بده بستان‌های بن سلمان و ترامپ در واشنگتن
بعد از سفر اخیر «احمد الشرع» به آمریکا، سفر «محمد بن سلمان» از اهمیت خاصی برخوردار است و با توجه به طرح نوین خاورمیانه‌ای ترامپ، این دو سفر به نحوی مکمل یکدیگر به شمار می‌روند.
به گزارش مشرق، «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان روز سه‌شنبه ۱۸ نوامبر برای نخستین‌بار از سال ۲۰۱۸ در راس هیاتی راهی واشنگتن خواهد شد که نوع میزبانی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا از او با فراهم کردن ضیافت رسمی با لباس شب در اتاق شرقی کاخ سفید، از دید کارشناسان نمادی از بازسازی علنی روابط با مردی است که جامعه اطلاعاتی آمریکا دستور قتل جمال خاشقجی، ستون‌نویس واشنگتن پست را به او نسبت داده است.
بعد از سفر اخیر احمد الشرع به آمریکا، دیدار محمد بن سلمان از اهمیت خاصی برخوردار است و با توجه به طرح نوین خاورمیانه‌ای ترامپ، این دو سفر به نحوی مکمل یکدیگر به شمار می روند و از سویی دیگر، به واسطه نقشه‌ها و جاه‌طلبی‌های طرفین سعودی و آمریکایی این سفر با خواسته‌ها و انتظاراتی متقابل همراه خواهد بود.
بنابر اعلام رسانه‌های غربی در سفر محمد بن سلمان مجموعه‌ای از موضوعات امنیتی، اقتصادی و ژئوپلتیکی مورد مذاکره قرار می‌گیرد که در این راستا ریاض به دنبال تقویت امنیت خود و واشنگتن نیز خواهان دوری جستن عربستان از چین و پیوستن به پیمان ابراهیم است، طرحی که قبلا چند کشور عربی از جمله بحرین و امارات در بخش اول به آن پیوستند و رابطه خود با اسرائیل را توسعه دادند.
سفر پیشین ترامپ به عربستان
ترامپ به خوبی می‌داند که بدون پیوستن عربستان به این طرح دیگر کشورهای عربی - اسلامی را نمی‌تواند به تحرک جدی وادارد در حالی که با پیوستن عربستان تعداد قابل توجهی از کشورهای منطقه و از جمله کشورهای مسلمان خارج از دنیای عرب ممکن است به این طرح بپیوندند.
لذا تلاش می‌کند در این سفر پاسخ مثبتی از محمد بن سلمان بگیرد و آن را رسانه‌ای کند.
اگر چه این اتفاق امتیاز بزرگی برای کاخ سفید خواهد بود اما به نظر بعد از جنگ حماس و رژیم صهیونیستی بعید است ریاض در برابر چنین خواسته ای تسلیم شود.
به نظر می رسد که ریاض باتوجه به شرایط فعلی و به ویژه تلاش برای به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطینی قصد تسلیم شدن نداشته باشد و این پیش شرط عربستان در هر گونه عادی‌سازی روابط با تل‌آویو بوده است و حاکم عربستان به دنبال ضمانت‌های امنیتی قوی‌تر از سوی آمریکاست.
از طرفی، محمد بن سلمان به خوبی می‌داند در طرح نوین خاورمیانه، تا زمانی که وضعیت فلسطینی‌ها مشخص نشود، موفق نخواهد بود و این طرح مخالفان زیادی در میان مردم منطقه و کشورهای عربی اسلامی خواهد داشت.
امضای پیمان دفاعی پاکستان و عربستان
همچنین شواهد حاکی از آن است که عربستان که به تازگی یک پیمان دفاعی با پاکستان امضا کرده به دنبال توافقی مشابه یا یک پیمان دفاعی به سبک ناتو با آمریکا است و ریاض علاوه بر سیستم‌های پیشرفته دفاع هوایی و موشکی، به دنبال خرید جنگنده‌های اف-۳۵ است که در حال حاضر در خاورمیانه فقط در اختیار اسرائیل است.
اگر چه دولت ترامپ با این درخواست موافقت کرده است اما اسرائیل مخالف آن است.
همچنین این امر پیامدهای قابل توجهی در رابطه با فروش تسلیحاتی واشنگتن در خاورمیانه خواهد داشت؛ یکی آنکه دوستان دیگر آمریکا همچون ترکیه، قطر و امارات ممکن است چنین درخواستی داشته باشند که بعد از موافقت با تحویل به عربستان پاسخ منفی به آنها برای آمریکا دردسر خواهد شد به ویژه آنکه اردوغان در سفر اخیر خود به آمریکا و گفت‌وگو با ترامپ این مسأله را پیگیری کرد.
دوم اینکه تحویل چنین هواپیمای فوق پیشرفته‌ای که در درگیری نیاز به ورود به خاک دشمن ندارد می‌تواند یک رقابت تسلیحاتی در منطقه را رقم بزند که ممکن است موجب افزایش تنش ها شود و برای ایجاد تعادل ممکن است جمهوری اسلامی ایران نیز برای انواع موشک‌های پیشرفته‌تر تلاش نماید.
جنگنده پیشرفته «اف۳۵»
به گفته کارشناسان، یکی دیگر از خواسته‌های بن سلمان در سفر به واشنگتن، فشار برای دستیابی به تراشه‌های مجهز به فناوری برتر است.
عربستان به عنوان بخشی از چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود برای تنوع بخشیدن به اقتصاد فراتر از نفت، به دنبال سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در حوزه هوش مصنوعی است.
از سوی دیگر، آمریکا با چالش یافتن راهبردی مواجه است که قطب‌های فناوری نوظهور خاورمیانه را در اکوسیستم کلی فناوری خود و صادرات فناوری‌های پیشرفته تراشه بگنجاند.
تراشه‌هایی که صادرات آنها از سال ۲۰۲۳ به دلیل نگرانی‌های آمریکا از همکاری‌های فناوری ریاض با چین محدود شده است.
در همین راستا، ولیعهد عربستان نیز جدای از توافق دفاعی، به دنبال توافق‌ها و «تضمین‌های محکم» از سوی ایالات متحده در مورد هوش مصنوعی و فناوری است.
از دیگر اهداف مورد نظر عربستان در این سفر، مذاکره در مورد دستیابی به توافقی در مورد انرژی هسته‌ای غیرنظامی و غنی‌سازی اورانیوم است.
کارشناسان می‌گویند جذابیت شرکت‌های آمریکایی مانند «وستینگهاوس» و «بچتل»، که راکتورهای هسته‌ای و زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از آنها را می‌سازند و از توافق هسته‌ای با عربستان سعودی سود می‌برند، ممکن است برای غلبه بر کنار گذاشتن اسرائیل کافی باشد از طرفی سعودی‌ها می‌دانند که می‌توانند با غنی‌سازی پول بیشتری به دست آورند و از طرفی برای آنها این یک مسئله غرور ملی است.
در نگاهی واقع‌بینانه باید گفت محمد بن سلمان در این سفر موفق نخواهد شد حمایت آمریکا برای غنی‌سازی را جلب کند.
اگر چه به گفته کارشناسان، عربستان در زمینه ساخت رآکتورها و انجام غنی‌سازی تلاش کرد از کمک پاکستان و چین بهره ببرد، اما برای هرگونه فعالیت در این حوزه، تایید آمریکایی‌ها لازم است که تاکنون ارایه نشده است.
همچنین، عربستان قصد داشت با روس‌ها قرارداد ساخت رآکتور امضا کند، اما این مذاکرات هنوز به نتیجه نرسیده است.
بنابراین در حال حاضر، هیچ شانسی برای عربستان وجود ندارد که بتواند غنی‌سازی داخلی را عملیاتی کند، اما ممکن است خواهان یک چتر حمایتی هسته‌ای از سوی آمریکا باشد که این امر ممکن است شامل استقرار سیستم‌های تسلیحات هسته‌ای آمریکا در خاک عربستان سعودی باشد.
واقعیت این است که منطقه خاورمیانه در حال پوست‌اندازی است و طی سال‌های آینده به پیچیدگی‌های آن افزوده خواهد شد.
از دیگر معاملات عربستان در این سفر این است که شرکت سعودی آرامکو در آستانه نهایی‌کردن دو قرارداد تأمین ال‌ان‌جی با شرکت‌های وودساید انرژی و کامن‌ولث ال‌ان‌جی است.
این شرکت سعودی به‌دنبال آن است که به بازیگری جدی در بازار جهانی ال‌ان‌جی تبدیل شود؛ به‌ویژه در ایالات متحده، جایی که ظرفیت تولید ال‌ان‌جی طی چهار سال آینده تقریباً دو برابر خواهد شد.
همچنین در حوزه سرمایه گذاری، سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در آمریکا قابل توجه است، اما تعیین سطح دقیق آن دشوار است زیرا سرمایه‌گذاری‌ها، به ویژه در سهام، توسط نهادهای دولتی و خصوصی انجام می‌شود.
در سال ۲۰۲۴، وزارت خزانه داری ایالات متحده سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در ایالات متحده را ۳۵۰ میلیارد دلار تخمین زد، اما سایر تخمین‌ها، کل این رقم را ۴۹۰ میلیارد دلار نشان می‌دهد.
اگر همه سرمایه‌گذاری‌های پیش‌بینی شده به جریان بیفتد حجم کل سرمایه‌گذاری دوجانبه احتمالا به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و از یک تریلیون دلار فراتر خواهد رفت.
به نظر می‌رسد دولت ترامپ دوست ندارد که پروژه‌های بزرگ داخل عربستان در اختیار شرکت‌های کشورهای رقیب آمریکا قرار گیرد و تمایل به نفوذ اقتصادی و تجاری بیشتری در عربستان دارد.
در این میان به عقیده کارشناسان، لیست خرید پیچیده محمد بن سلمان، نشان‌دهنده آن است که او به دنبال همکاری در یک حوزه خاص نیست، بلکه به دنبال تقویت همکاری آمریکا و عربستان در درازمدت است.
از این رو در صورتی که این دو کشور متحد بتوانند در مذاکرات به خواسته‌های خود برسند باید شاهد تحولات سیاسی و امنیتی در منطقه باشیم.