مستندی درباره آزادی و لک‌لک‌ها؛ بازگشت سرمایه پیچیده است!
کارگردان «ربین و لک‌لک‌ها» با اشاره به اینکه این مستند برمحور موضوع آزادی انسان و طبیعت ساخته شده است از چالش‌های تولید و بازگشت سرمایه در سینمای مستند گفت.
نورالله فتاحی کارگردان مستند «ربین و لک‌لک‌ها»، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مضمون و فضای کلی این اثر گفت: مفهوم اصلی فیلم بر محور آزادی است؛ آزادی انسان و طبیعت.
در داستان ما و حتی در واقعیت نیز انسان و طبیعت درهم‌تنیده‌اند اما در عین حال به یکدیگر مجال رهایی می‌دهند.
پسربچه‌ای که در فیلم حضور دارد، به لک‌لک وابسته می‌شود اما در نهایت آن را آزاد می‌گذارد.
این همان پیوند عاطفی و درعین‌حال رهابخش میان انسان و طبیعت است؛ چیزی که در فیلم به آن به‌عنوان مفهومی زیست‌محیطی پرداخته‌ایم.
وی درباره فرم و شیوه ساخت این مستند، باتوجه به شکل کلیشه‌ای بسیاری از مستندها که به پرسش و پاسخ‌های صرف بسنده می‌کنند، توضیح داد: ما تلاش کردیم از این ساختار فاصله بگیریم و به سمت فرمی خلاق‌تر حرکت کنیم.
می‌توان گفت فیلم ترکیبی است از مستند و رویکردی داستانی.
پایه کار ما واقعیت است اما مستند در اصل هنر «تفسیر خلاق واقعیت» است.
از همین رو سعی کردیم زیبایی‌شناسی طبیعت، ترکیب‌بندی کادرها و نظم بصری محیط کاملاً حساب‌شده باشد تا بیننده لذت ببرد و فضا شلخته و بی‌قاعده نباشد.
وی افزود: با توجه به بکر بودن لوکیشن‌ها، تلاش کردم جذابیت بصری و فرم فیلم در کنار لحظات کاملاً واقعی پیش برود و تعادل میان مستند محض و عناصر روایت‌پردازی حفظ شود.
این کارگردان درباره وضعیت امروز مستندسازی در ایران گفت: مستندسازی فضای خاص خودش را دارد.
درست است که هزینه‌های آن نسبت به سینمای داستانی کمتر است اما ارزش هنری مستند چه از نظر تاریخ‌نگاری و چه از نظر بیان حسی واقعیت بسیار بالاست.
بسیاری از آثار بزرگ سینمای جهان ریشه در مستند و در واقعیت دارند.
فتاحی با اشاره به چالش‌های تولید افزود: اگر بخواهم صریح بگویم، مسئله اول مالی است؛ حقیقتاً هزینه تولید بالا رفته و بازگشت سرمایه در سینمای مستند بسیار سخت است.
مثلا تولید همین فیلم ما ۱۷ ماه طول کشید.
فقط رفت‌وآمد به مریوان، اسکان و شرایط سخت تولید قابل قیاس با هیچ چیز دیگری نبود.
اما واقعیت این است که عشق آدم را نگه می‌دارد.
سینمای مستند سود مادی چشمگیری ندارد و بیشتر بر پایه علاقه و تعهد جلو می‌رود.
وی ادامه داد: تازه اگر اتفاق ویژه‌ای برای یک مستند بیفتد مثلا جایزه بگیرد، در شبکه‌ای معتبر پخش شود و … شاید بخشی از هزینه‌ها جبران شود اما به‌طور معمول مسیر بازگشت سرمایه، چرخه پخش و نمایش، همه به شدت محدود و پیچیده‌اند و نیاز به سیاستگذاری فرهنگی دقیق‌تری دارند.
فتاحی در پایان درباره برنامه پخش این مستند توضیح داد: چون این فیلم به‌صورت مشترک با شبکه الجزیره تولید شده، حقوق پخش تلویزیونی بین‌المللی آن در اختیار الجزیره است.
در داخل کشور نیز خانه مستند مسئولیت پخش را بر عهده دارد.
خانه مستند کارهای اولیه برای حضور فیلم در جشنواره‌ها، پخش تلویزیونی و اکران داخلی را آغاز کرده است.
مستند «ربین و لک‌لک‌ها» به تهیه کنندگی محمدجواد امیرانی و کارگردانی نورالله فتاحی تولید شده است.
از دیگر عوامل این مستند می‌توان به فرید نیکخواه مدیرتولید، محمد محمدی تصویربردار، نورالله فتاحی تدوین، مصعب عباسی صدابردار و نامق خدایار عکاس اشاره کرد.