پیام جهانی پیروزی چپ در ایرلند؛ چرا «کاترین کانولی» برنده انتخابات شد؟
پیروزی کانولی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایرلند، بازتابی از مجموعه چالش‌های داخلی، تغییر نگرش رأی‌دهندگان به نقش دولت در سیاست خارجی و نیز تمایل به استقلال بیشتر از رویکردهای سنتی غرب است.
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل، حسن شکوهی نسب: «کاترین کانولی» در ۲۴ اکتبر (سوم آبان) با کسب ۶۳.۴ درصد آراء در انتخابات ریاست‌جمهوری ایرلند، «هدر هامفریز» رقیب خود از حزب راست-میانه (فاین گائل) که ۲۹ درصد آراء را کسب کرده بود، شکست داد.
این پیروزی قاطع، دهمین رئیس‌جمهور ایرلند پس از استقلال از انگلیس را معرفی کرد؛ زنی که با مواضع انتقادی نسبت به ناتو، اتحادیه اروپا و رژیم صهیونیستی، نگرانی‌های جدی در میان متحدان غربی این کشور ایجاد کرد.
البته لازم به یادآوری است که رئیس‌جمهور ایرلند مقامی عمدتاً تشریفاتی است که در سطح جهانی نماینده کشور محسوب می‌شود و از رهبران دیگر در سفرهای رسمی استقبال می‌کند اما نقش مستقیمی در تدوین قوانین یا سیاست‌گذاری‌ها ایفا نمی‌کند.
با این حال، رؤسای‌جمهور اخیر ایرلند این مقام را به یک نقش تأثیرگذار و نمادین تبدیل کرده‌اند که می‌تواند بر گفتمان عمومی و جایگاه بین‌المللی کشور تأثیر بگذارد.
از نگاه ناظران، پیروزی کانولی بازتاب نارضایتی عمیق اجتماعی و تمایل به تغییر در سیاست‌های داخلی و خارجی ایرلند بود.
چرا مردم ایرلند به کانولی و جریان چپ رأی دادند؟
پیروزی کاترین کانولی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۵ ایرلند را می‌توان بازتابی از مجموعه‌ای از مشکلات داخلی و نارضایتی عمومی از عملکرد دولت‌های سنتی دانست؛ افزایش شدید قیمت مسکن و اجاره‌بها طی سال‌های اخیر، یکی از ملموس‌ترین دغدغه‌های شهروندان است؛ قیمت مسکن از سال ۲۰۱۵ تا پایان ۲۰۲۴ حدود ۹۱ درصد افزایش یافته و اجاره‌ها نیز ۷۸ درصد رشد داشته است، در حالی که تورم کلی تنها ۲۲ درصد بود.
در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۵، قیمت‌های ملک با افزایش سالانه ۱۲.۳ درصدی مواجه شد که شدیدترین رشد در یک دهه اخیر محسوب می‌شود و میانگین اجاره ماهانه در دوبلین به بیش از ۲۳۹۰ یورو رسید.
بحران مسکن تنها محدود به کمبود خانه برای خرید و افزایش اجاره‌ها نیست؛ تا سپتامبر ۲۰۲۴، حدود ۱۴۷۶۰ نفر به اقامتگاه‌های اضطراری دسترسی داشتند که شامل بیش از ۴۵۰۰ کودک می‌شد.
بی‌خانمانی خانواده‌ها و کودکان در یک دهه اخیر حدود ۴۰۰ درصد افزایش یافته و شمار خانوارهای بزرگسال بی‌خانه سه برابر شده است.
این شرایط باعث شده نیروهای جوان و ماهر کشور را ترک کنند و کارگران حیاتی در بخش‌های آموزش و بهداشت برای یافتن مسکن مناسب دچار مشکل شوند.
علاوه بر بحران مسکن، هزینه‌های بالای زندگی و تورم در کالاها و خدمات اساسی فشار اقتصادی قابل توجهی بر خانوارها وارد کرده است.
قیمت انرژی، غذا و حمل‌ونقل در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته و بخش بزرگی از خانواده‌ها توانایی مدیریت مخارج روزمره خود را از دست داده‌اند.
ناکامی دولت در ارائه سیاست‌های حمایتی کافی و مؤثر برای گروه‌های آسیب‌پذیر، از جمله سالمندان، خانواده‌های کم‌درآمد و بیماران مزمن، باعث افزایش نارضایتی عمومی شده است.
مهاجرت و مسائل امنیتی نیز در شکل‌گیری گرایش رأی‌دهندگان به کانولی نقش داشته‌اند.
بخشی از مردم به ویژه جوانان با مشاهده خروج نیروهای ماهر و افزایش جرایم شهری، به دنبال گزینه‌ای هستند که بتواند هم سیاست‌های رفاهی را تقویت کند و هم نگاه مستقل‌تر و اصلاح‌طلبانه‌ای در سیاست خارجی و داخلی داشته باشد.
نگرانی‌ها درباره امنیت اجتماعی، همراه با خستگی از ناکارآمدی احزاب سنتی، به افزایش محبوبیت نامزدهای مستقل و چپ‌گرا کمک کرده است.
کانولی که پیش از این نماینده پارلمان بود، با تمرکز بر بحران مسکن، هزینه‌های زندگی و سیاست‌های رفاهی، توانست توجه رأی‌دهندگان جوان و شهری را جلب کند.
مواضع او در حمایت از عدالت اجتماعی، افزایش دسترسی به خدمات عمومی و انتقاد از ناکارآمدی دولت‌های ائتلافی راست‌میانه، عاملی تعیین‌کننده در موفقیت او بود و نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از مشکلات داخلی، نه فقط مسکن، عامل گرایش مردم به جریان چپ و انتخاب کانولی بوده است.
سیاست خارجی ایرلند کانولی؛ از همدلی با فلسطین تا رویگردانی از ناتو و اتحادیه
مواضع سیاست خارجی کاترین کانولی اغلب تحت عنوان «ضد غربی» توصیف می‌شود.
او منتقد ناتو، افزایش هزینه‌های نظامی و دفاعی اتحادیه اروپا و نظامی‌گری عمومی اروپایی است.
کانولی ابراز نگرانی کرده که خنثی‌بودن ایرلند به چالش کشیده شده و گفته است که صلح ایرلند توسط آنچه او «مجتمع صنعتی-نظامی جنگ‌طلب» در اروپا می‌نامد، تهدید می‌شود.
در مراسم رسمی آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود، او تأکید کرد که باید تلاش کنند جنگ‌ها متوقف شود، جنگ‌هایی که با نسل‌کشی ادامه دارد؛ این مواضع نگرانی‌های جدی در میان متحدان غربی ایرلند ایجاد کرده است.
۱.
همدلی با فلسطین و برائت از نسل‌کشی رژیم اسرائیل
در ۲۸ مه ۲۰۲۴، ایرلند به طور رسمی دولت فلسطین را به همراه نروژ و اسپانیا به رسمیت شناخت.
دولت ایرلند تأکید کرد که این شناسایی بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ است.
در اواخر ۲۰۲۴، ایرلند اعلام کرد که به پرونده نسل‌کشی غزه آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دیوان دادگستری بین‌المللی خواهد پیوست.
روابط دیپلماتیک رسمی بین ایرلند و دولت فلسطین در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴ از طریق تبادل یادداشت‌های دیپلماتیک برقرار شد.
بسیاری از ایرلندی‌ها خود را مشابه فلسطینیان می‌دانند که قربانی استعمار بوده‌اند و نظرسنجی‌های مداوم نشان می‌دهد که قضیه مردم فلسطین به شدت با مردم ایرلند طنین‌انداز می‌شود.
کانولی منتقد صریح رژیم اسرائیل و جنگ آن در غزه است و خواستار همبستگی با مردم فلسطین شده است.
در آوریل ۲۰۲۵، او در پارلمان ایرلند گفت: «من همه ما را به چالش می‌کشم که بایستیم و نسل‌کشی که به نام ما اتفاق می‌افتد را متوقف کنیم، زیرا ما همدست هستیم».
وی در ژوئیه همان سال، اسرائیل را «یک دولت نسل‌کش» خواند.
۲.
نقد نظامی‌گری ناتو و اتحادیه اروپا و تأکید بر صلح جهانی
کانولی در سال ۲۰۲۵ اظهار داشت: «ما قطعاً نمی‌توانیم به کشورهایی مانند ایالات متحده، انگلیس و فرانسه اعتماد کنیم، زیرا آنها عمیقاً در یک صنعت تسلیحاتی که خونریزی در سراسر جهان ایجاد می‌کند، درگیر هستند».
او افزایش هزینه‌های نظامی آلمان را به «مجتمع صنعتی-نظامی» مرتبط کرد و گفت که «برخی شباهت‌ها با دهه ۳۰» وجود دارد؛ اشاره‌ای به تسلیح مجدد آلمان تحت نازی‌ها.
کانولی گفته است که اتحادیه اروپا تحت رهبری «اورزولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا به طور فزاینده‌ای نظامی شده و چشم‌انداز خود را از بنیادهایش از دست داده‌است: پروژه‌ای که در فضای پساجنگ جهانی دوم برای ترویج و حفظ صلح توسعه یافت.
کانولی همچنین نظامی‌گری فزاینده اتحادیه اروپا را پس از جنگ اوکراین مورد انتقاد و مقایسه‌هایی با تسلیحات دوران نازی در دهه ۱۹۳۰ انجام داده و گسترش ناتو به سمت شرق را زیر سوال برده است.
وی حمله به اوکراین را «غیرقانونی و غیرقابل قبول» خوانده و گفته که روسیه «باید فوراً حمله وحشتناک خود را پایان دهد» اما همزمان تأکید کرده که «ناتو نقش نفرت‌انگیزی در پیش بردن به سمت مرز و درگیر شدن در جنگ‌افروزی ایفا کرده است».
۳.
حمایت کانولی از اتحاد ایرلند شمالی و احتمال برگزاری همه‌پرسی
کانولی همچون بسیاری از ایرلندی‌ها، حامی اتحاد مجدد ایرلند شمالی (به عنوان بخشی از بریتانیا که تحت حاکمیت مستقیم لندن قرار دارد) با جمهوری ایرلند است.
کمپین او در میان جوانان محبوب بود که اعلام او مبنی بر اینکه اتحاد مجدد با ایرلند شمالی یک «نتیجه قطعی» است را تأیید می‌کردند.
او معتقد است که این اتحاد باید از طریق مسیر صلح‌آمیز و با احترام به توافق‌نامه صلح جمعه خوب که در سال ۱۹۹۸ امضا شد، محقق شود.
تحولات سیاسی اخیر در ایرلند شمالی از جمله انتخاب «میشل اونیل» در فوریه ۲۰۲۴ به عنوان اولین وزیر اول ملی‌گرا، روند نزدیک شدن به احتمال برگزاری همه‌پرسی درباره اتحاد مجدد را تقویت کرده و اهمیت حمایت کانولی از این موضوع را برجسته می‌کند.
سخن پایانی
پیروزی کاترین کانولی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایرلند، نشانه‌ای از تحولی عمیق در سپهر سیاسی این کشور اروپایی محسوب می‌شود.
این نتیجه، بازتاب نارضایتی از احزاب سنتی، خواست تغییر در سیاست‌های داخلی و گرایش رأی‌دهندگان به جریان‌های مستقل است.
تمرکز کانولی بر بحران مسکن، افزایش هزینه‌های زندگی و سیاست‌های رفاهی، همراه با مواضع روشن در حوزه سیاست خارجی از جمله همدلی با فلسطین و نقد نظامی‌گری ناتو و اتحادیه اروپا، موجب جلب اعتماد بخش بزرگی از جامعه شد.
همزمان، حمایت او از اتحاد ایرلند شمالی و تأکید بر مسیر صلح‌آمیز در تحقق این اتحاد، پیام روشنی از تمایل بخشی از جامعه به تغییر رویکردهای سنتی و تقویت جایگاه ایرلند در صحنه بین‌المللی ارسال کرده است.
حال باید دید که کانولی چگونه این رویکردها را در مقام تشریفاتی اما تأثیرگذار ریاست‌جمهوری به کار خواهد گرفت و آیا می‌تواند بدون ایجاد تنش‌های جدی با متحدان اروپایی و آمریکایی، نمایندگی از ارزش‌ها و مطالبات مردم ایرلند را حفظ کند؟