایه نیاز آمریکا به نفت استوار نیست، بلکه بر اساس ادغام اقتصاد عربستان در زنجیره‌های تأمین و فناوری غربی بازتعریف شده است.
این تحول ژئواکونومیک، زیربنای لازم برای قراردادهای تریلیون دلاری اخیر را فراهم آورده و موازنه قدرت اقتصادی را به نفع واشنگتن تغییر داده است.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.