سکوت بانوان حوزه علمیه در برابر اصلاح قانون مهریه

به گزارش خبرنگار مهر، نشست تخصصی «قانون جدید مهریه؛ حمایت از خانواده یا تضعیف پشتوانه زنان؟» در مؤسسه تبیان برگزار شد.
عاطفه صادقی، پژوهشگر حوزه زنان و خانواده در این نشست گفت: هجدهم آبان‌ماه کلیات طرح اصلاح قانون مهریه در مجلس شورای اسلامی تصویب شد؛ طرحی که در قالب اصلاح «قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی» و به پیشنهاد کمیسیون حقوقی و قضائی مطرح شد.
به‌دنبال تصویب این کلیات، بحث‌های اجتماعی درباره محدودیت‌گذاری‌های جدید بر مهریه مجدداً بالا گرفت.
وی توضیح داد: ویژگی‌های این طرح، از جمله پیش‌بینی مواردی که پیش از این سابقه نداشته و همچنین کاهش سقف مهریه به ۱۴ سکه بدون توجه به چارچوب نظری خانواده در فقه و قانون و بدون ایجاد پشتوانه‌های حقوقی و قضائی لازم برای زنان، موجب بروز چالش‌های جدی در جامعه، خصوصاً در میان بانوان شده است.
به گفته صادقی، اگرچه طراحان قانون هدف خود را زندان‌زدایی و کاهش حبس‌های مرتبط با مهریه عنوان می‌کنند، اما این مسئله نیز محل تأمل است، زیرا این طرح می‌تواند روند ازدواج را پیچیده‌تر کند.
وی تأکید کرد: قانون همیشه از عرف عقب‌تر است و اکنون این نگرانی وجود دارد که با به‌چالش‌کشیدن مهریه به عنوان تنها بنیان اقتصادی مستحکم زنان در چارچوب فقه، ما با وضعیت جدیدی در نهاد خانواده روبه‌رو شویم.
صادقی افزود: در یکی از گفت‌وگوهای اخیر یک نماینده مجلس به صراحت گفته است که «عرف مسیر خودش را خواهد رفت».
صادقی این جمله را نشانه تغییر مسیر مهریه در خانواده‌های پایبند به چارچوب شرعی دانست و گفت: به‌جای سکه، مهریه به سمت اموال غیرمنقول، ملک و زمین می‌رود.
وی اشاره کرد که هم‌اکنون نیز در برخی روستاها، پسر باید زمینی یا ملکی را به نام دختر بزند و در صورت نداشتن ملک، دانگی از منزل پدری پسر به نام دختر ثبت می‌شود.
این پژوهشگر حوزه زنان یادآور شد: در سنت برخی مناطق مانند کرمان نیز مهریه براساس تعداد درختان پسته تعیین می‌شده که نشان می‌دهد چنین روندهایی مسبوق به سابقه است.
وی پیش‌بینی کرد که از این پس، مهریه‌های غیرمعمول مانند خودرو و موارد مشابه نیز بیشتر خواهد شد.
صادقی وجه دوم پیامدهای این طرح را «پررنگ شدن ایده‌های برابری‌طلبانه در ازدواج» دانست و گفت: با ایجاد چالش در مهریه، این جریان‌ها تقویت می‌شوند.
او این نقد را مطرح کرد که قانونگذار بدون توجه به پیامدهای اجتماعی این قانون در جامعه ملتهب امروز اقدام به طراحی آن کرده و حتی «زندان‌زدایی نیز بهانه‌ای بیش نیست»، زیرا سهم زندانیان مهریه بسیار محدود است و پیش‌تر نیز مجازات حبس در این زمینه اصلاح و محدود شده بود.
صادقی در ادامه با ابراز تأسف گفت: به‌عنوان فعال حوزه زنان، سکوت بسیاری از بانوان مرتبط با حاکمیت، پژوهشگران حوزه زنان و حتی فقهای بانوی حوزه علمیه برایم بسیار تأسف‌برانگیز است.
وی این سکوت را اعتراض خاموش دانست و تأکید کرد که این وضعیت از منظر جامعه‌شناسی آثار منفی گسترده‌ای خواهد داشت.