بیمه شخص ثالث شخص محور شد! بررسی کامل این قانون

به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، در سال‌های اخیر، بحث شخص محور شدن بیمه شخص ثالث یکی از جدی‌ترین تغییراتی بوده که در صنعت بیمه ایران مطرح شده است.
طبق اظهارات مسئولان بیمه مرکزی، زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح آماده شده و در صورت نهایی شدن مصوبه دولت، از سال ۱۴۰۵، حق‌بیمه شخص ثالث بر اساس «رفتار راننده» محاسبه خواهد شد، نه صرفاً ویژگی‌های خودرو.
در ادامه تلاش می‌کنیم تصویری شفاف از قانون شخص محور شدن بیمه شخص ثالث، مزایا، چالش‌ها و تأثیر آن بر رانندگان و خریداران بیمه ارائه دهیم.
توجه!
خرید بیمه شخص ثالث اقساطی با بهترین شرایط در بیمه بازار توصیه ما به شماست.
از «خودرومحور» تا «شخص محور»؛ تغییر نگاه قانون‌گذار
تا امروز، بیمه شخص ثالث در عمل «خودرومحور» بوده است؛ یعنی بیمه‌نامه به پلاک و مشخصات خودرو گره می‌خورد، نه سوابق راننده.
اگر خودرویی چند بار تغییر مالک می‌داد، بخش مهمی از تخفیف‌ها همراه خودرو منتقل می‌شد و گاهی راننده‌ای پرخطر، با خرید خودرویی دارای تخفیف، از مزایای راننده قبلی برخوردار می‌شد؛ بدون آن‌که سابقه تخلفات و حوادث خودش در حق‌بیمه منعکس شود.
قانون‌گذاران سال‌هاست در تبصره یک ماده ۱۸ قانون بیمه اجباری شخص ثالث، تکلیف را مشخص کرده‌اند: بیمه مرکزی موظف است با همکاری نیروی انتظامی، امکان صدور بیمه‌نامه بر اساس ویژگی‌های راننده را فراهم کند.
این بند قانونی حالا وارد مرحله جدی‌تری شده و صحبت از اجرای کامل مدل راننده‌محور (شخص محور) در سال‌های پیش، حالا در آستانه عملی شدن است.
بیمه شخص ثالث شخص محور چیست؟
در مدل شخص محور یا راننده‌محور، نقطه تمرکز از «خودرو» به «راننده» منتقل می‌شود.
یعنی:
بیمه‌نامه به نام راننده صادر می‌شود و سابقه او (تخلفات حادثه‌ساز، تصادفات منجر به خسارت، نوع گواهینامه و…) در حق‌بیمه نقش مستقیم دارد.
اگر این راننده با خودروی دیگری رانندگی کند، تحت شرایطی همچنان پوشش بیمه‌ای می‌تواند او را همراهی کند؛ به‌جای اینکه صرفاً پلاک خودرو معیار باشد.
راننده کم‌خطر (بدون حوادث و با سوابق خوب) از تخفیف‌های بیشتر بهره‌مند می‌شود و راننده پرخطر، حق‌بیمه بالاتری پرداخت می‌کند.
به این ترتیب، هزینه رفتار پرخطر، دیگر به‌طور مساوی روی دوش همه بیمه‌گذاران تقسیم نمی‌شود؛ بلکه هر راننده، سهم خود را می‌پردازد.
چه داده‌هایی در محاسبه حق‌بیمه شخص محور استفاده می‌شود؟
جزئیات دقیق فرمول محاسبه ریسک هنوز به‌صورت کامل و رسمی اعلام نشده، اما روند طراحی آن بر اساس گفته‌های مسئولان، شامل چند محور کلیدی است:
سوابق تخلفات حادثه‌ساز: میزان و نوع تخلفات ثبت‌شده در سامانه راهور، به‌ویژه تخلفات جدی و پرریسک.
سوابق تصادفات و خسارت‌های قبلی: تعداد و نوع خسارت‌هایی که در سال‌های گذشته از محل بیمه شخص ثالث برای آن راننده پرداخت شده است.
مشخصات فردی راننده: از جمله سن، نوع گواهینامه، سابقه دریافت گواهینامه و تجربه رانندگی.
الگوی کلی ریسک: ترکیبی از همه عوامل بالا که در قالب یک «نمره ریسک» در سیستم بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه تعریف می‌شود.
خروجی این نمره، مستقیماً روی نرخ حق‌بیمه اثر می‌گذارد؛ یعنی دو راننده با خودروی مشابه، می‌توانند بیمه‌نامه‌هایی با نرخ متفاوت دریافت کنند، صرفاً به این دلیل که یکی سوابق کم‌ریسک‌تر و دیگری سابقه پرخطر دارد.
سرنوشت تخفیف عدم خسارت و انتقال تخفیف
یکی از موضوعات حساس برای بیمه‌گذاران، تخفیف عدم خسارت است.
در سال‌های اخیر، قانون جدید بیمه شخص ثالث در سال ۱۴۰۴، تغییراتی در زمینه انتقال تخفیف و نحوه استفاده از آن ایجاد کرده است؛ از جمله محدود شدن امکان انتقال گسترده تخفیف بین خودروها و تأکید بیشتر بر اتصال تخفیف به شخص بیمه‌گذار.
زمان اجرا؛ از چه سالی باید منتظر تغییر جدی باشیم؟
بر اساس آخرین اظهارات رئیس کل بیمه مرکزی، مراحل طراحی نرم‌افزار و شاخص‌های ریسک به پایان رسیده و پیش‌نویس آیین‌نامه در حال طی مسیر تصویب در شورای عالی بیمه و دولت است.
هدف‌گذاری، اجرای مدل راننده‌محور از سال ۱۴۰۵ عنوان شده است؛ مشروط به این‌که مصوبه دولت تا پایان سال جاری نهایی شود.
البته خوب است بدانید که در حال حاضر، بیمه‌نامه‌های شخص ثالث همچنان بر پایه چارچوب‌های موجود صادر می‌شوند.
اما جهت‌گیری قانون روشن است و بیمه‌گذاران بهتر است از همین حالا بدانند که سوابق رانندگی‌شان در آینده نزدیک، مستقیماً در حق‌بیمه آن‌ها اثر خواهد گذاشت.
چالش‌ها و ابهامات اجرای قانون شخص محور
هرچند فلسفه این قانون منطقی و عادلانه به نظر می‌رسد، اما اجرای آن بدون چالش نخواهد بود:
هماهنگی سامانه‌های بیمه و راهور: اتصال پایدار، امن و دقیق بین پایگاه‌های داده پلیس راهور و شرکت‌های بیمه، پیش‌شرط اجرای صحیح مدل شخص محور است.
حفظ حریم خصوصی داده‌ها: اطلاعات تخلفات و سوابق رانندگی، داده‌های حساس محسوب می‌شوند و باید با استانداردهای امنیتی و محرمانگی جدی محافظت شوند.
شفافیت در اعلام شاخص‌ها: بیمه‌گذاران توقع دارند بدانند دقیقاً چه فاکتورهایی در افزایش یا کاهش حق‌بیمه آن‌ها نقش داشته است.
شفافیت، اعتماد به نظام جدید را افزایش می‌دهد.
آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم: اگر رانندگان ندانند که یک تخلف حادثه‌ساز چگونه و تا چه مدت روی حق‌بیمه تأثیر می‌گذارد، ممکن است طرح با سوءبرداشت و انتقاد روبه‌رو شود.
نقش پلتفرم‌هایی مثل بیمه بازار در دوره جدید
با شخص محور شدن بیمه شخص ثالث، اهمیت «مقایسه شفاف» و «مشاوره تخصصی» بیشتر از گذشته می‌شود.
کاربر نیاز دارد بداند:
کدام شرکت بیمه، برای پروفایل ریسک او، نرخ و شرایط بهتری ارائه می‌دهد؟
تفاوت حق‌بیمه در شرکت‌های مختلف، برای رانندگان کم‌خطر یا پرخطر چگونه است؟
چگونه می‌تواند از تخفیف‌های قانونی، به بهترین شکل استفاده کند؟
پلتفرم‌هایی مثل بیمه بازار، که امکان استعلام و مقایسه آنلاین قیمت و شرایط بیمه شخص ثالث را فراهم می‌کنند، می‌توانند در دوره راننده‌محور نقش راهنمایی پررنگ‌تری داشته باشند؛ از توضیح قوانین جدید گرفته تا نمایش شفاف نرخ‌ها، شرایط پوشش و تفاوت رفتار شرکت‌ها در برخورد با ریسک راننده.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.