جاه‌طلبی نظامی جدید اتحادیه اروپا
به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده تهران در مطلبی نوشت:
با آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ و تضعیف اتکای اروپا به واشنگتن، کشورهای اروپایی به لزوم کاهش وابستگی نظامی به آمریکا پی بردند.
نفوذ پهپادهای روسی به حریم ناتو نیز این ضرورت را تشدید کرد.
در نتیجه، اتحادیه اروپا اجرای طرح‌های دفاعی جدید را در دستور کار قرار داد؛ اما این ابتکارها در عمل با چالش‌های مالی، سیاسی و ساختاری روبه‌رو هستند.
پدافند گران، بازدارندگی کم
رخنه پهپادهای روسی سه ضعف بنیادین دفاع هوایی اروپا را نمایان کرد که شامل هزینه بالا برای رهگیری اهداف ارزان‌قیمت، فقدان سامانه‌های بومی مؤثر و نبود بازدارندگی واقعی است.
برای رفع این ضعف‌ها، «نقشه راه آمادگی دفاعی اروپا ۲۰۳۰» طراحی شد تا سامانه‌ای چندلایه برای مقابله با تهدیدات پهپادی، موشکی و فضایی ایجاد کند.
این طرح، مشابه گنبد آهنین اسرائیل، از چند لایه تشکیل شده که هر کدام برای نوعی از تهدید طراحی شده‌اند.
چهار برنامه اصلی آن عبارت‌اند از:
ابتکار دفاع از پهپادهای اروپایی (EDDI)
این ابتکار به دنبال توسعه سامانه‌ای چندلایه برای شناسایی، ردیابی و نابودی پهپادهای دشمن و هم‌زمان بهره‌گیری از پهپادهای هجومی است.
این طرح از تجارب اوکراین برای به‌روزرسانی فناوری استفاده می‌کند و تا پایان ۲۰۲۷ عملیاتی می‌شود.
زیرمجموعه مهم آن، پروژه «دیوار پهپادی» است که نخستین لایه سپر اروپا محسوب می‌شود و با سلاح‌های لیزری و انرژی هدایت‌شونده، جایگزینی کم‌هزینه‌تر برای موشک‌های پاتریوت فراهم می‌کند.
نگاه به جبهه شرقی (Eastern Flank Watch)
هدف این ابتکار، تقویت مرزهای شرقی در برابر تهدیدات روسیه و بلاروس است.
این برنامه، سامانه‌های دفاع هوایی، جنگ الکترونیک و امنیت دریایی را با ساختار فرماندهی ناتو یکپارچه می‌کند تا واکنشی سریع و هماهنگ در برابر حملات ممکن شود.
سپر هوایی اروپا (European Air Shield)
این طرح ایجاد شبکه‌ای مشترک میان اعضای اتحادیه برای محافظت از آسمان اروپا است.
سپر هوایی چندلایه، مقابله با موشک‌ها، جنگنده‌ها و پهپادهای پیشرفته را هدف گرفته و با سامانه فرماندهی ناتو هماهنگ است.
سپر فضایی اروپا (European Space Shield)
این برنامه با محوریت سامانه‌های فضاپایه و نظارتی طراحی شده تا از دارایی‌های فضایی اتحادیه در برابر تهدیدات ماهواره‌ای و سایبری محافظت کند.
این سپر توانایی کشورهای عضو را در موقعیت‌یابی، ارتباطات امن و نظارت بر زمین افزایش می‌دهد.
پیامدهای مثبت گنبد آهنین اروپا
این طرح‌ها در صورت محقق شدن موجب کاهش وابستگی راهبردی-امنیتی اروپا به آمریکا، رونق صنایع اروپایی و ایجاد بازدارندگی هوایی مؤثر در برابر روسیه خواهند شد.
چالش‌های طرح ۲۰۳۰
با وجود چشم‌انداز مثبت طرح دفاعی اروپا، موانع متعددی مسیر اجرای آن را دشوار کرده است.
نخست، هزینه‌های سنگین و رقابت داخلی میان کشورهای عضو است که مانعی جدی به‌شمار می‌آید؛ دولت‌های بزرگ‌تر مانند آلمان و فرانسه بر تولید بومی برای تقویت اقتصاد داخلی تأکید دارند، در حالی‌که برخی دیگر ترجیح می‌دهند از سامانه‌های آمریکایی یا اسرائیلی بهره ببرند.
نبود سامانه‌های بومی جایگزین برای پیکان ۳ و استارلینک نیز استقلال دفاعی کامل اروپا را به تأخیر می‌اندازد.
افزون بر این، تعدد طرح‌های ملی بدون هماهنگی کافی، پراکندگی و تداخل عملکردها را در پی داشته و اختلاف میان اتحادیه اروپا، ناتو و دولت‌های عضو، فرماندهی واحد را دشوار ساخته است.
از سوی دیگر، این برنامه فاقد راه‌حل فوری برای تهدیدات کنونی روسیه است و حتی در بهترین حالت، اجرای کامل آن تا چند سال آینده به طول می‌انجامد.
افزایش هزینه‌های نظامی نیز ممکن است به کاهش بودجه‌های رفاهی و آموزشی بینجامد و در نتیجه، مشروعیت سیاسی دولت‌ها را تضعیف کند.
در کنار این عوامل، گستردگی جغرافیایی اروپا چالشی بزرگ محسوب می‌شود؛ این مدل در سرزمین‌های کوچک و فشرده‌ای مانند اسرائیل کارآمد است اما عملی‌سازی آن در جغرافیای گسترده و مرزهای وسیع اروپا بسیار دشوار و پرهزینه است.
با افزایش تهدیدات روسیه و تردید نسبت به چتر امنیتی آمریکا، اروپا مسیر دشوار خودکفایی نظامی را در پیش گرفته است.
طرح «آمادگی دفاعی ۲۰۳۰» با محوریت دفاع زمینی، هوایی و فضایی نشان‌دهنده تلاش برای ساخت گنبد آهنین اروپایی است.
اما به دلیل چالش‌های اساسی در عملی ساختن آن، اروپا در کوتاه‌مدت همچنان در برابر تهدیدات احتمالی آسیب‌پذیر باقی خواهد ماند.
تنها با هماهنگی داخلی و عدم تشدید تنش است که اروپا می‌تواند در بلند مدت به استقلال واقعی در امنیت و بازدارندگی دست یابد.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.