تبدیل سنت به مدرنیته در «آفتاب پرست»؛ با یک دست شکسته به صحنه می‌روم!
بازیگر و کارگردان نمایش «آفتاب پرست» با اشاره به تجربه حضورش در اجرای قبلی این نمایش در کسوت بازیگر یادآور شد که این بار تلاش کرده است از فضای سنتی به مدرن نزدیک شود.
امیررضا کوشانی کارگردان و بازیگر نمایش «آفتاب پرست» که این شب‌ها در بوتیک هنر ایران روی صحنه است، درباره داستان اثر توضیح داد: داستان نمایش درباره جابه‌جایی ۲ شخصیت خلیل با سعیده در بدو تولد است که این‌جابه‌جایی سبب چالش‌هایی می‌شود.
این نمایش به‌صورت مونولوگ اجرا می‌شود و در آن از تکنیک «بازی در بازی» استفاده شده است.
فضای اجرایی اثر کاملاً مینیمال است و صحنه‌آرایی آن تنها از ۲ نیمکت چوبی و یک چادر تشکیل شده تا تمرکز تماشاگر بر روایت و بازی حفظ شود.
وی درباره پیشینه اجرای این اثر، یادآور شد: پیش‌تر در سال ۱۴۰۰، همین نمایش را با عنوان «خیر نبینی سعیده» و با کارگردانی علیرضا احمدی خیری تجربه کرده بودم.
در آن اجرا، من در مقام بازیگر تلاش داشتم در کنار کارگردان برای بهتر شدن کار مشارکت کنم و نکاتی را به او یادآور شوم اما اکنون تصمیم گرفتم این پروژه را بازتولید کنم و این‌بار خودم در مقام کارگردان و بازیگر، اثر را روی صحنه ببرم.
این تجربه برای من فرصتی بود تا به برداشت شخصی‌تری از جهان متن برسم و مسیر تازه‌ای در اجرا پیش بگیرم.
کوشانی با اشاره به تغییرات محتوایی و اجرایی در نسخه جدید بیان کرد: در این دوره از اجرا تلاش کردم نمایش را از فضای سنتی و کلاسیک به ساختاری مدرن‌تر نزدیک کنم.
منظورم از مدرن‌سازی تنها تغییر در فرم صحنه یا زبان نیست، بلکه نوسازی نگاه به روایت، ریتم و ارتباط با مخاطب است.
شیوه اجرایی و زبان پیشنهادی متن در نسخه قبلی گرایش سنتی داشت اما این‌بار کوشیدم اثر با ذهن و تجربه تماشاگر امروز هماهنگ شود.
وی درباره همکاری با گروه کارگردانی این نمایش، توضیح داد: حضور مازیار سیدی در مقام مشاور هنری از نکات مهم این پروژه بود.
او با نگاهی بیرونی و دقیق توانست ایراداتی را که از چشم من پنهان مانده بود برطرف کند و باعث شد تعادل میان میزانسن‌ها و طراحی صحنه بهتر برقرار شود.
همچنین محمد رحمانیان ثابت نیز به عنوان مشاور کارگردان در تمرین‌ها حضور فعال داشت و همراهی او در بازنویسی بخش‌هایی از متن و تنظیم ریتم اجرا تأثیر زیادی داشت.
این کارگردان درباره روند آماده‌سازی نمایش، عنوان کرد: تمرینات حدود ۲ ماه زمان برد و نزدیک به ۴۰ جلسه تمرین مداوم داشتیم.
تمرکز اصلی ما روی کشف تنوع بیانی و فیزیکی در قالب مونولوگ بود، چرا که در نمایش تک‌نفره اگر بازیگر از ریتم و بیان متنوع برخوردار نباشد، انرژی اثر کاهش می‌یابد.
تلاش کردم هر یک از دوازده شخصیتی که در طول نمایش روایت می‌شوند، از جنس بیان و بدنی متفاوتی برخوردار باشند تا تماشاگر بتواند در ذهن خود میان آنها تمایز قائل شود.
کوشانی با اشاره به مشکلات اقتصادی تئاتر، تصریح کرد: از نظر مالی در تنگنا بودیم و به‌ویژه در بخش تبلیغات مجازی با هزینه‌های سنگینی روبه‌رو شدیم.
هزینه‌های انتشار هر تبلیغ در صفحات پربازدید بسیار بالا است و این مسئله برای گروه‌های تئاتری که بودجه محدودی دارند، دشوار است.
ما اهالی تئاتر در واقع به ادامه حیات همین صفحات کمک می‌کنیم اما در عمل خودمان توان بهره‌مندی از فضای تبلیغی آنها را نداریم.
وی با تأکید بر لزوم حمایت نهادهای فرهنگی از تبلیغات تئاتر، افزود: انتظار دارم مسئولان حوزه فرهنگ سازوکاری فراهم کنند تا گروه‌هایی که از بودجه چشمگیری برخوردار نیستند، بتوانند از طریق مجراهای ارتباطی جمعی میان گروه‌های نمایشی و مخاطبان، آثار خود را با هزینه‌ای منصفانه معرفی کنند.
اگر چنین امکان‌هایی وجود داشته باشد، تئاتر مستقل می‌تواند مخاطبان خود را پیدا کند و چرخه تولید آن نیز پایدارتر شود.
کوشانی درباره حضور نمایش در رویدادهای آینده، عنوان کرد: تصمیم دارم پس از پایان اجرای عمومی در بوتیک هنر ایران، نمایش را در جشنواره تئاتر فجر شرکت دهم و در صورت استقبال مخاطبان، اجرای آن را در شهرهای دیگر نیز ادامه دهم.
بازخورد تماشاگران تا امروز بسیار مثبت بوده و این مسئله انگیزه گروه را برای ادامه مسیر بیشتر کرده است.
این کارگردان و بازیگر با اشاره به حادثه پیش‌آمده در یکی از شب‌های اجرای این نمایش توضیح داد: در یکی از شب‌های اجرا، در یکی از صحنه‌های نمایش که در ارتفاع اتفاق می‌افتاد دچار سانحه شدم و دستم شکست، اما این موضوع منجر به قطع اجراها نشد و بدون وقفه اجرا را ادامه دادم.
وی در پایان ضمن قدردانی از همراهی گروه کارگردانی و فرشاد نصیری تهیه‌کننده اثر، تصریح کرد: در شرایط فعلی تئاتر، اعتماد و حمایت تهیه‌کننده از پروژه‌ای مستقل بسیار ارزشمند است.
تمرینات فشرده، فشار مالی و دشواری‌های اجرای مونولوگ، تنها با همدلی گروه و عشق به تئاتر قابل تحمل است.
پس از پایان اجرای «آفتاب پرست» نیز قصد دارم به سراغ اثری دیگر بروم که همچنان مونولوگ‌محور است اما از نظر فضاسازی و رویکرد اجرایی تفاوت‌های اساسی با این نمایش دارد.
نمایش «آفتاب پرست» به نویسندگی فرهاد نقدعلی و کارگردانی امیررضا کوشانی از ۱۴ آبان در بوتیک هنر ایران روی صحنه رفته است.
امیررضا کوشانی تنها بازیگر این نمایش است.