نگاهی به مستندهای «پرتره» «سینماحقیقت»؛ سینما، پرتره و نوستالژی

به گزارش خبرنگار مهر، ۱۲ مستند خارجی در بخش «پرتره» نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» روی پرده می‌روند.
با نگاهی اجمالی به این مستندها، عنصر پیوند دهنده و مشترک و جذاب این آثار «سینما» است؛ تاریخ سینما، بازیگری و نوستالژی.
می‌توان پیش‌بینی کرد این مضمون تکرار شونده، برای تماشاگران و دوستداران سینما جذاب باشد.
«انیو» ساخته جوزپه تورناتوره درباره انیو موریکونه آهنگساز نامدار سینمای جهان است.
آهنگسازی که مجموعه کارهایش در سینما خاطره‌انگیز بوده و مشهورترین آنها، همکاری با سرجو لئونه فیلمساز ایتالیایی است.
«خوب، بد، زشت» نقطه درخشش این همکاری است.
در کارنامه انیو موریکونه موسیقی «سینما پارادیزو»، «هملت»، «مالنا» و ...
به چشم می‌خورد.
او یکی از پرافتخارترین آهنگسازان سینمای جهان است و در مستند «انیو» به کارنامه او و جایگاه حرفه‌ای اش اشاره می‌شود.
یک اسکار و ۲ جایزه گرمی، تنها بخشی از ویترین افتخارهای این آهنگساز بزرگ است.
«سایه‌های پشت قاب» ساخته ایوان باتورین درباره لودمیلا کوزاکووا یکی از اولین زنانی که نامش در میان طراحان تولید فیلم دیده می‌شود.
زنان و سینما همواره رابطه‌ای پرچالش داشته اند، سینمای مردانه اغلب آنها را مقابل دوربین می‌خواهد اما بسیاری از زنان کوشیدند پشت دوربین فعالیت موثر داشته باشند.
«سایه‌های پشت قاب» یکی از همین روایت‌های دیدنی است.
«خاطرات گم شده در طوفانی خیالی» به کارگردانی ویکتور لونا درباره نوارهای قدیمی وی‌ اچ‌ اسی است که کارگردان پیدا می‌کند، این فیلم‌ها توسط پدربزرگش ضبط شده‌اند.
مستندی که خاطرات کودکی فیلمساز را با سینما، خانواده و جستجویی در روزگاری سپری شده پیوند می‌دهد.
«مارلون براندو» ساخته وی ترنت می تواند یکی از جذاب‌ترین مستندهای بخش «پرتره» این دوره جشنواره «سینماحقیقت» باشد، فیلمی که نام یکی از اسطوره‌های سینما را بر پیشانی دارد.
این مستند درباره بازسازی نسخه‌ گمشده از تریلر فیلمی است که مارلون براندو بازیگر بزرگ کارگردانی کرده است.
«روزی روزگاری سینما» ساخته مارتین جرج، مستندی کوتاه است که خاطرات افراد از نخستین تجربه‌ تماشای فیلم در سینما را ثبت کرده است.
سینما در روزگاری دور و لذت دیدن فیلم روی پرده سینما، عطر خوراکی ها در سالن و دود سیگار، پدیده‌هایی که این روزها نمی‌شود در سالن سینما سراغشان گرفت.
فیلم محصول هند است و مگر می‌شود از هند سخن گفت و به سینما نرسید؟
«حضور سایه‌ها» به کارگردانی سامی ژوبر ون اینخن درباره رابرت جی.
فلاهرتی، پدر سینمای مستند است، «نانوک شمالی» فیلم شناخته شده فلاهرتی به تولدی در سینمای مستند انجامید.
فیلمساز یکی از نوادگان فلاهرتی است و در جستجوی اسناد دیده‌ نشده‌ آرشیو خانوادگی، رد پای فلاهرتی بزرگ را جستجو می‌کند.
در زندگی فلاهرتی همسر و دخترانش نقشی مهم داشته‌اند، «حضور سایه‌ها» یادآور این تاثیرگذاری است.
«عروسک بازی» به کارگردانی والری ریابین با تکیه بر تجربیات مارینا کورچفسکایا و استانیسلاو سوکولوف، دانشجویان دانشکده سینمایی وگیک و استودیوهای انیمیشن کودک، به دنیای پرشور انیمیشن عروسکی معاصر روسیه می‌پردازد.
این فیلم نشان می‌دهد که عروسک‌ها چگونه ساخته می‌شوند، روند خلاقانه پشت آنها چگونه است و چرا بسیاری از هنرمندان هنوز این روش را برای روایت داستان‌های تأثیرگذار انتخاب می‌کنند.
سفری از سینمای مستند به دنیای خیال و عروسک.
«دیمیتریس ماکریس، پرتره یک کارگردان» ساخته پائولو ستیمینی و فرانچسکو تاسارا مستندی شاعرانه که مسیر دیمیتری مارکسیس را از تحصیل در رشته فیلمبرداری در رم تا بازگشت و تبدیل شدن به چهره ای برجسته در سینمای یونان دنبال می‌کند.
در فیلم به سینمای اعتراضی او و تعلق خاطرش برای وفاداری به واقعیت اشاره شده و مسیر هنری این هنرمند نامدار یونانی روایت می‌شود.
«سه مرگ مریان سی کوپر» ساخته رافائو سالاتا، پاوه گارگاس، داستان زندگی مریان سی کوپر فیلمساز آمریکایی و خالق فیلم «کینگ کونگ» را روایت می کند.
مریان سی کوپر پیش از فیلمسازی در نیروی هوایی خدمت می‌کرد و این مستند، به این دوره از زندگی او می‌پردازد.
ایرانیان مریان سی کوپر را با فیلم «علف» می‌شناسند، او بیش از چهل روز همراه عشایر ایرانی زندگی کرد و حاصل این همراهی مستند «علف» است.
«ولاستا، خاطره ابدی نیست» به کارگردانی کاندلا وی و تینو پری‌را درباره ولاستا لاه نخستین زن کارگردان فیلم بلند ناطق در آرژانتین است.
کارگردانان این مستند زندگی او را از دوران کودکی در کشوری جنگ‌زده، تا فرارش به آرژانتین دنبال می کنند.
ولاستا در آرژانتین به رویای فیلمسازی دست پیدا کرده و به یکی از مهم ترین دستیاران کارگردان در استودیوی «سان میگوئل» تبدیل می‌شود.
او با ساخت نخستین فیلم بلندش به عنوان اولین زن کارگردان در آرژانتین تاریخ‌ساز شد.
مستندسازان در این فیلم، می‌کوشند یاد این زن را برای دوستداران سینما زنده کنند.
«چه اقدام جنون آمیزی» ساخته راب نیلسون و دنی دی است که در این مستند ۵۴ دقیقه‌ای مجموعه‌ تحسین شده‌ کارگردان آمریکایی راب نیلسون به نام «۹ فیلم شبانه» را به تصویر می‌کشد.
مجموعه‌ای پیشگام در سینمای مستقل که در محله‌ تندرلوین سانفرانسیکو ساخته شده است.
این مستند تولید آمریکا، به این موضوع می‌پردازد که بعضی جریان‌های سینمایی برای دوام و بقا به زمان نیاز دارند چون با وجود ستایش منتقدان و دریافت جوایز بزرگ، این مجموعه توسط رسانه‌های جریان اصلی نادیده گرفته شد.
این مستند سعی می کند تا توجه مخاطبان معاصر را به این اثر جلب و روح واقعی سینمای مستقل را زنده کند.
«جاهده سونکو، اولین زن کارگردان و تهیه‌کننده ترکیه» ساخته نورالله گوزل، با نگاهی به تاریخ سینمای ترکیه، زندگی جاهده سونکو، بازیگر و کارگردان اهل ترکیه را روایت می‌کند.
در کشوری سنتی و مذهبی مثل ترکیه که شباهت‌های تاریخی فراوان به ایران دارد، فعالیت زنان در سینما با موانعی همراه بوده است.
این مستند، دستاوردهای جاهده و نقش زنان در صنعت سینمای ترکیه را برجسته می کند و الهام بخش نسل‌های آینده است.
هدف این مستند نمایش مشارکت‌های منحصربه‌فرد جاهده سونکو در سینما و افزدون ارزشی تازه به مطالعات سینمایی است.