نقش‌آفرینی هیئت بدون وابستگی به دولت؛ زنان از ابتدا پرچمدار بوده‌اند
باباخانی گفت: این دوره از همایش با محور «هیئت و خانواده» برگزار خواهد شد تا پیوند آیین‌های مذهبی با بنیان‌های خانوادگی و نقش بانوان در شکل‌گیری این سنت‌ها مورد بررسی علمی قرار گیرد.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری سومین همایش علمی هیئت‌ها و آئین‌های مذهبی صبح امروز با حضور حجت‌الاسلام مجید باباخانی، رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی، جمعی از مدیران، دبیران علمی و اجرایی همایش و اصحاب رسانه در مجتمع فرهنگی سرچشمه برگزار شد.
در آغاز این نشست، حجت‌الاسلام باباخانی با تشریح اهداف برگزاری همایش، بر اهمیت توسعه نگاه علمی به کارکردهای فرهنگی و اجتماعی هیئت‌ها تأکید کرد و گفت: سومین همایش علمی هیئت‌ها و آئین‌های مذهبی با محور «هیئت و خانواده» تلاش دارد پیوند میان فعالیت‌های آئینی و بنیان‌های خانوادگی را تقویت کرده و الگوی تازه‌ای از نقش هیئت در زیست اجتماعی و دینی جامعه ارائه کند.
وی تشکیل این همایش را اقدامی در جهت بازتعریف جایگاه هیئت‌ها در گفتمان فرهنگی کشور دانست و افزود: استمرار و گسترش نگاه اندیشه‌محور در برنامه‌های مذهبی می‌تواند ظرفیت هیئت‌ها را در عرصه فرهنگ عمومی و تربیت دینی نسل جوان ارتقا بخشد.
باباخانی با بیان اینکه سازمان هیئت و تشکل‌های دینی مأموریت هدایت‌گری، تنظیم‌گری و رفع موانع فعالیت‌های دینی و فرهنگی را بر عهده دارد گفت: بخش نخست این مأموریت، ایجاد هماهنگی میان تشکل‌هایی است که در عرصه هیئت‌ها فعال هستند.
هیئت‌ها به‌عنوان پرجمعیت‌ترین و ریشه‌دارترین مجموعه‌های مردم‌نهاد کشور، بدون وابستگی به دولت‌ها و نظام‌های اداری، در طول تاریخ اجتماعی و معنوی ایران نقش‌آفرینی مؤثری داشته‌اند.
این جایگاه، هیئت را به یکی از مهم‌ترین نهادهای اثرگذار در عرصه اجتماعی و معنوی بدل کرده است.
وی افزود: بر همین اساس، سازمان هیئت و تشکل‌های دینی تلاش دارد ضمن رفع موانع فعالیت و حمایت از فعالان این حوزه، ظرفیت‌های درونی این زیست‌بوم دینی را بیش از پیش شکوفا کند.
هیئت‌ها، به دلیل پویایی ذاتی خود، حتی در صورت نبود سیاست‌گذاری یا مداخله مستقیم نهادهای حاکمیتی، با سازوکار تنظیم‌گری درونی به حیات خود ادامه می‌دهند.
رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی بیان کرد: این مجموعه عظیم به‌ویژه در مقاطع تاریخی مهم، از نهضت ۱۳۴۲ تا پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس، نقشی برجسته در مدیریت اجتماعی و تقویت روحیه معنوی جامعه ایفا کرده است.
در دو دهه گذشته نیز پدیده‌ای تازه به نام «هیئت‌های اجتماعی» شکل گرفته است؛ هیئت‌هایی که علاوه بر اجرای آئین‌های مذهبی، به حل مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه نیز می‌پردازند.
این پدیده به‌ویژه در استان‌هایی با پیشینه فرهنگی پررنگ مانند اصفهان، فارس و یزد، فراگیری قابل‌توجهی یافته است.
باباخانی ادامه داد: در سازمان، برای حمایت از این جریان، رویدادهایی متناسب طراحی شده است؛ از جمله جشنواره‌های هیئت‌های اجتماعی و همایش‌هایی که به بررسی و تحلیل علمی این جریان می‌پردازند.
سومین همایش علمی هیئت‌ها و آئین‌های مذهبی نیز در همین راستا برگزار می‌شود و مرکز «احیای امر اهل‌بیت» که در این زمینه فعالیت برجسته‌ای داشته، از حامیان اصلی این جریان علمی است.
وی افزود: در همایش امسال، محور «هیئت و خانواده» مورد توجه قرار گرفته است.
از نگاه دینی، اساساً هیأت‌ها برای بزرگداشت یک خانواده شکل گرفته‌اند؛ یعنی خانواده اهل‌بیت علیهم‌السلام.
تمام مصائب و یادکردهای عاشورایی ناظر به خانواده پیامبر اکرم (ص) و تجلیل از مقام آل‌الله است.
از همین‌رو خانواده در مکتب تشیع کوچک‌ترین و در عین حال مهم‌ترین واحد اجتماعی به‌شمار می‌رود؛ واحدی که تربیت نسل‌های آینده و وقوع رخدادهای بزرگ اجتماعی در آن ریشه دارد.
باباخانی ادامه داد: هیئت‌ها در تعمیق پیوندهای خانوادگی، هدایت تربیتی و ارتقای معنوی خانواده نقشی تعیین‌کننده دارند.
تجربه نشان داده هیأت‌هایی که به مقوله خانواده توجه بیشتری داشته‌اند، پایداری و اثرگذاری اجتماعی بالاتری نیز داشته‌اند.
از سوی دیگر، حضور بانوان در شکل‌گیری و استمرار سنت هیأت، جایگاهی ویژه دارد.
از همان آغاز نهضت عاشورا، زنان پیشگام و پرچمدار بودند؛ از حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها تا حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها.
به تعبیر درست، نهضت هیئت‌ها در دامان زنان مؤمن و صبور آغاز شد.
هرچند شکل نهادینه هیئت به دوران امام صادق علیه‌السلام بازمی‌گردد، اما ریشه تاریخی آن به کنشگری بانوان در ماجرای کربلا مربوط است.
وی در پایان گفت: در همایش امسال نیز تلاش خواهد شد موضوعات مرتبط با نقش بانوان، کارکرد اجتماعی هیأت‌ها و تأثیر متقابل خانواده و هیأت مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
این پیوند میان خانواده و هیأت می‌تواند الگویی کارآمد برای احیای نقش اجتماعی زنان و تحکیم بنیان خانواده در جامعه ایرانی باشد.