نانوحباب؛ فناوری که گلخانه و تصفیه‌خانه تهران را نجات داد
نانوحباب مثل یک «کپسول اکسیژن فوق‌العاده ریز» است که ماه‌ها در آب معلق می‌ماند و آرام آرام اکسیژن آزاد می‌کند. نتیجه؟ افزایش چشمگیر بهره‌وری، کاهش شدید هزینه‌ها و حذف بسیاری از مواد شیمیایی.
به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، در شرایطی که قیمت کود شیمیایی دوباره رکورد زده، آب روزبه‌روز گران‌تر می‌شود و هزینه تصفیه پساب صنعتی برای خیلی از کارخانه‌ها کمرشکن شده، یک فناوری ساده اما بسیار مؤثر در چند سال اخیر آرام و بی‌سر و صدا وارد مزارع، گلخانه‌ها، استخرهای پرورش ماهی و تصفیه‌خانه‌های ایران شده است: نانوحباب.
نانوحباب دقیقاً چیست؟
(به زبان خیلی ساده)
به زبان ساده: نانوحباب مثل یک «کپسول اکسیژن فوق‌العاده ریز» است که ماه‌ها در آب معلق می‌ماند و آرام آرام اکسیژن، ازن یا CO₂ آزاد می‌کند.
نتیجه؟
افزایش چشمگیر بهره‌وری، کاهش شدید هزینه‌ها و حذف بسیاری از مواد شیمیایی.
وقتی خیار گلخانه‌ای ۳۵ درصد بیشتر شد و کود تقریباً صفر
تابستان ۱۴۰۴، در یکی از گلخانه‌های هشتگرد البرز، آزمایشی انجام شد که نتایجش هنوز هم نقل محافل جهاد کشاورزی است.
با نصب یک دستگاه مولد نانوحباب اکسیژن ایرانی، عملکرد خیار از ۲۱۰ تن به ۲۸۵ تن در هکتار رسید.
مصرف آب ۲۲ درصد و مصرف کود شیمیایی تا ۹۰ درصد کاهش یافت.
منبع: گزارش جهاد کشاورزی البرز و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو – مهر ۱۴۰۴
صاحب گلخانه می‌گوید: «اول فکر می‌کردم فقط تبلیغ است، اما وقتی دیدم ریشه‌ها سفید و سالم‌تر شده‌اند و دیگر نیازی به قارچ‌کش ندارم، فهمیدم این فناوری واقعاً جواب می‌دهد.
در حال حاضر بیش از ۴۰۰ گلخانه در استان‌های البرز، مازندران، اصفهان و کرمان از این سیستم استفاده می‌کنند و طبق اعلام جهاد کشاورزی، تا پایان سال ۱۴۰۵ این عدد به ۲۰۰۰ خواهد رسید.
تصفیه فاضلاب؛ بوی ۵۰ ساله جنوب تهران ناپدید شد
تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران یکی از قدیمی‌ترین مشکلات زیست‌محیطی پایتخت بود.
اما پس از راه‌اندازی سیستم نانوازن در تابستان ۱۴۰۴، شاخص COD از ۱۲۰۰ به کمتر از ۸۰ میلی‌گرم بر لیتر رسید و بوی تعفن برای اولین بار در نیم‌قرن گذشته کاملاً از بین رفت؛ آن هم بدون استفاده از هیچ ماده شیمیایی اضافه.
تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران (قیطریه) که روزانه ۴۵ هزار مترمکعب پساب دریافت می‌کند، بعد از نصب سیستم نانوازن ایرانی در تیر ۱۴۰۴، این نتایج را ثبت کرد:
شهردار منطقه ۲۰ تهران در مراسم افتتاح گفت: «مردم ۵۰ سال با این بو زندگی کردند.
حالا دیگر کسی باور نمی‌کند اینجا تصفیه‌خانه است.»
در شهرک‌های صنعتی اشتهارد، عباس‌آباد و کاوه ساوه هم همین سیستم نصب شده و کارخانه‌ها دیگر جریمه زیست‌محیطی نمی‌پردازند.
کارخانه‌های نساجی، لبنیات و فولاد حالا پساب‌شان را با هزینه‌ای بسیار کمتر از روش‌های قدیمی تصفیه می‌کنند و حتی بخشی از آب را دوباره به خط تولید برمی‌گردانند.
نقل قول از مدیر تصفیه‌خانه: «نتایج آزمایش‌های اخیر نشان می‌دهد که میزان آلودگی پساب‌ها به حدی کاهش یافته که دیگر نیازی به مواد شیمیایی پرهزینه نیست و بوی تعفن که سال‌ها برای اهالی منطقه آزاردهنده بود، به طور کامل از بین رفته است.»
شیلات و آبزی‌پروری؛ مرگ تابستانی میگو تمام شد
هر سال گرما در بندرعباس و چابهار یعنی تلفات ۴۰ تا ۶۰ درصدی میگو.
اما مزرعه ۵۰ هکتاری «میگوکاران جنوب» در بندرعباس که از خرداد ۱۴۰۴ سیستم نانوحباب اکسیژن نصب کرد.
مدیر مزرعه می‌گوید: «قبلاً هر سال چند صد میلیون ضرر می‌دادیم.
امسال برای اولین بار توانستیم دو دوره کامل پرورش بدهیم.»
در مزارع پرورش میگو، گرمای تابستان همیشه یعنی تلفات سنگین.
اما مزرعه‌ای در بندرعباس که امسال سیستم نانوحباب اکسیژن نصب کرد، تراکم پرورش را سه برابر کرد و تلفات را از ۴۵ درصد به کمتر از ۸ درصد رساند.
مدیر مزرعه می‌گوید: «قبلاً هر سال چند صد میلیون تومان ضرر می‌دادیم، امسال برای اولین بار سود کردیم.»
مدیر مزرعه می‌گوید:
«قبلاً هر سال چند صد میلیون تومان ضرر می‌دادیم، امسال برای اولین بار سود کردیم.»
صنعت نفت؛ ۱۲ درصد نفت بیشتر از همان چاه
در یکی از مخازن نفتی جنوب کشور هم پایلوت تزریق نانوحباب دی‌اکسید کربن در سال ۱۴۰۴ انجام شد و نتیجه:
افزایش برداشت ۱۰ تا ۱۲ درصد
کاهش ویسکوزیته نفت سنگین
ذخیره‌سازی همزمان CO₂ (کمک به اهداف کربن‌صفر)
عددی که در صنعت نفت ایران بسیار قابل توجه است.
این نتایج نشان‌دهنده این است که فناوری نانوحباب می‌تواند در افزایش کارآیی در صنعت نفت و گاز نیز نقش‌آفرین باشد.
دستگاه ایرانی که از نمونه ژاپنی ارزان‌تر و بهتر عمل می‌کند
ایران اکنون یکی از معدود کشورهایی است که توانایی تولید صنعتی دستگاه‌های مولد نانوحباب با راندمان بالا را دارد.
یکی از شرکت‌های پیشرو در این حوزه، شرکت دانش‌بنیان «نانوحباب سراج» است که دستگاه‌های سری NANOX را تولید می‌کند.
دستگاه‌هایش در بسیاری از پروژه‌های موفق کشور نصب شده‌اند.
کارشناسان می‌گویند هزینه اولیه این دستگاه‌های ایرانی حدود یک‌پنجم تا یک‌هفتم نمونه‌های ژاپنی و آمریکایی مشابه است و مصرف برق و نگهداری آن‌ها نیز به‌مراتب کمتر است.
مدیر یکی از گلخانه‌های مجهز به این سیستم می‌گوید: «وقتی دستگاه خارجی را با ایرانی مقایسه کردیم، دیدیم راندمان اکسیژن‌دهی ایرانی بالاتر است و خدمات پس از فروش هم در داخل کشور انجام می‌شود؛ دیگر نگران تحریم قطعات نبودیم.»
بازگشت سرمایه در کمتر از یک سال
محاسبات جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست نشان می‌دهد در اکثر موارد، هزینه خرید و نصب دستگاه نانوحباب در گلخانه‌ها بین ۶ تا ۱۰ ماه، در تصفیه‌خانه‌های صنعتی بین ۸ تا ۱۴ ماه و در مزارع پرورش ماهی حتی زودتر از این مدت بازگشت سرمایه دارد – عمدتاً به‌خاطر صرفه‌جویی در آب، کود، سم، انرژی و جریمه‌های زیست‌محیطی.
حرف آخر
نانوحباب دیگر یک فناوری لوکس یا آینده‌نگرانه نیست؛ یک ابزار واقعی و در دسترس است که همین امروز در صدها نقطه ایران در حال کار کردن و پول ساختن برای صاحبان کسب‌وکار است.
کسانی که زودتر وارد این حوزه شدند، الان در حال برداشت سودهای چند صد میلیونی هستند؛ کسانی که هنوز مرددند، هر ماه هزینه‌های سنگین‌تری پرداخت می‌کنند.
در دنیایی که آب و انرژی هر روز گران‌تر می‌شود، کسانی برنده‌اند که هوشمندانه‌تر هزینه کنند، نه بیشتر.
منابع:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S۲۲۱۴۷۱۴۴۲۵۰۱۸۱۹۷
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/۳۷۷۳۸۹۴۰
https://www.mdpi.com/۲۰۷۳-۴۴۴۱/۱۶/۲۱/۳۰۷۴
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۲۶۳۸۷۶۲۲۲۰۰۶۲۷X
https://www.mdpi.com/۲۰۷۹-۶۴۱۲/۱۳/۹/۱۵۱۰
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.